ဒုတိယပင္လုံညီလာခံကို စိတ္ဝင္စားမွုသိပ္မရွိ ပထမပင္လုံကိုသာ ဆက္လက္စြဲကိုင္သြားမည္ျဖစ္ေၾကာင္း သၽွမ္းျပည္ျပန္ လည္ ထူေထာင္ေရးေကာင္စီ သၽွမ္းျပည္တပ္မေတာ္ ေခါင္းေဆာင္ ဒု- ဗိုလ္ခ်ဳပ္ႀကီးယြက္စစ္ကေျပာပါသည္။
သၽွမ္းျပည္တပ္မေတာ္ ေခါင္းေဆာင္ ဒု- ဗိုလ္ခ်ဳပ္ႀကီးယြက္စစ္

“ ၁၉၄၇ ပထမပင္လုံညီလာခံေၾကာင့္ သၽွမ္းျပည္ရဲ့ အခ်ဳပ္အျခာအာဏာနဲ႔ ရပိုင္ခြင့္တခ်ိဳ႕ ဆုံးရွုံးရတယ္ဆိုေပမယ့္ က်ေနာ္ ကေတာ့  ပထမပင္လုံကိုဘဲ ဆက္လက္စြဲကိုင္ၿပီးႀကိဳးစားသြားမယ္။ ဒုတိယပင္လုံ ညီလာခံဆိုတာ အခန႔္မသင့္ရင္ က်န္တဲ့ရပိုင္ခြင့္ေတြေတာင္ထပ္မံဆုံးရွုံးသြားနိုင္ပါတယ္ ” ဟု မၾကာေသးခင္က က်င္းပေသာ အစည္းအေဝး   တခု၌ေျပာၾကားေၾကာင္း ဆိုပါသည္။

ယခင္က မေလးရွားနိုင္ငံအား Federated Malay States  ဟုေခၚဆိုသကဲ့သို႔ ထိုစဥ္က သၽွမ္းျပည္နယ္ကိုလည္း Federated  Shan States ဟု အမည္တြင္ခဲ့သည္။  ထို႔ေၾကာင့္ မေလးရွားနိုင္ငံကဲ့သို႔ အဂၤလိပ္လက္ေအာက္ဆက္လက္ေန သြားပါက ယခုပင္လ်င္ လြတ္လပ္ေသာ နိုင္ငံတခု ျဖစ္ေနၿပီဟူသည္မွာ သၽွမ္းေခါင္းေဆာင္အခ်ိဳ႕၏ယုံၾကည္ခ်က္ျဖစ္သည္။

ထိုစဥ္က ပင္လုံစာခ်ဳပ္၌ ၁- ခ်င္း၊ ကခ်င္၊ သၽွမ္းတို႔သည္ နယ္စပ္ေဒသေရးရာႏွင့္ပတ္သက္၍ ဆုံးျဖတ္ပိုင္ခြင့္အာဏာ အျပည့္အ၀ ရွိ သည္။ ၂- မိမိျပည္နယ္အတြက္ ကိုယ့္ၾကမၼာကိုဖန္တီးပိုင္ခြင့္ ကိုယ္ပိုင္အုပ္ခ်ဳပ္ခြင့္ရွိရမည္။ ၃- ဒီမိုကေရစီ နိုင္ငံမ်ားကဲ့သို႔ အေျခခံက်ေသာ ရပိုင္ခြင့္မ်ားရွိရမည္။ ၄- ေငြေၾကးႏွင့္ပတ္သက္၍ လြတ္လပ္စြာ စီရင္ပိုင္ခြင့္ရွိသည္။ အစရွိသည္တို႔ ပါဝင္  သည္။

၎ႏွင့္ပတ္သက္၍ အစိုးရကိုယ္စားလွယ္မ်ားႏွင့္ၿငိမ္းခ်မ္းေရးေဆြးေႏြးရာ၌ ဦးေဆာင္ဦးရြက္ျပဳခဲ့ေသာ RCSS/SSA  ဒု-ဗိုလ္မွူးႀကီးေပါင္ေခးက “ ဒုတိယပင္လုံမသြားခင္မွာ ပထမ ပင္လုံဆီကိုျပန္လွည့္ရမွာမလြဲပါဘူး။   ပထမ ပင္လုံတုန္းက အခ်က္အလက္ ေတြကိုျပန္လည္ ေဖာ္ထုတ္ရမယ္။  လိုအပ္တာေတြ  ေဆြးေႏြးရမယ္။ ဒါေၾကာင့္ က်ေနာ္တို႔အတြက္ ပထမ ပင္လုံဟာ အလြန္အေရးႀကီးပါတယ္ ” ဟု ေျပာပါသည္။

ဒုတိယပင္လုံအေပၚ ယုံၾကည္စိတ္ခ်မွုမရွိသည္မွာ RCSS/SSA တခုတည္းမဟုတ္ဘဲ ခ်င္းအမ်ိဳးသားတပ္ဦး CNF ၏ အဓိပတိေကာင္စီ Supreme Council ၌ပါဝင္သူတဦးျဖစ္ေသာ ဆလိုင္းကစ္ေခၚလ်န္ ကလည္း - ဒုတိယပင္လုံတို႔၊ ပင္လုံကဲ့သို႔ လို႔ ဘယ္လို ဘဲေျပာျပာ ဒုတိယပင္လုံဆိုတာႀကီး ရွင္းျပရခက္ႀကီး ယုံရခက္ႀကီး။ ဘာဘဲျဖစ္ျဖစ္ ပထမ ပင္လုံကိုဘဲအာ႐ုံစိုက္ ေစခ်င္ပါ တယ္။ ပင္လုံဟာ က်ေနာ္တို႔ ျပည္ေထာင္စုႀကီးရဲ့ ဒီမိုကေရစီနိုင္ငံေတာ္သစ္ႀကီးရဲ့ တကယ့္ခိုင္မာတဲ့အုဋ္ျမစ္ဆိုတာ ေသခ်ာ ေပါက္ပါဘဲ အာဏာနဲ႔အုဋ္ျမစ္လုပ္ယင္မခံနိုင္ပါဘူး။ ပင္လုံကဲ့သို႔ေသာ ဆိုတဲ့စကားလုံးသုံးတာထက္ ပင္လုံစိတ္ဓါတ္ အေၿခ ခံ တဲ့ ဆိုတာမ်ိဳးက ပိုေကာင္းမယ္လို႔ထင္ပါတယ္။ ပထမ ပင္လုံဟာ ေကာင္းလြန္းအားႀကီးလို႔ အျခားျပည္နယ္ေတြ ပါလာ တာဘဲ။” ဟု ၂၀၁၃ ဂ်ႏၷဝါရီလထုတ္ ကုမုျဒာသတင္းဂ်ာနယ္ ၌ေဖာ္ျပထားပါသည္။

စစ္မွန္ေသာ ျပည္ေထာင္စုနိုင္ငံေတာ္တည္ေဆာက္နိုင္ေရးအတြက္ ျမန္မာအစိုးရႏွင့္ လက္နက္ကိုင္တိုင္းရင္းသားတပ္ဖြဲ႕မ်ား အပစ္ရပ္လက္နက္ကိုင္တပ္ဖြဲ႕မ်ားအားလုံးပါဝင္သည့္  ပင္လုံညီလာခံကဲ့သို႔ေသာ ျပည္ေထာင္စုသားအား လုံးပါဝင္သည့္ ညီလာခံ တရပ္ကို ၂၀၁၄ အတြင္း က်င္းပရန္စီစဥ္ေနေၾကာင္း အစိုးရႏွင့္လက္နက္ကိုင္အင္အားစုမ်ားကဆိုပါသည္။

အဆိုပါ ညီလာခံႀကီး၌ ေဆြးေႏြးရန္အတြက္ တိုင္းရင္းသားလက္နက္ကိုင္အဖြဲ႕အစည္းမ်ား၊ နိုင္ငံေရးပါတီမ်ား၊ အမ်ိဳးသမီး အဖြဲ႕အစည္းမ်ားႏွင့္ လူငယ္ထု အပါအဝင္ အရပ္သား လူထုအဖြဲ႕အစည္းမ်ားမွ ကိုယ္စားလွယ္မ်ား ေတြ႕ဆုံေဆြးေႏြးၿပီး “နိုင္ငံေရး ေဆြးေႏြးပြဲ ဆိုင္ရာမူေဘာင္” (Framework for Political Dialogue) တြင္ ပါဝင္မည့္ အခ်က္အလက္မ်ားကို   ေရးဆြဲေနဆဲျဖစ္ပါသည္။