ပည္လုံးကၽြတ္ ေရြးေကာက္ပြဲက ၂၀၁၅ နိုဝင္ဘာလ ၈ ရက္ေန႔မွာ က်င္းပခဲ့တာ ျဖစ္တဲ့အတြက္ အစိုးရရဲ့ မူဝါဒေရးရာ စက္ဝန္းအရ တြက္မယ္ဆိုရင္ အခု မတ္လဟာ တစ္ႏွစ္ခြဲနီးပါး ကာလကို ခ်ဥ္းနင္း ၀င္ေရာက္ခဲ့ၿပီ ျဖစ္ပါတယ္။ မတ္လ ကုန္ရင္ပဲ အစိုးရ သစ္တက္သမ္းဟာ တစ္ႏွစ္ျပည့္လာေတာ့မွာပါ။   ခုနစ္ သကၠရာဇ္တစ္ခု ေျပာင္းလာတိုင္း ျပည္သူေတြရဲ့ ျပန္လည္ သုံးသပ္မွုေတြက နိုးထလာတတ္သလို ၂၀၁၅ ဆိုတဲ့ ကိန္းဂဏန္းနဲ႔ ၂၀၁၇ ဆိုတဲ့ ခုနစ္ ကိန္းဂဏန္းကလည္း လွုပ္လွုပ္ရြရြ ျဖစ္ေစနိုင္တဲ့ ကာအကြာေဝး တစ္ခုကို ညႊန္းဆိုျပမွု ျဖစ္ေနပါတယ္။ နိုင္ငံေတာ္ရဲ့ အတိုင္ပင္ခံ ပုဂၢိဳလ္ ေဒၚေအာင္ဆန္းစုၾကည္ ကိုယ္တိုင္ပဲ ေမၽွာ္မွန္း ထားသေလာက္ မေအာင္ျမင္တာေတြ ရွိတယ္လို႔ ၀န္ခံထားသလို တခ်ိဳ႕ေနရာေတြမွာလည္း ေအာင္ျမင္တာေတြ ရွိတယ္လို႔ ဇန္နဝါရီလ ၁ ရက္ေန႔က ျပဳလုပ္ခဲ့တဲ့ လူငယ္ေတြနဲ႔ ၿငိမ္းခ်မ္းေရးဆိုင္ရာ စကားဝိုင္းမွာ ေျပာဆိုထားပါတယ္။


ကဏ္႑ အလိုက္ၾကည့္မယ္ ဆိုရင္နိုင္ငံျခားေရးကဏ္႑အရ ေအာင္ျမင္တာ ဆန္ရွင္ပိတ္ဆို႔မွု လြတ္ကုန္ တာကလြဲလို႔ လူမွုစီးပြားကဏ္႑မွာ တုံ႔ေႏွးခဲ့တာက အထင္းသားျမင္ေနရပါတယ္။ ကုလသမဂၢမွာ လူ႔အခြင့္အေရး အေျခအေနနဲ႔ ပတ္သက္လို႔ ေဒၚေအာင္ဆန္းစုၾကည္နဲ႔ အရပ္သား အစိုးရတက္လာတဲ့အတြက္ ၾကားနာေဆြးေႏြးမွု ရပ္နားခဲ့ေပမယ့္ ပဋိပကၡေတြနဲ႔အတူ လူ႔အခြင့္ေရး ကိစၥ ေအာ္ဟစ္ သံ ျပန္လည္ က်ယ္ျပန႔္လာတာေတြက လက္ေတြ႕ ပကတိမွာ ၾကဳံေတြ႕ေနရတဲ့ အေျခအေနေတြ ျဖစ္ပါတယ္။ ရာဇဝတ္မွုေတြ ထူေျပာ လာခဲ့သလို အမ်ိဳးသား ေရးဝါဒီေတြလည္း ဆက္လက္ ေခါင္းေထာင္ေန ဆဲ ျဖစ္ပါတယ္။ ၂၁ ပင္လုံလို ညီလာခံကို ပထမအႀကိမ္ က်င္းပခဲ့ေပမယ့္ က်င္းပၿပီးေနာက္မွာပဲ တိုက္ပြဲေတြ ခပ္စိပ္စိပ္ျဖစ္လာခဲ့တာ ေျမာက္ပိုင္း မဟာမိတ္ ေလးဖြဲ႕ရဲ့ တန္ျပန္ပူးေပါင္း တိုက္ခိုက္မွုဟာ ႏွစ္မ်ားစြာအတြင္း တိုင္းရင္းသား လက္နက္ကိုင္ေတြ စုေပါင္း တန္ျပန္တိုက္ခိုက္တဲ့ သမိုင္းဝင္ျဖစ္စဥ္ တစ္ရပ္လို႔ ေျပာလို႔ရပါတယ္။ ရခိုင္အေရးနဲ႔ ေျမာက္ပိုင္း လက္နက္ကိုင္ အေရးေတြေၾကာင့္ပဲ ၂၀၁၇ ခုနစ္အတြင္း ကမၻာနဲ႔အဝွမ္း ပဋိပကၡေတြနဲ႔ ပတ္သက္လို႔ သတိထား ေစာင့္ၾကည့္ရမယ့္ နိုင္ငံေတြ စာရင္းမွာ နံပါတ္ ၈ ေနရာအျဖစ္ အိုင္စီဂ်ီ အဖြဲ႕တာဝန္ရွိသူက ထည့္သြင္း သတ္မွတ္ခဲ့တာျဖစ္ပါတယ္။ ေရြးေကာက္ပြဲနိုင္လို႔ အေပ်ာ္ႀကီးေပ်ာ္ ခဲ့တဲ့ ျပည္သူေတြလည္း သို႔ေလာ ၊ သို႔ေလာ ျဖစ္လာေနတဲ့ အခ်ိန္ ေရာက္လာေနၿပီျဖစ္ၿပီး ဆင္ေသကို ဆိတ္သားေရနဲ႔ မဖုံးသင့္တဲ့ အခ်ိန္ျဖစ္ပါတယ္။ အသြင္ကူးေျပာင္းမွု ေအာင္ျမင္ေရးမွာ အေရးအႀကီးဆုံးက ပဋိပကၡ မျဖစ္ဖို႔ပဲျဖစ္ပါတယ္။


ျပည္တြင္းစစ္လြန္နိုင္ငံေတြမွာ ၿငိမ္းခ်မ္းေရး ျဖစ္စဥ္ေတြနဲ႔အတူ ဒီမိုကရက္တိုက္ေဇးရွင္းကို တစ္ၿပိဳင္နက္တည္း တည္ေဆာက္တဲ့ လုပ္ငန္းစဥ္ေတြဟာ ၁၉၉၀ ေက်ာ္ကာလေတြမွာ ကမၻာနဲ႔ အဝွမ္းေခတ္စား ခဲ့တဲ့ ကိစၥေတြ ျဖစ္ပါတယ္။မတူညီတဲ့ လူ႔အဖြဲ႕စည္းေတြရဲ့ ႏွုန္း၊ စံ ၊ ယဥ္ေက်းမွု ၊ နိုင္ငံေရးဓေလ့နဲ႔ ႐ုပ္လကၡဏာေတြ ထည့္တြက္စရာ မလိုဆိုတဲ့ သေဘာနဲ႔ အေကာင္ထည္ေဖာ္ဖို႔ ႀကိဳးစားခဲ့ၾကတယ္။ လစ္ဘရယ္ ၿငိမ္းခ်မ္းေရး အယူအဆလို႔ အမည္ေပးၾကတဲ့ အဲဒီအယူအဆနဲ႔ ျပည္တြင္းစစ္လြန္ လူ႔အဖြဲ႕အစည္းေတြကို အလ်င္အျမန္ လစ္ဘရယ္လိုက္ေဇးရွင္း လုပ္တာ ၊ ေစ်းကြက္နဲ႔ ဒီမိုကေရစီ အသြင္ကူးေျပာင္းမွုကို တစ္ၿပိဳင္နက္တည္း လုပ္တာေတြက တည္ၿငိမ္မွု ထိခိုက္ေစတယ္လို႔ သတိေပးတာေတြလည္း ရွိတယ္။ နိုင္ငံေရး ၊ လူမွုေရးနဲ႔ စီးပြားေရး ၿပိဳင္ဆိုင္မွုေတြေၾကာင့္ ရွိၿပီးသား ကြဲလြဲတင္းမာမွုေတြက လစ္ဘရယ္လိုက္ေဇးရွင္း အရွိန္နဲ႔ ပိုၿပီး ဆိုးဝါးလာနိုင္ၿပီး ဒီမိုကရက္တိုက္ေဇးရွင္း အတြက္ မရွိမျဖစ္လိုအပ္ခ်က္ Social cohesion လူ႔အဖြဲ႕အစည္းအတြင္း ေသြးစည္း ညီညြတ္မွု ပ်က္ျပား ေစနိုင္ တာေၾကာင့္ ျဖစ္တယ္လို႔ အကဲျဖတ္ၾကပါတယ္။


တကယ္လည္း အဲလို လုပ္ရပ္အမ်ားစု ႀကိဳးပမ္းအားထုတ္မွုေတြက မေအာင္ျမင္ခဲ့ပါ။ ၁၉၈၉ ကေန ၂၀၀၅ အၾကား ကုလက ဦးေဆာင္ၿပီး နိုင္ငံ ၁၉ နိုင္ငံမွာ လုပ္ခဲ့တဲ့ ျပည္တြင္းစစ္လြန္ ဒီမိုကရက္တိုက္ေဇးရွင္း လုပ္ငန္းေတြ က ဒီမိုကေရစီ စနစ္ေပၚထြန္း အေျခတည္ လာေအာင္ ေဆာင္ ရြက္နိုင္တဲ့ အေထာက္အထား နည္းလြန္းလွ တယ္။ ျပည္တြင္း စစ္လြန္ ဒီမိုကရက္တိုက္ေဇးရွင္း ျဖစ္စဥ္အစျပဳတဲ့ ကိုဆိုဗို ၊ ရဝမ္ဒါနဲ႔ ဘူရြန္ဒီနိုင္ငံေတြက ငါးႏွစ္အၾကာမွာပဲ လုံးဝ အာဏာရွင္စနစ္ကို ျပန္က်သြားသလို ကေမၺာဒီးယား ၊ ေဟတီနဲ႔ ဘိုလီးဗီးယား ေဘာ့စနီးယား နိုင္ငံေတြက ေရြးေကာက္ပြဲ အာဏာရွင္စနစ္ကို က်သြားတယ္။ အနည္းငယ္အျဖစ္ ခရိုေအးရွား နမီးဗီးယားတို႔ေလာက္ပဲ လစ္ဘရယ္ စံႏွုန္းညီ ဒီမိုကေရစီ နိုင္ငံေတြအျဖစ္ ကူးေျပာင္း သြားနိုင္ခဲ့တယ္။ ျပည္တြင္းစစ္နဲ႔ ပဋိပကၡြလြန္ နိုင္ငံေတြမွာ ဒီမိုကေရစီ အသြင္ကူးေျပာင္းမွု ေအာင္ျမင္ဖို႔ ဆိုရင္ ( က ) နိုင္ငံေရးအရ တည္ၿငိမ္ဖို႔ ( ခ) ပဋိပကၡ ျဖစ္စဥ္ထဲမွာ ပါ၀င္ေနသူေတြ အားလုံး ကိုယ္စားျပဳမွု ရွိရွိနဲ႔ ပဋိပကၡ ေျဖရွင္းမွုနဲ႔ ၿငိမ္းခ်မ္းေရး ျဖစ္စဥ္မွာ ပါ၀င္ဖို႔ (ဂ) ပဋိပကၡဆပြားကိန္း တိုးမလာေစဖို႔ ( ပဋိပကၡေတြက ျဖစ္လိုက္ရင္ ဆပြားတိုးတက္လာၿပီး ထိန္းရခက္တတ္တာေၾကာင့္ ) (ဃ) ႁခြင္းခ်က္မရွိ အပစ္အခတ္ ရပ္စဲဖို႔ ဆိုတဲ့ ကိစၥေတြက အေရးႀကီးတယ္လို႔ အန္နားဂ်ပ္စတစ္နဲ႔ တီမိုတီဆစ္တို႔လို ပုဂၢိဳလ္ေတြက ေရးသားထားတဲ့ From War to Democracy လို စာအုပ္ေတြမွာ ေဖာ္ျပထားတယ္။ ျမန္မာမွာ အဓိက လိုအပ္မွုေတြအျဖစ္ အသြင္ကူးေျပာင္းေရး ကာလ တည္ၿငိမ္ဖို႔အတြက္ အမ်ိဳးသား ျပန္လည္သင့္ျမတ္ေရး အစိုးရကို ဖြဲ႕စည္းဖို႔နဲ႔ ပဋိပကၡေတြမွာ ပါ၀င္ေနသူေတြကို ႁခြင္းခ်န္မထားဘဲ ၿငိမ္းခ်မ္းေရး ျဖစ္ စဥ္ထဲ ပါ၀င္ေစဖို႔ ဆိုတဲ့ ကိစၥရပ္ေတြက ၂၀၁၅ ေရြးေကာက္ပြဲ မတိုင္ခင္ကတည္းက အႀကံျပဳမွု ေတြ ရွိခဲ့ၿပီး ျဖစ္တယ္။


တိုင္းရင္းသားေတြနဲ႔ အရပ္သား အစိုးရအၾကား ေသာ္လည္းေကာင္း၊ အျခားေသာ လူနည္းစု အုပ္စုဝင္ေတြနဲ႔ အစိုးရ အၾကားမွာ ေသာ္ လည္းေကာင္း ယုံၾကည္မွု ေလ်ာ့နည္းလာခဲ့တဲ့ ကိစၥရပ္ေတြက အစိုးရ ဖြဲ႕စည္းမွု အေပၚ စတင္ အေျချပဳခဲ့တယ္လို႔ ေကာက္ခ်က္ခ်နိုင္တယ္။


နိုင္ငံေရးအရ ေက်ေက်လည္လည္ ညႇိႏွိုင္းၿပီး အားလုံးပါ၀င္နိုင္တဲ့ အစိုးရ တစ္ရပ္ေပၚဖို႔ဟာ အေရးႀကီးတယ္ ။ ဒါမွသာနိုင္ငံရဲ့ ေျမာက္ျမားစြာေသာ လူ႔အခြင့္အေရး ျပသ၁နာေတြကို ညႇိညႇိႏွိုင္းႏွိုင္းနဲ႔ ေျဖရွင္းနိုင္မယ္ လို႔ ေရြးေကာက္ပြဲ မတိုင္ခင္ကတည္းက ျမန္မာ့အေရး ေလ့လာသူ ပညာရွင္ေတြက ေထာက္ျပထားပါတယ္။


အဲဒီအထဲက ဒီမိုကေရစီနဲ႔ ယဥ္ေက်းမွုေရးရာ သုေတသန စင္တာက သုေတသနအရာရွိ အီေဂါဘလာဇီဗစ္ က ေရြးေကာက္ပြဲ မတိုင္မီ ခန႔္မွန္းခဲ့တဲ့ အစိုးရသစ္္ျဖစ္နိုင္ေၿခ အခ်က္ေလးခ်က္ထဲက သုံးခ်က္ကို ေလ့လာၾကည့္ရေအာင္ပါ။ ( ဒုတိယ ) (တတိယ) (စတုတၳ ) တို႔ကို ေလ့ ေဖာ္ျပပါ့မယ္။


ဒုတိယျဖစ္နိုင္ေၿခ ။ ။ NLD က ေရြးေကာက္ပြဲကို အျပတ္သတ္နိုင္သြားၿပီး အေျခခံ ဥပေဒကို ျပင္ဆင္ဖို႔ ဖိအား ေပးလာတယ္။ ဆႏၵခံယူမွုေတြ က်င္းပၿပီး အေျခခံ ဥပေဒျပင္ဖို႔ လုပ္လာမယ္။ အဲဒီအေျခအေနဆိုရင္ အေျခအေန မတည္မၿငိမ္ ျဖစ္လာေအာင္ ကိရိယာမ်ိဳးစုံကို စစ္တပ္က သုံးလာမွာစိုးရိမ္တယ္။ လူမွုအသိုက္အဝန္း အၾကမ္းဖက္မွုေတြကို အသုံးခ်လာမွာ စိုးရိမ္တယ္။ အေျခအေနေတြကို အႀကီးအက်ယ္ မတည္ၿငိမ္ေအာင္ ၊ အၾကမ္းဖက္ တိုက္ခိုက္မွုေတြကိုလည္း အသုံးခ်လာမွာ စိုးရတယ္။ ေျမာက္ပိုင္းေဒသက တိုင္းရင္းသား ပဋိပကၡေတြ ျပန္လည္ အရွိန္ျမင့္ လာနိုင္တယ္။ ဘဂၤလားေဒ့ရွ္ ၿခိမ္းေျခာက္မွု ၊ တ႐ုတ္ၿခိမ္းေျခာက္မွု ျပန္ၿပီး အသက္သြင္းလာနိုင္တယ္။ NLD ပါတီ ေရြးေကာက္ ပြဲ နိုင္႐ုံနဲ႔ေတာ့ စစ္တပ္က ေနာက္တစ္ႀကိမ္ အာဏာျပန္သိမ္းမယ္ မထင္ပါဘူး။ သူခန႔္မွန္းတဲ့ ျဖစ္နိုင္ေၿခ ေလးခုထဲ မွာ ျဖစ္နိုင္ေၿခ အနည္းဆုံး အခ်က္လို႔ သူက ဆိုထားပါတယ္။


တတိယ ျဖစ္နိုင္ေၿခ ။ ။ NLD က ေရြးေကာက္ပြဲ နိုင္သြားေပမယ့္ အေျခခံဥပေဒျပင္ဆင္မွု တြန္းအားေပး လုပ္မလာဘူး ဆိုတဲ့ အေျခအေနပါ။ အဲဒီအတြက္ေၾကာင့္ ေရြးေကာက္ပြဲနဲ႔ တက္လာတဲ့ အစိုးရကို စစ္တပ္က အုပ္ခ်ဳပ္ခြင့္ ျပဳလိုက္ပါတယ္။ ဒါေပမဲ့ တက္လာတဲ့ အစိုးရ အင္အားခ်ည့္နဲ႔သြားေအာင္ လုပ္ဖို႔ အခြင့္ေရးကို အျမဲတမ္း ေစာင့္ေနနိုင္ပါ တယ္။ အစိုးရအသစ္ ဒုကၡေရာက္သြားမယ့္ အေျခအေန အေၾကာင္းအရာေတြလည္း အမ်ားႀကီးပါ။ အဓိက အခ်က္ေတြကိုေတာ့ ဒီလိုျမင္ပါတယ္။ ျပည္တြင္း ၿငိမ္းခ်မ္းေရးေဆြးေႏြးပြဲေတြ ျပန္စဖို႔ လိုပါလိမ့္မယ္။ ဒါေပမဲ့ စစ္တပ္နဲ႔ တိုင္းရင္းသား လက္နက္ကိုင္အဖြဲ႕ေတြ အၾကား အစိုးရက ညပ္ေနနိုင္ပါတယ္။ ဒါေၾကာင့္ အလြယ္တကူ ဒုကၡ ေရာက္သြားနိုင္ပါတယ္။ ဘာသာေရး အစြန္းေရာက္ဝါဒ ၊ မြတ္ဆလင္ဆန႔္က်င္ေရး အဓိက႐ုဏ္းေတြ ၊ တ႐ုတ္ ဆန႔္က်င္ေရး ေတြကို အစိုးရသစ္က နိုင္နိုင္နင္းနင္း ကိုင္တြယ္နိုင္ခ်င္မွ ကိုင္တြယ္နိုင္ပါလိ့မ္မယ္။ ကုန္ပစၥည္းေတြ ေစ်းသက္သက္သာသာနဲ႔ ၀ယ္ခ်င္သူေတြ ၊ အလုပ္အကိုင္အသစ္ေတြ ၊ လစာေကာင္းေကာင္း လိုခ်င္သူေတြ ၊ လမ္းပန္း ဆက္သြယ္ေရး ၊ လၽွပ္စစ္မီး ၊ ေသာက္သုံးေရ ၊ ေျမယာ ၊ ပညာေရး ၊ က်န္းမာေရးစတဲ့ ကိစၥရပ္ေတြကို ခ်က္ခ်င္း လက္ငင္းနဲ႔ ေကာင္းေကာင္း မြန္မြန္ လိုခ်င္သူေတြက ဖိအားေပးလာနိုင္ပါတယ္။ ဖိအားမ်ိဳးစုံေအာက္မွာ အစိုးရ က်ေရာက္သြားနိုင္ပါတယ္။ ျမန္မာလိုနိုင္ငံမွာ ဘယ္အစိုးရကမွ ခ်က္ခ်င္းလက္ငင္း ေကာင္းသြားေအာင္ ေျဖရွင္းေပးသြားနိုင္မွာ မဟုတ္ပါ။ စစ္တပ္က အစိုးရသစ္ လူႀကိဳက္နည္းေအာင္လုပ္ၿပီး ဒုကၡေရာက္ ပ်က္စီးသြားမယ့္ အခ်ိန္ကို အသာေလး ေစာင့္ေန႐ုံပါပဲ။ အစိုးရသစ္တက္လာၿပီး အဲဒီလိုေရြးေကာက္ပြဲနဲ႔ တက္လာတဲ့ အစိုးရေတြ လူထုစိတ္ေက်နပ္ေအာင္ အုပ္ခ်ဳပ္နိုင္မွု မရွိတာ နိုင္ငံအမ်ားစုမွာ ႀကံဳေတြ႕ခဲ့ရၿပီး ျဖစ္ပါတယ္။ တစ္ဖက္မွာ လူထုက ေမၽွာ္လင့္ခ်က္ အရမ္းႀကီးမားေနၿပီး တစ္ဖက္မွာေတာ့ လက္ေတြ႕အေျခအေနက တကယ့္ကိုပဲ ျပင္းထန္ နက္ရွိုင္းေနပါတယ္။ အဲဒီလိုသာ ျဖစ္လာမယ္ဆိုရင္ စစ္တပ္နဲ႔ စစ္သားေဟာင္းေတြ ပါ၀င္တဲ့ နိုင္ငံေရးပါတီေတြက တိုင္းျပည္ တည္ေဆာက္ေရးအတြက္ သူတို႔ မရွိရင္ မျဖစ္ဘူးဆိုတာ ေျပာဆို လာနိုင္ပါေတာ့မယ္။


စတုတၱျဖစ္နိုင္ေၿခ ။ ။ NLD ေရြးေကာက္ပြဲနိုင္သြားၿပီး အားလုံးပါ၀င္ တဲ့ နိုင္ငံေရးအရ အင္အားစု ေတာ္ေတာ္မ်ားမ်ား ကိုယ္စားျပဳတဲ့ သေဘာတူညီမွုရထားတဲ့ အမ်ိဳးသား ျပန္လည္သင့္ျမတ္ေရး အစိုးရကို ဖြဲ႕စည္းလိုက္ပါတယ္။ အဲဒီအစိုးရသစ္ ထဲမွာ တိုင္းရင္းသားပါတီေတြက ကိုယ္စားလွယ္ေတြနဲ႔ ဗိုလ္ခ်ဳပ္ေဟာင္းေတြလည္း ပါ၀င္ပါမယ္။ စစ္တပ္နဲ႔ တိုင္းရင္းသား ပါတီေတြ ဟန္ခ်က္ညီ အာဏာခြဲေဝေရး သေဘာတူ ညီခ်က္ကို NLD က ေအာင္ေအာင္ျမင္ျမင္ လုပ္ေဆာင္နိုင္ပါ တယ္။ ေရြးေကာက္ပြဲအလြန္ အသြင္ကူးေျပာင္းေရး ပဋိညာဥ္ကိုလည္း အဓိက အက်ိဳးသက္ဆိုင္သူေတြ အၾကား ဖန္တီးလိုက္နိုင္ပါတယ္။ ဒါေၾကာင့္ နိုင္ငံေရးအရ စိတ္ဝမ္းကြဲျပားမွုေတြကို ထိပ္တိုက္ေတြ႕နိုင္တဲ့ အလားလာေတြကိုလည္း ေလၽွာ့ခ်နိုင္ပါေတာ့တယ္။ နိုင္ငံေရးရာသီဥတု ေကာင္းမြန္တာေၾကာင့္ အစိုးရသစ္က စီးပြားေရး တိုးတက္ေအာင္နဲ႔ ဖြံ့ၿဖိဳးတိုးတက္မွုေတြ ရေအာင္ အဓိက အာ႐ုံစိုက္ လုပ္ကိုင္နိုင္ပါေတာ့တယ္။ စီးပြားေရး ေပၚလစီေတြက အေသးစား စီးပြားေရးလုပ္ငန္းရွင္ေတြနဲ႔ လယ္သမားေတြ အတြက္ ဦးစားေပး လုပ္ကိုင္ၾကပါလိမ့္မယ္။ နိုင္ငံတကာ ဘဏ္႑ာေရး အဖြဲ႕ႀကီးေတြရဲ့ အကူအညီနဲ႔ အစိုးရသစ္က လၽွပ္စစ္မီး၊ ေရနဲ႔ အေျခခံ အေဆာက္အအုံေတြ တည္ေဆာက္ေရးေတြလို ရည္မွန္းခ်က္ ႀကီးမားတဲ့ ကိစၥေတြကို စတင္ေဆာင္ရြက္ လာနိုင္ပါမယ္။ လူ႔အခြင့္အေရး ျပသ၁နာေတြကို ေျဖရွင္းလာနိုင္မယ္။ ပညာေရး ၊ က်န္းမာေရး ကဏ္႑ကိုလည္း ဦးစားေပးနိုင္မွာပါ။ အစိုးရသစ္အတြက္ ႀကီးမားတဲ့ တာဝန္တစ္ခုကေတာ့ တိုင္းရင္းသား လူနည္းစု အုပ္စုဝင္ေတြကို နိုင္ငံေတာ္ အင္စတီက်ဴးရွင္ေတြထဲမွာ အေရးအတြက္ မ်ားမ်ား ထည့္သြင္း ခန႔္အပ္ဖို႔နဲ႔ ဗဟိုခ်ဳပ္ကိုင္မွု ေျဖေလၽွာ့ေရး ျဖည္းျဖည္း ခ်င္းနဲ႔ ေသခ်ာေအာင္ လုပ္ကိုင္သြားဖို႔ပါပဲ။ ဘယ္သူပဲ အစိုးရသစ္ျဖစ္ျဖစ္ လုပ္သင့္တာေတြခ်ည္းပါ။ အဲဒီလိုမ်ိဳး လုပ္ေနတာနဲ႔အတူ အၿပိဳင္ လႊတ္ေတာ္နဲ႔ တျခားနိုင္ငံအဆင့္ ေတြ႕ဆုံေဆြးေႏြးေရး အင္စတီက်ဴးရွင္းေတြက တိုင္းျပည္ အနာဂတ္နဲ႔ အနာဂတ္ ဒီမိုကေရစီ ဖက္ဒရယ္ ျမန္မာနိုင္ငံကို ဘယ္လို ဖြဲ႕စည္းသင့္တယ္ ဆိုတာ ေဆြးေႏြးေန ပါလိမ့္မယ္ ဆိုၿပီး အီေဂါဘလာဇီဗစ္က ေရးသားခဲ့ပါတယ္။


အခု အေျခအေနကေတာ့ သိတဲ့အတိုင္းပါပဲ။ လက္ရွိအစိုးရဟာ အသြင္သဏ္႑ာန္အရ အားလုံးပါေနတာ မွန္ေပမယ့္ နိုင္ငံေရးအရ အဓိကက်တဲ့ အုပ္စုေတြအားလုံး သေဘာတူမွုနဲ႔ ဖြဲ႕စည္းထားတဲ့ အမ်ိဳးသား ျပန္လည္သင့္ျမတ္ေရး အစိုးရ ဟုတ္မဟုတ္ ဆိုတာ ျပန္လည္ ဆန္းစစ္စရာေတာင္ မလိုေတာ့တဲ့ အခ်ိန္ပါ။ အခု ကခ်င္ ၊ ရွမ္း ၊ မြန္၊ ရခိုင္တို႔လို ျပည္နယ္ေတြကို ၾကည့္ရင္ တိုင္းရင္းသားေတြက ဗဟိုအစိုးရကိုု သံသယဝင္ေနတာ ျငင္းမရနိုင္တဲ့ အေျခအေနပါ။ ရွမ္းနဲ႔ ရခိုင္က လြဲလို႔ ကခ်င္ ၊ မြန္တို႔လို ေနရာေတြဟာ NLD အမ်ားစု နိုင္ခဲ့တဲ့ ေန ရာေတြ ျဖစ္ေသာ္ လည္း ေအာက္တိုဘာလ အတြင္းက စစ္ပြဲရပ္ေရး အတြက္ ကခ်င္ လႊတ္ေတာ္ အမတ္ ၂၆ ဦးက ေဒၚေအာင္ဆန္းစုၾကည္ထံ အိတ္ဖြင့္ေပးစာ ေပးပို႔ခဲ့တာက ဥပမာျပစရာ အခ်က္အျဖစ္ ရွိေနပါတယ္။ တစ္ခ်ိန္က နိုင္ငံတကာ အသိုင္းအဝိုင္းကေန တရားဝင္သူေတြအျဖစ္ သတ္မွတ္မွု နည္းပါးခဲ့သူေတြက တရားဝင္မွု ျမင့္လာခဲ့ေပမယ့္ အမ်ိဳးသား ျပန္လည္သင့္ျမတ္ေရးရဲ့ အေျခခံအုတ္ျမစ္ေတြျဖစ္တဲ့ တစ္ခ်ိန္က ခံစားခဲ့ရတဲ့ ျပည္သူေတြကို က်ဴးလြန္သူေတြက ျပန္ လည္ေတာင္းပန္ ေက်ေအးေပးမွု ၊ သိမ္းထားတဲ့ ေျမေတြ ျပန္လည္ စြန႔္လႊတ္တာ ၊ အျငင္းပြားဖြယ္ လူထုလက္မခံတဲ့ စီမံကိန္းေတြကို နိုင္ငံ တကာ စံႏွုန္းေတြနဲ႔ မညီတဲ့အတြက္ ရပ္ဆိုင္းတာ ( သို႔မဟုတ္ ) လူထုေက်နပ္ေအာင္ စာခ်ဳပ္ျပင္ဆင္ ခ်ဳပ္ဆိုနိုင္မွုအပါ၀င္ ျပည္သူ အေျချပဳ အမ်ိဳးသား ျပန္လည္သင့္ျမတ္ေရးမွာ အဓိကက်တဲ့ တရားမၽွတမွုနဲ႔ ျပန္ လည္သင့္ျမတ္ေရး အစီစဥ္ေတြ မလုပ္ေဆာင္ နိုင္ေသးပါဘူး ၊ လူ႔အခြင့္ေရးအရ ေထာက္ျပစရာ ျဖစ္ေနတဲ့ ၆၆- ဃ လိုပုဒ္မေတြ ကိစၥကလည္း ဒီမိုကေရစီအရ ေမးခြန္းထုတ္စရာ ရွိတဲ့ အေျခအေန ျဖစ္ေန ပါတယ္။


ၿငိမ္းခ်မ္းေရး ျဖစ္စဥ္နဲ႔ ရခိုင္အေရးေတြမွာ အစိုးရသစ္အေနနဲ႔ အေရးႀကီးတဲ့ အေသးစိတ္ တြက္ခ်က္မွုေတြလုပ္ဖို႔ ပ်က္ကြက္ခဲ့တယ္လို႔ ICG ရဲ့ ၂၀၁၆ ခုနစ္အတြက္ ျမန္မာ့အေရး ဆိုင္ရာ အစီရင္ခံစာမွာ ေဖာ္ျပထားသလို တိုင္းရင္းသား မ်ိဳးႏြယ္စုေတြနဲ႔ အစိုးရ ဖြဲ႕ေရးလို ကိစၥကိုလည္း ေထာက္ၿပ ထားတာ ေတြ႕ရပါတယ္။ တရားဥပေဒ စိုးမိုးေရးဆိုတဲ့ ကတိကဝတ္ေတြ ကလည္း အိပ္မက္အဆင့္မွာပဲ ရွိေနဆဲပါပဲ။ တပ္မေတာ္ေရာ တိုင္းရင္းသား လက္နက္ကိုင္ေတြကပါ လူ႔အခြင့္ေရး ခ်ိဳးေဖာက္မွုျပဳလုပ္ေနၾကၿပီး တိုင္းရင္းသားအခ်င္းခ်င္း တိုက္ခိုက္မွုေတြ ကလည္း အစိုးရရဲ့ ဗဟိုပါ၀ါ ထိန္းနိုင္မွုအတြက္ ေမးခြန္းေတြနဲ႔အတူ စိန္ေခၚမွု အျဖစ္ ရွိလာပါတယ္။ တစ္ခ်ိန္တည္းမွာ လည္း နိုင္ငံေရးအရ လူမ်ိဴးစုပါတီေတြရဲ့ အမွတ္သ႐ုပ္လကၡဏာ အေျချပဳ ပါ၀ါ တည္ေဆာက္ရန္ ႀကိဳးပမ္းမွုနဲ႔အတူ ၊ မ်ိဳးႏြယ္စု ပါတီေတြေတာင္ ေနရာမေပးနိုင္တာ စစ္ေရးအရ တည္ေဆာက္မယ္ဆိုတဲ့ အယူအဆေတြက မ်ိဳးႏြယ္စု လက္နက္ကိုင္ေတြမွာ အားေကာင္း လာတာလည္း သူတို႔ရဲ့ တပ္ဖြဲ႕ဝင္ အေရအတြက္ ကိန္းဂဏန္းေတြက ျငင္းမရတဲ့ အခ်က္အျဖစ္ ရွိေနပါတယ္။


ၿငိမး္ခ်မ္းေရးမွာ အားလုံးပါ၀င္ဖို႔ လိုေနေပမယ့္ အခုအခ်ိန္ ၂၁ ပင္လုံ ဒုတိယ အႀကိမ္နီးလာခ်ိန္အထိ NCA မထိုးထားေသးတဲ့ တိုင္းရင္းသား လက္နက္ကိုင္အဖြဲ႕ ၁၃ ဖြဲ႕အထိ ရွိေနသလို အားလုံးပါ၀င္ခြင့္ ရဖို႔လည္း မေသခ်ာေသးပါဘူး။ နိုင္ငံေတာ္ျဖစ္စဥ္ တည္ေဆာက္မွုေတြမွာ အင္အားျပသိမ္းသြင္း တိုက္စရာမလိုတဲ့ Coercive နည္းလမ္းေတြကို ေရွာင္တဲ့ နည္းလမ္းေတြ ရွိတတ္ေပမယ့္ အထက္ ေဖာ္ျပပါ အခ်က္ေတြထဲမွာ လြဲေခ်ာ္အားနည္းမွုေတြ ရွိခဲ့တဲ့ ပဋိပကၡလြန္ ( သို႔မဟုတ္ ) ပဋိပကၡ တစ္ပိုင္းတစ္စနဲ႔ အသြင္ကူးေျပာင္းဖို႔ ႀကိဳးစားတဲ့ နိုင္ငံေတြက မေအာင္ျမင္တတ္ပါ။ ေအာင္ျမင္ေၿခ နည္းလြန္းလွတယ္။ ဒီမိုကရက္တိုက္ေဇးရွင္းမွာ ေခါင္းကိုင္ ဖခင္လို႔ ဆိုနိုင္တဲ့ ပါေမာကၡ ဂီယာနိုဒီယာကေတာ့ “ ဒီမိုကေရစီ အေျပာင္းအလဲမွာ လက္ေတြ႕မျဖစ္နိုင္တာက မစမိပါေစနဲ႔ ၊ အက်ိဳးရလဒ္ထြက္ဖို႔ အေကာင္းဆုံး နယ္ပယ္ကေန စပါ” လို႔ ဆိုထားပါတယ္။ အီေဂါေျပာတဲ့ အမ်ိဳးသား ျပန္လည္သင့္ျမတ္ေရး အစိုးရက လြယ္လြယ္ကူကူ ျဖစ္နိုင္ခဲ့တဲ့ စိတ္ဝမ္းကြဲမွုေတြကို ကုစားကာ ယုံၾကည္မွု တည္ေဆာက္နိုင္မယ့္ လက္ေတြ႕က်တဲ့ ေျခလွမ္းအျဖစ္ ရွိေနခဲ့ပါတယ္။ ေတာင္အာဖရိက အသြင္ကူးေျပာင္းေရး ေအာင္ျမင္မွုမွာ အမ်ိဳးသား ျပန္လည္သင့္ျမတ္ေရး အစိုးရ ဖြဲ႕စည္းနိုင္မွုက အေတာ္ေလး အေရးပါခဲ့တာ ျဖစ္ၿပီး မင္ဒဲလားအုပ္ခ်ဳပ္တဲ့ ကာလအတြင္း ႀကီးမားတဲ့ ပဋိပကၡေတြ မႀကံဳေတြ႕ရခဲ့တာ ျဖစ္ပါတယ္။