အစိုးရႏွင့္ တိုင္းရင္းသားေတာ္လွန္ေရးတပ္ဖြဲ႕မ်ားၾကား နိုင္ငံေရးေဆြးေႏြးပြဲ ျပဳလုပ္သည့္အခါ လူမွုအဖြဲ႕အစည္း CSOs ကို ပါဝင္ခြင့္မျပဳရျခင္းမွာ ကိုယ္စားျပဳမွုက ျပႆနာျဖစ္ေၾကာင္း Pyidaungsu Institute (PI) အတိုင္ပင္ခံက ဆိုပါသည္။

Pyidaungsu Institute (PI) အတိုင္ပင္ခံ Dr. Hannes Siebert (Photo:SHAN)

Shalom Foundation ၿငိမ္းေဖာင္ေဒးရွင္းက ဂ်ဴလိုင္လ ၃၁ ရက္ႏွင့္ ၾသဂတ္စ္လ ၁ ရက္၊ ၂ ရက္ တာ ၈ ႀကိမ္ေျမာက္ Civil Society Forum for Peace ကို ရန္ကုန္ၿမိဳ႕ လမ္းမေတာ္ရွိ Panda Hotel ၌ က်င္းပခဲ့ရာ လူမွုအဖြဲ႕အစည္း ၇၀ ေက်ာ္မွ ကိုယ္စားလွယ္ ၁၃၀ ေက်ာ္ တက္ေရာက္ခဲ့ သည္။  အဆိုပါ အလုပ္႐ုံေဆြးေႏြးပြဲ၌ Pyidaungsu Institute (PI) အတိုင္ပင္ခံ Dr. Hannes Siebert က ဤကဲ့သို႔ ေျပာဆိုလိုက္ျခင္း ျဖစ္သည္။


“CSOs ေတြ နိုင္ငံေရးေဆြးေႏြးပြဲမွာ ပါဝင္ခြင့္မျပဳတာက ကိုယ္စားျပဳတဲ့ကိစၥက ျပႆနာပါဘဲ။ လူထုက မဲေပးၿပီး ေရြးခ်ယ္တင္ေျမႇာက္လာတာ မဟုတ္ေတာ့ CSOs ဟာ လူထုကို ကိုယ္စားျပဳ တယ္လို႔ မေျပာနိုင္ဘူး။ ေနာက္ လူထုဘယ္ႏွစ္ေယာက္၊ ဘယ္ႏွစ္ေထာင္က သူတို႔ကို ေထာက္ခံ တယ္ဆိုတာလည္း မေျပာျပနိုင္ဘူး။”


သို႔ရာတြင္ ေယမင္နိုင္ငံ ၿငိမ္းခ်မ္းေရးေဆြးေႏြးပြဲတြင္ အဖြဲ႕ေပါင္း ၅၈၀ ခန႔္ ပါဝင္ခဲ့ရာ ၂၀%ခန႔္မွာ CSO မ်ား ျဖစ္ေၾကာင္း၊ တူနီးရွားနိုင္ငံ ၿငိမ္းခ်မ္းေရးေဆြးေႏြးပြဲတြင္လည္း CSO ႀကီး ၂ ဖြဲ႕က ပါဝင္ ခဲ့သည္ဟု Dr.Siebert က ဆိုပါသည္။


သို႔ေသာ္ ေတာင္အာဖရိက ၿငိမ္းခ်မ္းေရးေဆြးေႏြးပြဲမ်ားတြင္ကား နည္းပညာႏွင့္ စီမံခန႔္ခြဲမွုမ်ားျဖင့္ အေထာက္အကူျပဳခဲ့သည္ဟု ၎က ျဖည့္စြက္ေျပာဆိုခဲ့ပါသည္။


ကခ်င္လြတ္ေျမာက္ေရးတပ္မေတာ္ KIA ဌာနခ်ဳပ္ ကခ်င္ျပည္ လိုင္ဇာၿမိဳ႕၌ ဂ်ဴလိုင္လ ၂၄ ရက္မွ ၃၀ ရက္ထိ က်င္းပခဲ့ေသာ တစ္နိုင္ငံလုံး အပစ္အခတ္ရပ္စဲေရးဆိုင္ရာ ညႇိႏွိုင္းေရးအဖြဲ႕ NCCT အစည္းအေဝး၊ တိုင္းရင္းသားေတာ္လွန္ေရးတပ္ဖြဲ႕အစည္းအေဝးအၿပီး သတင္းစာရွင္းလင္းပြဲ၌ နိုင္ငံေရးေဆြးေႏြးပြဲ၌ ကၽြမ္းက်င္ပညာရွင္ႏွင့္ လူမွုအဖြဲ႕အစည္း CSOs တို႔ကို ပါဝင္ခြင့္မျပဳေၾကာင္း NCCT က ေျပာၾကားခဲ့သည္။


သို႔ေသာ္ ကၽြမ္းက်င္ပညာရွင္ႏွင့္ လူမွုအဖြဲ႕အစည္း CSOs မ်ား နိုင္ငံေရးေဆြးေႏြးပြဲ၌ မပါဝင္နိုင္ ေသာ္လည္း အျခားက႑မ်ားျဖစ္သည့္ ၁− နိုင္ငံေရးေဆြးေႏြးပြဲမဟုတ္သည့္ အျခားေဆြးေႏြးပြဲ၌ ပါဝင္ျခင္း၊ ၂− အႀကံဉာဏ္ေပးနိုင္ရန္အတြက္ နိုင္ငံေရးေဆြးေႏြးပြဲႏွင့္အၿပိဳင္ တျခားအစည္းအေဝး ျပဳလုပ္ျခင္း၊ ၃− Technical နည္းပညာပိုင္း၌ ကူညီျခင္း၊ ၄− ျပည္သူမ်ား ပါဝင္ေထာက္ခံလာေစရန္ ပညာေပးစည္း႐ုံးျခင္း၊ ၅− အတြင္းေရးမွူးအဖြဲ႕၊ စီမံခန႔္ခြဲေရးတို႔၌ ပါဝင္ကူညီျခင္း၊ ၆− ေဆြးေႏြးပြဲ၌ အထစ္အဖုရွိပါက အဖက္ဖက္က နားလည္သေဘာေပါက္ေအာင္ ကူညီျခင္း၊ ၇ − အဖက္ဖက္က တာဝန္ယူမွုရွိေစရန္၊ အခြင့္အေရးကို ေလးစားေစရန္ ကူညီလုပ္ေဆာင္ျခင္း− တို႔၌ ပါဝင္နိုင္သည္ဟု ၎က ဆိုပါသည္။


လိုင္ဇာအစည္းအေဝး၌ NCCT က ျပည္ေထာင္စုၿငိမ္းခ်မ္းေရးေဖာ္ေဆာင္ေရးလုပ္ငန္းေကာ္မတီ UPWC က တင္ျပသည့္ နိုင္ငံေရးေဆြးေႏြးပြဲ အႀကံျပဳခ်က္ကို ပယ္ခ်လိုက္သည္။


UPWC က နိုင္ငံေရးေဆြးေႏြးပြဲ၌ ၁−လႊတ္ေတာ္၊ ၂− အစိုးရ၊ ၃−တပ္မေတာ္၊ ၄−နိုင္ငံေရးပါတီ၊ ၅− တိုင္းရင္းသားေတာ္လွန္ေရးတပ္ဖြဲ႕၊ ၆− စီးပြားေရးလုပ္ငန္းရွင္၊ ၇− CBOs,CSOs ႏွင့္ ၈− ကၽြမ္းက်င္ ပညာရွင္တို႔ ပါဝင္သင့္ေၾကာင္း၊ သို႔ေသာ္ NCCT ကမူ ၁− အစိုးရ၊ ၂− နိုင္ငံေရးပါတီ၊ ၃− တိုင္းရင္း သားေတာ္လွန္ေရးတပ္ဖြဲ႕တို႔သာ ပါဝင္သင့္ေၾကာင္း၊ စီးပြားေရးလုပ္ငန္းရွင္၊ CBO,CSO ႏွင့္ ကၽြမ္းက်င္ပညာရွင္တို႔ ဆုံးျဖတ္ခ်က္ခ်သည့္ေနရာ၊ လက္မွတ္ေရးထိုးသည့္ေနရာ၌ မပါဝင္သင့္ဘဲ အျခားက႑၌သာ ပါဝင္သင့္ေၾကာင္း ဆိုပါသည္။