ဩဂတ္စ္လ ၁၈ ရက္ေန႔မွာ တႏွစ္ျပည့္ၿပီျဖစ္တဲ့ ျမန္မာအစိုးရနဲ႔ အပစ္ရပ္ေရးသေဘာတူညီထားတဲ့ တိုင္းရင္းသားလက္နက္ ကိုင္တပ္ဖြဲ႕ ေတြ သေဘာတူညီခ်က္တခ်ိဳ႕တေလကို အေကာင္အထည္ ေဖာ္ ေဆာင္ရြက္နိုင္ေပမယ့္ အမ်ားစုကိုေတာ့ ဆက္လက္လုပ္ေဆာင္ဖို႔ရွိေနပါေသးတယ္။ ဒါေၾကာင့္ ေရွ႕ ဆက္ေဆြးေႏြးၿပီး သေဘာတူညီခ်က္ခ်ဖို႔ မေျပာနဲ႔ အေဟာင္းေတာင္မွ အေကာင္အထည္မေဖာ္ရေသး တဲ့ဟာ အမ်ားႀကီးက်န္ေသးတယ္လို႔ မၾကာခင္က ထိုင္းနယ္စပ္မွာ လက္နက္ကိုင္တပ္ဖြဲ႕ေတြ ေတြ႕ဆုံ ေဆြးေႏြးခဲ့ရာမွာ ပါဝင္ သူအခ်ိဳ႕ကေျပာတယ္။

အစိုးရနဲ႔ အပစ္ရပ္ေရးသေဘာတူညီထားတဲ့တိုင္းရင္းသား ၁၂ ဖြဲ႕မွာ ၇ ဖြဲ႕ဟာ အစိုးရထိန္းခ်ဳပ္နယ္ေၿမ ထဲမွာဆက္ဆံေရး႐ုံးဖြင့္ထားနိုင္ခဲ့ၿပီလို႔လဲေျပာတယ္။

ရခိုင္တပ္ဖြဲ႕ ALP က ပလက္၀ နဲ႔ေက်ာက္ေတာ္၊ ခ်င္း CNF က်ေတာ့ မတူပီနဲ႔ ဖန္ တလန္းမွာ၊ ေနာက္ ၿပီး နယ္စပ္႐ုံးဆိုတာလဲရွိေသးတယ္။ သူတို႔က ဆက္ဆံေရး႐ုံးမေခၚဘူး စီးပြားေရး႐ုံး လို႔ေခၚတယ္။ ကရင္က ေက်ာက္ႀကီး၊ ဘုရားသုံးဆူနဲ႔ ထားဝယ္၊ ကရင္နီလဲထို႔အတူ ဘဲ ၃ ေနရာ၊ လြိဳင္္ေကာ္၊ ဖာေဆာင္း နဲ႔ ရွားေတာ။ မြန္အဖြဲ႕က ၈ ေနရာေတာင္ရွိတယ္။ ေမာ္လၿမိဳင္၊ ဘုရားသုံးဆူ၊ က်ိဳက္ မေရာ၊ ေပါင္၊ မုဒုံ၊ သံျဖဴဇရပ္၊ေရး၊ ေရျဖဴ။ RCSS က ၆ ေနရာ၊ ေတာင္ႀကီး ၊ ခိုလမ္၊ မူဆယ္၊ က်ိဳင္းတုံ၊ တာခ်ီလိတ္၊ မိုင္းဆတ္ SSPP က လားရွိုးနဲ႔ ေတာင္ႀကီး။

႐ုံးေတြဖြင့္ၿပီးၿပီဆိုေတာ့ အပစ္ရပ္တပ္ဖြဲ႕ေတြဟာ ေဒသခံျပည္သူလူထုနဲ႔လဲ ေတြ႕ဆုံေဆြးေႏြး နိုင္ခဲ့ၾက ပါတယ္။ ၿငိမ္းခ်မ္းေရးေစာင့္ၾကည့္ေရးအဖြဲ႕ကိုလည္း ေတာ္ေတာ္မ်ားမ်ားဖြဲ႕နိုင္ခဲ့ပါတယ္။ တည္ေဆာက္ ေနတဲ့ ၿငိမ္းခ်မ္းေရးကိုေစာင့္ၾကည့္ဖို႔ Peace Monitor အဖြဲ႕အေနနဲ႔လည္း အျမန္ဆုံးအလုပ္လုပ္သြား နိုင္ဖို႔ ေမၽွာ္လင့္တယ္လို႔ ေျပာပါတယ္။

“ဦးေအာင္မင္းက ဂ်ဴလိုင္ ၁ ရက္ေန႔ကေျပာတယ္။ အခု ေလာေလာဆယ္ Peace Monitor ေတြ အတြက္ စည္းမ်ဥ္းေရးဆြဲ ေနတုန္းဘဲတဲ့။”

အခုလို ထိုင္းနယ္စပ္တေနရာမွာျပဳလုပ္တဲ့ လက္နက္ကိုင္အဖြဲ႕ေတြရဲ့ ေတြ႕ဆုံပြဲမွာ တိုင္းရင္းသား အဖြဲ႕က အစိုးရကိုယ္စားလွယ္ေတြနဲ႔ နိုင္ငံေရးေဆြးေႏြးမယ္ဆိုရင္ ဘယ္လိုျဖစ္သင့္လဲဆိုတဲ့ အဓိက က်တဲ့ အေျခခံမူ ၇ ရပ္ကို ခ်မွတ္နိုင္ခဲ့ပါတယ္။

(၁) ႏွစ္ဦးႏွစ္ဘက္ ဩဇာအာဏာလႊမ္းမိုးမွုမရွိတဲ့ ၾကားေနရာတခုခုမွာ ေဆြးေႏြးဖို႔၊
(၂) နိုင္ငံတကာကေန သက္ေသအျဖစ္လာေရာက္ေစာင့္ၾကည့္နားေထာင္ေပးဖို႔၊
(၃) အစိုးရက အပစ္ရပ္အဖြဲ႕ေရာ မရပ္ေသးတဲ့အဖြဲ႕အပါအဝင္ လက္နက္ကိုင္အဖြဲ႕အစည္း ကိုယ္စား လွယ္မ်ားႏွင့္ ေတြ႕ဆုံ႔ေဆြးေႏြးဖို႔ ၊
(၄) တိုင္းရင္းသား လက္နက္ကိုင္အဖြဲ႕နဲ႔ တိုင္းရင္းသားနိုင္ငံေရးပါတီေတြၾကား ညီလာခံ လုပ္ခြင့္ရွိဖို႔ ၊
(၅) တိုင္းရင္းသားအင္အားစု ၊ ဒီမိုကေရစီေရးအင္အားစု နဲ႔အစိုးရ ၃ ဘက္ ၃ တန္က ကိုယ္စားလွယ္ အညီအမၽွပါဝင္တဲ့ညီလာခံ တခုက်င္းပဖို႔၊
(၆) သုံးဘက္သုံးတန္ေတြ႕ဆုံမွုကေန ရလာတဲ့ ဆုံးျဖတ္ခ်က္ကို သက္ဆိုင္ရာက အေကာင္အထည္ ေဖာ္ဖို႔။
(၇) ဒီပေရာဆက္ကို ၂၀၁၅ ေရြး ေကာက္ပြဲမတိုင္ခင္အၿပီးလုပ္ဖို႔။ စသည္တို႔ျဖစ္ပါတယ္။

ဂ်ဴလိုင္လ ၁ ရက္ေန႔ သတင္းစာရွင္းလင္းပြဲမွာလည္း ဦးေအာင္မင္းက-မိမိတို႔မွာ အစီအစဥ္ ၃ ရပ္ရွိတယ္။ (၁) အပစ္ရပ္မယ္၊ (၂) နိုင္ငံေရးေဆြးေႏြးမယ္၊ (၃) ပင္လုံကဲ့သို႔ ညီလာခံတရပ္ က်င္းပမယ္။ ၂၀၁၅ မတိုင္ခင္ အၿပီးလုပ္မယ္လို႔ေျပာပါတယ္။

သို႔ေပမယ့္ အခုခ်ိန္ထိ အစိုးရ တပ္ဟာ အပစ္ရပ္ထားတဲ့ တိုင္းရင္းသားတပ္ဖြဲ႕ေတြကိုထိုးစစ္ဆင္ေန တုန္းဘဲ။ KIA ကခ်င္တပ္ အပစ္ရပ္ေရးကို ၁၉၉၄ ကတည္းကလက္မွတ္ထိုးထားတယ္။ RCSS ၂၀၁၁ ကတည္းကလည္းေကာင္း SSPP က ဒီႏွစ္ဂ်ႏၷဝါရီလမွာလည္းေကာင္း အပစ္ရပ္ လက္မွတ္ထိုးခဲ့တယ္။ တိုက္ပြဲေတြကမရပ္ေသးဘူး။ တိုက္ပြဲေတြျဖစ္ေနသေရြ႕ ယုံၾကည္မွုလည္း တည္ေဆာက္လို႔ ရနိုင္မွာ မဟုတ္ဘူး။ အဲလိုဆိုရင္ ေအာင္ျမင္တဲ့ နိုင္ငံေရးေဆြးေႏြးမွု မျဖစ္ေပၚနိုင္ေအာင္ အဟန႔္အတားႀကီးတခုျဖစ္ေနပါလိမ့္မယ္လို႔ အစည္းအေဝးတက္ေရာက္သူတဦးကေဝဖန္ပါတယ္။

ျမန္မာအစိုးရရဲ့ၿငိမ္းခ်မ္းေရးေဖာ္ေဆာင္ေရးေကာ္မတီေခါင္းေဆာင္တဦးျဖစ္တဲ့ ဦးေအာင္မင္းကေတာ့ ဒီအေၾကာင္းကိုအသိအမွတ္ျပဳပုံရ ပါတယ္။ သူ သၽွမ္းကိုယ္စားလွယ္တဦးနဲ႔ ေတြ႕ဆုံစဥ္ကေျပာဖူးပါ တယ္။ “ဥကၠဌ ဦးယြက္စစ္ကိုေျပာျပလိုက္ပါ။ သေဘာတူညီခ်က္ေတြကမ်ားၿပီး အေကာင္အထည္ေဖာ္ နိုင္မွုက နည္းေနတဲ့အေပၚ အရမ္းကိုအားနာပါတယ္” - တဲ့။