ထိုင္းနယ္စပ္ရွိ သၽွမ္းဒုကၡသည္မ်ားအား အစမ္းသပ္ခံအျဖစ္ အသုံးျပဳ၍ ေနရပ္ျပန္ပို႔ရန္ ေနာ္ေဝး စီစဥ္ေန ေၾကာင္း သၽွမ္းဒုကၡသည္စခန္းမွ အႀကီးအကဲမ်ားက အတည္ျပဳ ေျပာဆိုသည္။

 
“ဂ်ဴလိုင္လတုန္းက ေနာ္ေဝးနိုင္ငံ Myanmar Peace Support Initiative-MPSI ကေန ကိုယ္စားလွယ္ တေယာက္ လႊတ္လာတယ္။ ကုန္းေက်ာ္က ဒုကၡသည္ေတြ ကို မိုင္းထားကို ပို႔မယ္လို႔ လာေျပာတယ္။ ျမန္မာစစ္တပ္ရဲ့ စိတ္ေနသေဘာထားအမွန္ သိရေအာင္လို႔  ဒုကၡသည္ေတြကို အစမ္းသပ္ခံအျဖစ္ အသုံးျပဳခ်င္တာေလ။ စဝ္ယြတ္စစ္နဲ႔လည္း ေတြ႕ဆုံေဆြးေႏြးၿပီးၿပီလို႔ ေျပာသြားတယ္” ဟု ခ်င္းမိုင္ခရိုင္ ဝိန္းဟဲန္ၿမိဳ႕နယ္ရွိ ကုန္းေက်ာ္ သၽွမ္းဒုကၡသည္စခန္း အႀကီးအကဲတစ္ဦးက ေျပာပါသည္။

ဒုကၡသည္မ်ား( Refugees) သည္ သၽွမ္းျပည္တပ္မေတာ္ ေခါင္းေဆာင္ ဒု-ဗိုလ္ခ်ဳပ္ႀကီး ယြတ္စစ္ ၏ ေနာက္လိုက္မ်ား မဟုတ္သျဖင့္ ၎အား ေမးျမန္း႐ုံျဖင့္ မရဟု ၎က ေျဖၾကားခဲ့ေၾကာင္း၊ အလားတူ Mr. Charles Petrie ေျပာေသာ “ျပန္ပို႔လိုပါက နိုင္ငံတကာ၏ သေဘာတူညီခ်က္ကို ဦးစြာရယူရမည္” ဟူသည့္ စကားမွာလည္း စကားလွေအာင္ေျပာေနျခင္းသာ ျဖစ္ေၾကာင္း ဒုကၡသည္စခန္း အႀကီးအကဲမ်ားက ဆို၏။

ေနာ္ေဝးနိုင္ငံ Myanmar Peace Support Initiative-MPSI မွ အႀကီးအကဲျဖစ္ ေသာ Mr. Charles Petrie သည္ ေအာက္တိုဘာ ၃ ရက္က တိုင္းရင္းသား အဖြဲ႕အစည္းမ်ားမွ ကိုယ္စားလွယ္မ်ားႏွင့္ ေတြ႕ဆုံ စဥ္ ထိုင္းနိုင္ငံအတြင္းရွိ ဒုကၡသည္မ်ားအား ေနရပ္ျပန္ပို႔ရန္ အစီအစဥ္ မရွိေၾကာင္း ေျပာခဲ့ျခင္း ျဖစ္သည္။

“သၽွမ္းတပ္ဖြဲ႕က တပ္ဖြဲ႕ဝင္ေတြကေတာင္မွ  အခုအခ်ိန္မွာ ျပန္တဲ့သူဟာ လူ-အ ဘဲလို႔ က်ေနာ္တို႔ကို  ေျပာ ေသးတယ္။ အခုအေျခအေန က စိတ္မခ်ရေသးဘူး။ SSA ေျမာက္ပိုင္းလို ျဖစ္မွာစိုးတယ္။ သူတို႔နဲ႔ ပတ္ သက္တဲ့ ရြာသူရြာသားေတြကို ျမန္မာစစ္တပ္က ဖမ္းလားဆီးလား လုပ္ေနေသးတယ္ေလ။ ဘာဘဲျဖစ္ျဖစ္ ၂၀၁၅ ထိ ေစာင့္ၾကည့္ခ်င္တယ္။ အဲ့ဒီအခ်ိန္က်မွ အေျခအေနအေပၚ မူတည္ၿပီး ဆုံးျဖတ္မယ္။ အခုေတာ့ မျပန္ဘူးလို႔ ဆုံးျဖတ္ထားၿပီးသား” ဟု ဒုကၡသည္တစ္ဦးကလည္း ေျပာပါသည္။

ထိုင္းအစိုးရဘက္မွလည္း ေနရပ္ျပန္ရန္ ၎တို႔အား ေျပာဆိုျခင္း မရွိေၾကာင္း၊ အေဆာက္အဦးႀကီးမ်ား မေဆာက္လုပ္ဘဲ ပုံမွန္ဆက္လက္ ေနထိုင္သြားနိုင္သည္ဟု ေျပာေၾကာင္း ထိုင္းအာဏာပိုင္မ်ားႏွင့္ ဆက္ သြယ္ရသည့္ စခန္းအႀကီးအကဲတစ္ဦးကလည္း ေျပာပါသည္။

ယခင္ကလည္း ကုန္းေက်ာ္ ဒုကၡသည္စခန္းမွ ဒုကၡသည္မ်ားအား ထိုင္းနိုင္ငံ ဝိန္းဟဲန္ၿမိဳ႕ႏွင့္ မ်က္ႏွာခ်င္းဆိုင္ရွိ လြယ္လမ္ ဒုကၡသည္စခန္းသို႔ ပို႔ေဆာင္ခ်င္ေၾကာင္း  ဒု-ဗိုလ္ခ်ဳပ္ႀကီး ယြတ္စစ္ အား ေနာ္ေဝးနိုင္ငံက ေျပာခဲ့ဖူးသည္ ဟု SSA ႏွင့္ နီးစပ္သည့္ သတင္းအရင္းအျမစ္တစ္ဦးက ဆိုပါသည္။ ဒု-ဗိုလ္ခ်ဳပ္ႀကီး ယြတ္စစ္ က ဒုကၡသည္မ်ားသည္ ျပည္တြင္းဒုကၡသည္ IDPs မ်ား မဟုတ္ေၾကာင္း၊ refugees မ်ားသာ ျဖစ္သည့္အတြက္ ၎တို႔အေပၚ အမိန႔္ေပးခြင့္ မရွိေၾကာင္း၊ အကယ္၍ ဒုကၡသည္မ်ား၏ ဆႏၵအေလ်ာက္ဆိုပါက လက္ခံနိုင္ေၾကာင္း ျပန္လည္ေျပာၾကားခဲ့ သည္ဟု သိရွိရပါသည္။

ထိုင္းနိုင္ငံ ခ်င္းမိုင္ခရိုင္ ဝိန္းဟဲန္ၿမိဳ႕နယ္ ပိန္းလုံေက်းရြာအုပ္စုရွိ ကုန္းေက်ာ္ ဒုကၡသည္စခန္းသည္ ထိုင္း နိုင္ငံအတြင္း တည္ရွိသည့္ တစ္ခုတည္းေသာ သၽွမ္းဒုကၡသည္စခန္းျဖစ္ေသာ္လည္း UNHCR မွ ဒုကၡသည္ စခန္းအျဖစ္ အသိအမွတ္ျပဳျခင္း မရွိခဲ့ေပ။