ဒီမိုကရက္တိုက္ေဇးရွင္းျဖစ္စဥ္ေအာင္ျမင္ဖို႔ ဆိုသည္မွာ အမွန္ ပင္ခက္ခဲပါတယ္။ ယင္းသို႔ ခက္ခဲတဲ့ အေနထား တစ္ရပ္တြင္ ဒီမိုကရက္တိုက္ေဇးရွင္းျဖစ္စဥ္နဲ႔ အၿပိဳင္ ၿငိမ္းခ်မ္းေရး လုပ္ငန္းစဥ္ကိုပါ အၿပိဳင္တည္ေဆာက္ရတာ ဟာ အင္မတန္မွပင္ ခက္တာလည္း အေသခ်ာပါပဲ။ ဒီမိုကရက္တိုက္ေဇးရွင္းနဲ႔ အၿပိဳင္ ၿငိမ္းခ်မ္းေရး လုပ္ငန္းစဥ္ ကို အေကာင္ထည္ေဖာ္ဖို႔ ဆိုတဲ့ ကိစၥေတြက ၁၉၉၀ ျပည့္ႏွစ္ အလြန္ေတြမွာ ေခတ္စားလာတဲ့ ကိစၥရပ္ပဲ။

မတူညီတဲ့လူ႔အဖြဲ႕စည္းေတြရဲ့ ႏွုန္း ၊စံ ၊ ယဥ္ေက်းမွု ၊ နိုင္ငံေရး ဓေလ့နဲ႔႐ုပ္လကၡဏာေတြ ထည့္တြက္စရာမ လိုဆိုတဲ့ သေဘာနဲ႔ အေကာင္ထည္ေဖာ္ဖို႔ႀကိဳးစားခဲ့ၾကတယ္။ ဆရာေတြကေတာ့ လစ္ဘရယ္ ၿငိမ္းခ်မ္းေရး အယူအဆလို႔အမည္ေပးၾကေလရဲ့။ အဲဒီအယူအဆနဲ႔ ျပည္တြင္းစစ္လြန္လူ႔အဖြဲ႕အစည္းေတြကိုအလ်င္အျမန္ လစ္ဘရယ္လိုက္ေဇးရွင္းလုပ္တာ ၊ ေစ်းကြက္နဲ႔ ဒီမိုကေရစီ အသြင္ကူးေျပာင္းမွုကို တၿပိဳင္နက္တည္း လုပ္တာ ေတြက တည္ၿငိမ္မွုထိခိုက္ေစတယ္လို႔ သတိေပးတာေတြလည္း ရွိတယ္။ နိုင္ငံေရး ၊ လူမွုေရးနဲ႔စီးပြားေရး ၿပိဳင္ဆိုင္မွုေတြေၾကာင့္ ရွိၿပီးသား ကြဲလြဲ တင္းမာမွုေတြကလစ္ဘရယ္လိုက္ေဇးရွင္းအရွိန္နဲ႔ ပိုၿပီး ဆိုးဝါးလာနိုင္ၿပီး ဒီမိုကရက္တိုက္ေဇးရွင္းအတြက္ မရွိမျဖစ္လိုအပ္ခ်က္ Social cohesionလူ႔အဖြဲ႕အစည္းအတြင္း ေသြးစည္း ညီညြတ္မွု ပ်က္ျပားေစနိုင္တာေၾကာင့္ျဖစ္တယ္လို႔ အကဲျဖတ္ၾကပါတယ္။ တကယ္လည္း အဲလို လုပ္ရပ္အမ်ားစု ႀကိဳးပမ္းအားထုတ္မွုေတြက မေအာင္ျမင္ခဲ့ပါ။


၁၉၈၉ ကေန ၂၀၀၅ အၾကား ကုလက ဦးေဆာင္ၿပီး နိုင္ငံ ၁၉ နိုင္ငံမွာ လုပ္ခဲ့ တဲ့ျပည္တြင္းစစ္လြန္ ဒီမိုကရက္ တိုက္ေဇးရွင္းလုပ္ငန္းေတြက ဒီမိုကေရ စီစနစ္ေပၚထြန္းအေျခတည္လာေအာင္ ေဆာင္ရြက္နိုင္တဲ့ အေထာက္ အထားနည္းလြန္းလွတယ္။ အမ်ားလက္ခံ ဒီမိုကေရစီ ညႊန္းကိန္းေတြျဖစ္တဲ့ Freedomhouse အပါ၀င္ အဖြဲ႕အစည္းတစ္ခ်ိဳ႕ရဲ့ ဒီမိုကေရစီ ညႊန္းကိန္းေတြအရျပည္တြင္းစစ္လြန္ ဒီမိုကရက္တိုက္ေဇးရွင္း ျဖစ္စဥ္ အစျပဳတဲ့ ကိုဆိုဗို ၊ရဝမ္ဒါနဲ႔ ဘူရြန္ဒီနိုင္ငံေတြက ငါးႏွစ္အၾကာမွာပဲ လုံးဝ အာဏာရွင္စနစ္ ကိုျပန္က်သြားသလို ကေမၻာဒီးယား ၊ ေဟတီနဲ႔ ဘိုလီးဗီးယားေဘာ့စနီး ယားနိုင္ငံေတြက ေရြးေကာက္ပြဲ အာဏာရွင္စနစ္ကို က်သြား တယ္။

အနည္းငယ္အျဖစ္ ခရိုေအးရွား နမီးဗီးယားတို႔ေလာက္ပဲ လစ္ဘရယ္ စံႏွုန္းညီဒီမိုကေရစီ နိုင္ငံေတြအျဖစ္ ကူးေျပာင္းသြားနိုင္ခဲ့တယ္။
ျပည္တြင္းစစ္ လြန္ ဒီမိုကရက္တိုက္ေဇးရွင္း ေအာင္ျမင္ဖို႔ (က) နိုင္ငံေရး တည္ၿငိမ္မွု(ခ) ျဖစ္စဥ္တြင္ အဓိက က်တဲ့ အုပ္စုေတြအားလုံးကိုယ္ စားျပဳမွုရွိ ရွိပါ၀င္ဖို႔ ( သေဘာက ပဋိပကၡတြင္ ပါ၀င္ခဲ့တဲ့ ရန္သူေဟာင္းမ်ား အၾကား ႏွစ္ဘက္ရွိရင္ ႏွစ္ဘက္ သို႔မဟုတ္ ကြဲျပားမွုမ်ားရင္တတ္နိုင္သမၽွ ကြဲျပားမွုအလိုက္ အုပ္စုအလိုက္ ပါ၀င္မွုကို အေကာင္ထည္ေဖာ္မဲ့ ဒီမိုကရက္တိုက္ေဇးရွင္းျဖစ္စဥ္ႏွင့္ လူမွုစီးပြားေျပာင္းလဲမွုလက္ေတြ႕ လုပ္ငန္းစဥ္ ေတြမွာ ပါ၀င္ခြင့္ေပးဖို႔ ၊ ပါ၀င္ခြင့္ မရပါကျပည္တြင္းစစ္လြန္ လူ႔အဖြဲ႕အစည္းကို နိုင္ငံေရး တည္ၿငိမ္ေအာင္တည္ ေဆာက္ နိုင္မွာ မဟုတ္လို႔ ဆရာေတြက ဆိုၾကတယ္။ အဲလိုဆိုသူေတြထဲမွာတီမိုသီဆစ္ တို႔အင္နာဂ်ားစတက္ခ့္ တို႔လို ဆရာေတြပါတယ္။


ျမန္မာမွာေတာ့ ၂၀၁၁ သမၼတ ဦးသိန္းစိန္ လက္ထက္က စခဲ့တဲ့ ၿငိမ္းခ်မ္းေရးလုပ္ငန္းစဥ္ဟာ ေနာက္ဆုံး သူ႔ သက္ တမ္းကုန္ဆုံးသြားခ်ိန္မွာ အဖြဲ႕ (၈) ဖြဲ႕နဲ႔ NCA နိုင္ငံလုံးဆိုင္ရာ အပစ္ခတ္ ရပ္စဲမွု စာခ်ဳပ္ ခ်ဳပ္ဆိုနိုင္ခဲ့ၿပီး ၊ တစ္ခ်ိဳ႕အဖြဲ႕ေတြနဲ႔လည္း NCA မပါနိုင္ေပမဲ့ တဖြဲ႕ ခ်င္းစီအလိုက္ အပစ္ရပ္စဲေရးစာခ်ဳပ္ေတြအပါ၀င္ ( ဥပမာ အားျဖင့္ ၀ ၊ မိုင္းလား NMSP မြန္ျပည္သစ္ ၊ ေကအန္ပီပီ ကရင္နီ ၊ သၽွမ္းျပည္တိုးတက္ေရးပါတီ SSPP/SSA) ပစ္ခတ္တိုက္ခိုက္မွုနဲ႔ ပဋိပကၡ ေလၽွာ့ခ်မွု ဆိုင္ရာ ယႏၲရားေတြ တည္ေဆာက္နိုင္ခဲ့မွု ( ဥပမာ ေကအိုင္ေအနဲ႔ ေဆြးေႏြးပြဲေတြအရွိန္ ေကာင္းလာတဲ့ ၂၀၁၃ ကစလို႔ ႏွစ္ဘက္ ပဋိပကၡေျဖရွင္းေရး ယႏၲရားေတြ တည္ေဆာက္ၿပီး သြားခဲ့တဲ့အတြက္ ၂၀၁၂ ၊ ၂၀၁၁ လိုႏွစ္ေတြထက္ တိုက္ပြဲေတြ သိသိသာသာေလ်ာ့က်သြား ) လႊတ္ေတာ္မွာ NCA စာခ်ဳုပ္အတည္ျပဳနိုင္ခဲ့မွု နဲ႔ ပထမအႀကိမ္ ျပည္ေထာင္စု ၿငိမ္းခ်မ္းေရး ညီလာခံ ၿပီးစီးခဲ့မွုေတြက အလုံးစုံမဟုတ္ေတာင္ အပစ္ရပ္စဲေရးလုပ္ငန္းစဥ္ေတြအတြက္ အလုံးစုံမေအာင္ျမင္ေပမဲ့ ေျခတစ္လွမ္းတိုးတဲ့ ကိစၥရပ္ေတြ ျဖစ္ခဲ့တယ္။


ေနာက္ေရြးေကာက္ပြဲအၿပီး အနိုင္ရတဲ့ အရပ္သား အစိုးရ ကို ေခ်ာေခ်ာေမြ႕ေမြ႕ အာ ဏာ လႊဲေျပာင္းေပးမွုေတြဟာ သာမန္လစ္ဘရာယ္လိုက္ေဇး ရွင္း ျဖစ္စဥ္မဟုတ္ပဲ ဒီမိုကရက္တိုက္ေဇးရွင္းအတြက္ ေျခတစ္လွမ္းတိုးေစခဲ့တဲ့ ကိစၥပဲျဖစ္ပါတယ္။ သမၼတ ဦးသိန္းစိန္လက္ထက္မွာ အဓိက မေအာင္မျမင္ျဖစ္ခဲ့တဲ့ ကိစၥေတြထဲမွာ ထိုးစစ္မဆင္ မတိုက္ခိုက္ဖို႔ သမၼတက အမိန႔္ေပးေပးမဲ့ တပ္မေတာ္က ဆက္တိုက္ခဲ့တဲ့ ကိစၥနဲ႔ NCA စာခ်ဳပ္မွာ နာမည္နဲ႔ ေလ်ာ္ညီစြာအားလုံးမပါနိုင္ခဲ့တဲ့ ကိစၥပဲ ေထာက္ျပစရာရွိခဲ့ပါတယ္။


ေပၚလစီ စက္ဝန္း တႏွစ္ခြဲနီးပါးရွိလာၿပီး အစိုးရသစ္တက္လာတာ တစ္ႏွစ္နီး ပါးရွိလာတဲ့ အခု အခ်ိန္မွာေတာ့ ၿငိမ္းခ်မ္းေရး နဲ႔အပစ္ရပ္စဲေရး ျဖစ္စဥ္ဟာ နဂိုရွိရင္းစြဲ အေျခေနထက္ တိုးတက္ မလာဘဲ ဆုတ္ယုတ္လာ တာ ေတြ႕ရပါ တယ္။ တစ္ခ်ိဳ႕ေနရာက အမွားေတြက ေစတနာပါ ေသာ္လည္း မျဖစ္သင့္တဲ့ အမွားေတြအျဖစ္ ေတြ႕ျမင္ေနရဆဲျဖစ္ပါတယ္။ NCA အပစ္ရပ္စာခ်ဳပ္ ေရးထိုးမွု မရွိတဲ့ အဖြဲ႕ေတြလည္း အသစ္ထပ္မံ လက္မွတ္ ထိုးတာေတြ မရွိေသးသလို ထိုးၿပီးသား အဖြဲ႕ေတြနဲ႔ေတာင္ တစ္ခ်ိဳ႕ ကိစၥရပ္ေတြမွာ မေျပမလည္ျဖစ္ တာေတြ ေတြ႕လာရပါတယ္။ ၂၁ ပင္လုံ ပထမအႀကိမ္အၿပီးတိုက္ပြဲေတြနဲ႔ မူဆယ္ေဒသ တန္ျပန္တိုက္ပြဲေတြ ေနာက္ဆုံး လြန္ခဲ့တဲ့ ရက္ပိုင္းအတြင္းက က်င္းပခဲ့တဲ့ ပန္ဆန္း တိုင္းရင္းသား ထိပ္သီးအစည္းအေဝးကေန NCA အပစ္ ရပ္စာခ်ဳပ္ကို ျငင္းပယ္ခဲ့( ဒါမွမဟုတ္ ) အခုထက္ပိုမိုေကာင္းမြန္တဲ့ စာခ်ဳပ္နဲ႔ အစားထိုးဖို႔ ဆိုတဲ့ ကိစၥရပ္ေတြက ၿငိမ္းခ်မ္းေရး လုပ္ငန္းစဥ္ စိုးရိမ္ေရမွတ္ကို ေရာက္ေနၿပီဆိုတာ သက္ေသၿပ ေနပါတယ္။


ယခု ေဆာင္းပါးပါ အႀကံျပဳခ်က္ေတြဟာ စာေရးသူရဲ့ ၄ ႏွစ္ၾကာ အပစ္ အခတ္ရပ္စဲေရးနဲ႔ ၿငိမ္းခ်မ္းေရးျဖစ္စဥ္ သတင္းရယူေရးသား မွုေတြ နဲ႔ ေတြ႕ရွိခ်က္အေပၚ အေျခခံ ေရးသားထားတာ ျဖစ္ပါတယ္။ အခ်ိန္သိပ္မရတဲ့ အတြက္ အခ်က္အလက္ စုံလင္ခ်င္မွ စုံလင္မွာျဖစ္ေပမဲ့ ၿငိမ္းခ်မ္း ေရး လုပ္ငန္းစဥ္ ေရွ႕ဆက္နိုင္ဖို႔အတြက္ စဥ္းစားစရာေတြ ရဖို႔အတြက္ ရည္ရြယ္ပါတယ္။


တပ္မေတာ္နဲ႔ တိုင္းရင္းသား လက္နက္ကိုင္ သေဘာထားမေျပာင္း


တကယ္ေတာ့ အစိုးရသစ္တက္လာတဲ့ အထိ တပ္မေတာ္နဲ႔ NCA မထိုးေသးတဲ့ တိုင္းရင္းသားလက္နက္ကိုင္ အဖြဲ႕ေတြရဲ့သေဘာထားက ႀကီးႀကီးမားမားေျပာင္းလဲသြားတာ မေတြ႕ရပါဘူး။ ဆိုလိုရင္းက ၿငိမ္းခ်မ္းေရးနဲ႔ အပစ္ခတ္ရပ္စဲေရးဆို တပ္မေတာ္က ၂၀၀၈ အေျခခံ ဥပေဒနဲ႔ မူ ၆ ခ်က္ကို ဆက္လက္ကိုင္စြဲဆဲျဖစ္ၿပီး ၿငိမ္းခ်မ္းေရး ရၿပီးရင္ နိုင္ငံေရးက ထြက္ခြာမယ္ဆိုတဲ့ သေဘာမ်ိဳးကို ကိုင္ထားတာေတြ႕ရပါတယ္။


NCA လက္မွတ္ထိုးဖို႔ က်န္ေနတဲ့ အဖြဲ႕ေတြေတာ္ေတာ္မ်ားမ်ားကေတာ့ အမ်ိဳးသား ညီလာခံတက္ခဲ့ ဖူးတဲ့ အဖြဲ႕ေတြပီပီ နိုင္ငံေရး ေဆြးေႏြးမွုအရ အားေကာင္းခိုင္မာမွုကို လိုလားဟန္ရွိပါတယ္။ အခု ပန္ဆန္းညီလာခံကို အိမ္ရွင္လုပ္တဲ့ ၀ ဆိုရင္ တစ္ခါမွ NCA ထိုးမယ္လို႔ တစ္ခါမွ မေျပာဖူးပါ။ ေကအိုင္ေအ ၊ SSPP/SSA သၽွမ္းျပည္တပ္မေတာ္ တို႔လို အဖြဲ႕ေတြက အရင္အစိုးရ လက္ထက္က အားလုံးပါ၀င္နိုင္မွု မရွိမွုအေပၚ အေၾကာင္းျပခဲ့ၿပီး အရပ္သားအစိုးရ လက္ထက္မွာေတာ့ ပစ္ခတ္ တိုက္ခိုက္မွု ေစာင့္ၾကည့္ေရးယႏၲရားေတြ ပိုမိုခိုင္ခန႔္ဖို႔ ၊ နိုင္ငံေရး ေဆြးေႏြးမွုအတြက္ မူေဘာင္လို ကိစၥေတြကို အေလးထားျခင္းျဖစ္ပါတယ္။ တကယ္လို႔ တိုက္ရိုက္ ပါ၀င္ခြင့္ တန္းတူပါ၀င္ခြင့္ ကန႔္သတ္ခံရတဲ့ တအာင္းပေလာင္ ၊ ေအေအ ၊ ကိုးကန႔္တို႔မပါ ခဲ့ရင္ေတာင္ ၊ တနိုင္ငံလုံး အပစ္ခတ္ရပ္စဲမွုကို ဘယ္လို ေၾကျငာမလဲဆိုတဲ့ အခ်က္ကို သူတို႔ NCA ထိုးဖို႔ အဆိုျပဳခ်က္ ၈ ခ်က္ ထဲမွာ ထည့္သြင္းေဆြးေႏြးေနတာ ေတြ႕ရပါတယ္။


တိုင္းရင္းသားလက္နက္ကိုင္အားလုံးဟာ ခြဲထြက္မယ္လို႔ ဘယ္သူမွ မေျပထားသလို အားလုံး နိုင္ငံ ေရး ေဆြးေႏြးပြဲတက္လိုတယ္လို႔ ဆိုထားပါတယ္။ ဒါေပမဲ့ စစ္အင္အားျဖည့္တင္းမွုေတြကေတာ့ အထူးသျဖင့္ ကရင္နီ ၊ မြန္ျပည္သစ္ ကလႊဲလို႔ က်န္NCA မထိုးအဖြဲ႕ေတြအားလုံးက လုပ္ေဆာင္ ေနတဲ့ သေဘာေတြ႕ရသလို ၊ တပ္မေတာ္ကလည္း စစ္တိုက္ဖို႔ အျမဲျပင္ဆင္ေနတာက ျငင္းဆန္မရ နိုင္တဲ့အခ်က္ပါပဲ။ ေသခ်ာတာကေတာ့ ၿငိမ္းခ်မ္းေရးျဖစ္စဥ္မွာပါေနတဲ့ ႏွစ္ဘက္ လက္နက္ ကိုင္အဖြဲ႕အစည္းေတြအားလုံး ( NCA ထိုးၿပီး မၿပီးအားလုံးဆိုလို ) ဟာ စစ္ပန္းတဲ့အတြက္ ဒိုင္ယာေလာခ့္လမ္းေၾကာင္းေပၚလာေနသလား ႏွစ္ဘက္စလုံးက အဲဒီ Peace Talk ေတြကို ဘယ္ေလာက္ယုံၾကည္သလဲဆိုတဲ့ ကိစၥမွာ ေမးခြန္းထုတ္စရာရွိပါတယ္။ NCA ထိုးၿပီးသားအဖြဲ႕ေတြျဖစ္တဲ့ RCSS/SSA ၊ တို႔ ေကအန္ယူတို႔ေတာင္ စစ္သားစု ( သို႔မဟုတ္ ) ယာယီ စစ္သင္တန္းေပးတဲ့ ကိစၥေတြက သတင္းေတြမၾကာခဏ ၾကားေနရပါတယ္။
အာစီအက္စ္အက္စ္၊ ေကအန္ယူတို႔အေနနဲ႔ ေဆြးေႏြးမွု လမ္းေၾကာင္းပိုယုံၾကည္တာလား စစ္အစိုးရ လက္ထက္က ႏွစ္ဖြဲ႕စလုံးက စစ္တိုက္ခဲ့ရတဲ့အဖြဲ႕လား ဆိုတာေၾကာင့္ မသိနိုင္ေပမဲဲ့ အဲႏွစ္ဖြဲ႕ထဲမွာေတာင္ ေကအန္ယူအေနနဲ႔ တပ္နဲ႔ပါ ပိုအဆင္ေျပတာက ထူးျခားမွု အေနနဲ႔ ရွိေနပါတယ္။ ဒါေပမဲ့ အခု ေကအန္ယူ ကြန္ကရက္ နီးလာခ်ိန္မွာ တစ္ခ်ိန္က အစိုးရနဲ႔ နီးစပ္သူ ေကအန္ယူလည္း မေရရာမွုေတြ မ်ားစြာရွိေနဆဲ ပါပဲ။


တစ္ခ်ိဳ႕အဖြဲ႕ငယ္ေလးေတြျဖစ္တဲ့ ခ်င္းအမ်ိဳးသား တပ္ဦး ၊ ပအိုဝ္းအမ်ိဳးသား လြတ္ေျမာက္ေရးအဖြဲ႕ခ်ဳုပ္တို႔က စစ္အင္အားဘာမွ မရွိေပမဲ့ဒီ ပေရာဆက္ထဲဝင္မွ သူတို႔အသံေတြ လူသိနိုင္မွာ ျဖစ္တဲ့အတြက္ ( နိုင္ငံေရး ၊ စစ္ေရးပါဝါတစ္ခုမွမရွိ ) ပါေနၾကတဲ့ သေဘာေဆာင္ပါတယ္။ သူတို႔က အစိုးရႏွစ္ဆက္စလုံးနဲ႔ ေျပလည္တဲ့ အဖြဲ႕ေတြလည္းျဖစ္ပါတယ္။ ဘယ္လိုပဲျဖစ္ျဖစ္ Nation Building မွာ Identity စုံလင္စြာ လက္ခံျခင္းဟာ ေကာင္းမြန္တဲ့ လကၡဏာအခ်ိဳ႕လည္း ရွိေနပါတယ္။ ထူးျခားမွုကေတာ့ အရင္က ေဒၚေအာင္ဆန္းစုၾကည္အေပၚ တစ္ေလးတစ္စားရွိခဲ့ၿပီး ေဒၚေအာင္ဆန္းစုၾကည္အစိုးရတက္မွ ေဆြးေႏြးမယ္ဆိုတဲ့ အဖြဲ႕ေတြ အကုန္လုံး အခု အစိုးရသစ္တက္လာတာ တစ္ႏွစ္ေက်ာ္အထိ လက္မွတ္မထိုးနိုင္တာပဲျဖစ္ တဲ့အတြက္ ျပႆနာ ႀကီးႀကီးမားမား ရွိေနတယ္ဆိုတာ အစိုးရ အေနနဲ႔ ပကတိအရွိတရားကို လက္ခံရမွာျဖစ္ပါတယ္။


ထူးျခားမွုကေတာ့ အရင္က ေဒၚေအာင္ဆန္းစုၾကည္အေပၚ တစ္ေလးတစ္စားရွိခဲ့ၿပီး ေဒၚေအာင္ဆန္းစုၾကည္ အစိုးရတက္မွ ေဆြးေႏြးမယ္ဆိုတဲ့ အဖြဲ႕ေတြအကုန္လုံး အခု အစိုးရသစ္တက္လာတာ တစ္ႏွစ္ေက်ာ္အထိ လက္မွတ္မထိုးနိုင္တာပဲျဖစ္တဲ့အတြက္ ျပႆနာ ႀကီးႀကီးမားမားရွိေနတယ္ဆိုတာ အစိုးရ အေနနဲ႔ ပကတိအရွိတရားကို လက္ခံရမွာျဖစ္ပါတယ္။ မထိုးေသးတဲ့ အဖြဲ႕ေတြထဲက ေတာ္ေတာ္မ်ားမ်ားက အမ်ိဳးသား ညီလာခံလို ကိစၥမ်ိဳးကို ႀကံဳခဲ့ဖူးတဲ့အတြက္ ခဲမွန္ဖူးတဲ့ စာသူငယ္ေတြလို ျဖစ္ေကာင္းျဖစ္နိုင္ပါတယ္။


အစိုးရ က ၾကားေန Good Moderator ျဖစ္မျဖစ္


တပ္မေတာ္နဲ႔ တိုင္းရင္းသားလက္နက္ကိုင္ေတြရဲ့ ရပ္တည္မွု ႏွစ္ရပ္ၾကားထဲဲမွာ အစိုးရက ရွိေနရမဲ့ ေနရာက တရားမၽွတစြာ အဆုံးအျဖတ္ေပးနိုင္မဲဲ့ ဒိုင္လူႀကီး Good Moderator လို႔ အကဲခတ္ ေတြက ဆိုၾကပါတယ္။ အခုေနာက္ဆုံး ၀ ေဒသ အစည္းအေဝးမွာ ေပါက္ယူခ်န္းရဲ့ မိန႔္ခြန္းထဲက တပ္မေတာ္နဲ႔ အစိုးရကို ဗမာလို႔ ဆိုဆို ျမန္မာလို႔ ဆိုဆို အတူတူပဲလို႔ ဆိုခဲ့တာၾကည့္ရင္ အစိုးရကို သမာသမတ္က်တဲ့ ၾကားေန ဟုတ္ရဲ့လား ဆိုတာ သံသယဝင္လာတာ ျငင္းမရနိုင္တဲ့ အခ်က္ပါပဲ။ ဂိဒြန္တိုက္ပြဲေတြမွာ ႏွုတ္ဆိတ္ေနမွု ၊ ဒုကၡသည္ အေရးေတြအျပင္ အစိုးရအဖြဲ႕နဲ႔ အတန္သင့္ နယ္ေျမအလိုက္ အနိုင္ရခဲ့တဲ့ တိုင္းရင္းသားပါတီေတြနဲ႔ ဆက္ဆံေရးက အစ ေမးခြန္းထုတ္စရာ ရွိေနၾကတာ အေသခ်ာပါပဲ။


လူထုေထာက္ခံမွု အားေကာင္းေကာင္းနဲ႔ တက္လာတဲ့ အစိုးရတစ္ရပ္ဟာ တရားဝင္မွုနဲ႔ ေထာက္ခံမွု ျမင့္မားမွုေတြေၾကာင့္ ၿငိမ္းခ်မ္းေရး လုပ္ငန္းစဥ္ေအာင္ျမင္ဖို႔ အေထာက္အကူျဖစ္နိုင္ေသာ္လည္း ျမန္မာျပည္ရဲ့ ပကတိ လိုအပ္ခ်က္ျဖစ္တဲ့ အမ်ိဳးသားျပန္လည္သင့္ျမတ္ေရး ၊ အရပ္ဘက္စစ္ဘက္ ဆက္ဆံေရး ၊ တိုင္းရင္းသား အေရး ၊ လူမွု စီးပြားဖြံ့ၿဖိဳးေရး ၊ ျပည္သူ႔ဘဝ လုံျခဳံေရးနဲ႔ ရပိုင္ခြင့္ တိုးတက္ေရးလို ကိစၥရပ္ေတြမွာ အရပ္သားအစိုးရအေနနဲ႔ ဟန္ခ်က္ညီစြာ ေရွ႕တိုးေအာင္ မေဆာင္ရြက္နိုင္ရင္ အမ်ားႀကီး ျပႆနာရွိနိုင္ပါတယ္။


အရပ္ဘက္နဲ႔ စစ္ဘက္ဆက္ဆံေရးနဲ႔ ပတ္သက္လို႔ တႏွစ္အတြင္း အစိုးရ ထိပ္ပိုင္းေခါင္းေဆာင္ေတြနဲ႔ တပ္မေတာ္ထိပ္ပိုင္းေခါင္းေဆာင္ေတြအၾကား ဆက္ဆံေရးက ျပန္ၾကည့္ရင္ သိပ္အဆိုးႀကီးမဟုတ္ေပမဲ့ အလုံးစုံအဆင္ေျပရဲ့လားဆိုတာကလည္း သံသယဝင္စရာပါ။ ငါေျပာသမၽွေထာက္ခံၾက လိုက္လုပ္ၾက ဆိုတဲ့ ကိစၥေတြက ၿငိမ္းခ်မ္းေရးအတြက္ေတာ့ အဆင္ေျပမွာမဟုတ္ေလာက္ပါဘူး။


အထူးသျဖင့္ အန္အယ္လ္ဒီရဲ့ ေရြးေကာက္ပြဲ မဲဆြယ္ကာလက ကတိကဝတ္ေတြနဲ႔ NCA နဲ႔ ပတ္သက္လို႔ သမၼတ ဦးသိန္းစိန္လက္ထက္က ေဒၚေအာင္ဆန္းစုၾကည္ ေျပာဆိုခ်က္ေတြကို NCA စာခ်ဳပ္မထိုးေသးတဲ့ အဖြဲ႕ေတြက ျပန္ေထာက္ျပလာ တာလည္း ေတြ႕ရပါတယ္။ ပင္လုံစာခ်ဳပ္နဲ႔ ပတ္သက္တဲ့ ေဒၚေအာင္ ဆန္းစုၾကည္ ရဲ့ ေျပာဆိုခ်က္ေတြက အျငင္းပြားစရာျဖစ္ေနၿပီး ျပည္ေထာင္စု ပဋိဉာဥ္ကို ေသးသိမ္ေအာင္ လုပ္တဲ့သေဘာ တိုင္းရင္းသားေတြဘက္က ရွူျမင္တာျငင္းမရနိုင္တဲ့ကိစၥပါ။


တိုင္းရင္းသား ပါတီေတြ အရပ္ဘက္အဖြဲ႕အစည္းေတြနဲ႔ အစိုးရသစ္ ဆက္ဆံေရး


အစိုးရသစ္လက္ထက္မွာ တိုင္းရင္းသားပါတီေတြနဲ႔ ေကာ အရပ္ဘက္ အဖြဲ႕အစည္းေတြနဲ႔ ဆက္ဆံေရးပါ ေကာင္းမြန္ျခင္းမရွိတဲ့ အျပင္ ဆိုးဝါးလွတဲ့ အေျခေနေတြပါ ေတြ႕ျမင္ရပါတယ္။ သမၼတ ဦးသိန္းစိန္ လက္ထက္ က လုပ္ခဲ့တဲ့ ပုံမွန္ေတြ႕ဆုံမွုမ်ိဳးေတြေတာင္ မရွိေတာ့သလို တိုင္းရင္းသား ပါတီနဲ႔ကေတာ့ စကတည္းကယဥ္သကို ဆိုသလိုပါပဲ။ အစိုးရသစ္ဖြဲ႕စည္းမွု စကတည္းက ရခိုင္ ၊ သၽွမ္း တိုင္းရင္းသားပါတီေတြနဲ႔ မေျပလည္မွုေတြ ရွိခဲ့ပါတယ္။ ေဒသအလိုက္ နိုင္တဲ့ တအာင္း(ပေလာင္)လို ပါတီေတြနဲ႔လည္း တိုက္ရိုက္ ေတြ႕ဆုံေဆြး ေႏြးတာေတြ မရွိတာကလည္း အံ့အားသင့္စရာပါပဲ။


တအာင္းပေလာင္တိုင္းရင္းသားေတြ အဓိကေနထိုင္တဲ့ ေဒသေတြမွာ တအာင္းပေလာင္ တပ္ဖြဲ႕ TNLA အားေကာင္းလာမွုနဲ႔ တၿပိဳင္နက္ တအာင္းပေလာင္ပါတီလို ပါတီေတြကို အစိုးရ ရာထူးေတြေပး တာ ေခၚေဆြးေႏြးတာ ေဒသတြင္း ဖြံ့ၿဖိဳးေရးအစီစဥ္ေတြ နဲ႔ အတူ ေဒသ ခံေတြကို ေသနတ္မကိုင္ခ်င္ေအာင္ အေနထားေတြ ဖန္တီးေပးမွုေတြကလည္း ၿငိမ္းခ်မ္းေရး ျဖစ္စဥ္မွာ အေရးပါတဲ့ ကိစၥျဖစ္ပါတယ္။


သၽွမ္းျပည္နယ္မွာ အေရးပါတဲ့ အဖြဲ႕ႏွစ္ဖြဲ႕ျဖစ္တဲ့ သၽွမ္းျပည္တပ္ မေတာ္ ေျမာက္ပိုင္း နဲ႔ တအာင္းပေလာင္ တပ္ဖြဲ႕တို႔ တည္ရွိတဲ့ ေဒသဟာ ပဋိပကၡေတြျဖစ္ပြားေနတဲ့ ေျမာက္ပိုင္းလက္နက္ကိုင္အဖြဲ႕ေတြအတြက္ ( အေရွ႕ ဘက္ ၀ နယ္ကေန ေျမာက္ဘက္ ကခ်င္ျပည္နယ္ အထိ ျမန္ မာျပည္ေျမပုံအတိုင္းဆက္စပ္ၾကည့္မယ္ဆိုရင္ ) အဓိက အလယ္အူေၾကာလို႔ေတာင္ ေျပာလို႔ရၿပီး ေဒသအလိုက္ အထူးအစီစဥ္ေတြ ရွိရင္ေတာင္ ေသနတ္သံေတြကို ထိန္းနိုင္ဖို႔အတြက္ ေထာက္ ကူမွုေတြရွိနိုင္ခဲ့မွာျဖစ္ပါတယ္။ ဥပမာအားျဖင့္ ၀ နယ္ကေနလာရင္ သၽွမ္းေျမာက္ SSPP/SSA ေဒသကိုျဖတ္မွ တအာင္းပေလာင္TNLA ေဒသ အဲဒီနယ္ေတြၿပီးမွ ေကအိုင္ေအ နယ္ေျမကို ေရာက္တာျဖစ္ပါတယ္။ တအာင္းပေလာင္နဲ႔ သၽွမ္းတိုင္းရင္းသားပါတီေတြနဲ႔ အစိုးရ ဖြဲ႕စည္းေရးလို ကိစၥေတြမွာ ေသခ်ာညႇိႏွိုင္းေဆြးေႏြးေနရာေပးမွုေတြ လုပ္ခဲ့ရင္ေတာင္ သၽွမ္းေျမာက္မွာ ေဒသအလိုက္ ေသနတ္သံေလ်ာ့ဖို႔ အေထာက္အကူျပဳလာမွာျဖစ္ပါတယ္။
တိုင္းရင္းသားလက္နက္ကိုင္ေတြေပၚလာတာ ေဒသခံ လူထု ပူးေပါင္းပါ၀င္မွု မရွိရင္ မျဖစ္နိုင္ပါဘူး။ ဘယ္လို အက်ိဳးစီးပြားပဲရွိတယ္ဆိုဆိုပါ။ သက္ဆိုင္ရာ နယ္ေျမမွာ လူထုေထာက္ခံမွုမ်ားသူေတြကို အစကတည္းက ညႇိႏွိုင္းေဆြးေႏြးၿပီးရာထူးေပးခဲ့ရင္ ၿငိမ္းခ်မ္းေရးအတြက္ တိုင္းရင္းသားေတြနဲ႔ အစိုးရၾအၾကားဆက္ဆံမွု ယုံၾကည္မွု ပိုမိုေကာင္းမြန္လာနိုင္ပါတယ္။


UNFC ေခါင္းေဆာင္ နိုင္ဟံသာတို႔ဆိုရင္ ေရြးေကာက္ပြဲနယ္ေျမအလိုက္ ကိုယ္စားျပဳမွုရွိတဲ့ တိုင္းရင္းသား ေတြကို နယ္ေျမအလိုက္ အုပ္ခ်ဳပ္မွုေတြေပးဖို႔ အစိုးရဖြဲ႕ခါနီးကာလကတည္းက ေျပာခဲ့တာ သတိထားမိပါတယ္။ NLDက တိုင္းရင္းသားနယ္ေျမမွာ ဗမာေတြမ်ားလာတဲ့အေပၚ ၊ တိုင္းရင္းသား လူဦးေရ နည္းသြား တဲ့အေပၚ အသားယူေနလားဆိုတဲ့ ကိစၥကလည္း ေပါက္ဖြား လာတာေတြ႕ရပါတယ္။ ဥပမာ ဗိုလ္ခ်ဳပ္ေၾကး႐ုပ္ တိုင္းရင္းသားနယ္ေျမေတြမွာ ဆန႔္က်င္ခံရမွုေတြ ၊ တိုင္းရင္းသားနယ္ေျမေရာက္ ေရႊ႕ေျပာင္းေတြကို တိုင္းရင္းသားေတြ နိုင္ငံသား စီစစ္ေရးကတ္မရခင္ အိမ္ေထာင္စု ဇယားထုတ္ေပးဖို႔ လုပ္ခဲ့တဲ့ ကိစၥေတြက သံသယဝင္စရာကိစၥေတြ သာျဖစ္ပါတယ္။


တပ္ခ်ဳပ္ေျပာခဲ့တဲ့ ကခ်င္နဲ႔ သၽွမ္းျပည္နယ္ မွာ ဗမာလူဦးေရ ဘယ္ေလာက္ ဆိုတာနဲ႔ အစိုးရရဲ့ အိမ္ေထာင္စု ဇယားထုတ္ေပးမွု ကိစၥရပ္ေတြက အသြင္မတူေပမဲ့ သေဘာတရား သိပ္မကြာသလိုျဖစ္ေနပါတယ္။ တိုင္းရင္း သား ေဒသမွာ တိုင္းရင္းသား နည္းပါးသြားတဲ့ ကိစၥေတြ ေျပာမယ္ဆို ရင္ ေျပာစရာေတြအမ်ားႀကီး ရွိပါတယ္။ NLD ကေပးတဲ့ ရာထူးကို ယူခဲ့တဲ့ တိုင္းရင္းသားပါတီအခ်ိဳ႕က တိုင္းရင္းသားေတြရဲ့ နိုင္ငံေရးေထာက္ခံမွုက သက္ဆိုင္ရာေဒသေတြမွာ က်လာတာကလည္း ၀မ္းနည္းစရာကိစၥပါ။ ICG ရဲ့ ရီပို႔ တစ္ပုဒ္မွာ အစိုးရ အေနနဲ႔ အစိုးရဖြဲ႕စည္းမွုမွာ အေသးစိပ္ တြက္ခ်က္ပ်က္ကြက္ခဲ့တယ္လို႔ ဆိုပါတယ္။


တိုင္းရင္းသားပါတီေတြနဲ႔ ဆက္ဆံေရးေကာင္းရင္ တျခားဆိုင္ရရာ လက္နက္ကိုင္အဖြဲ႕အစည္းေတြနဲ႔ ေဆြးေႏြးရာမွာလည္းၾကားခံအျဖစ္ အသုံးျပဳနိုင္သလို တဘက္က အသြင္မတူတဲ့ အမာလိုင္း လက္နက္ကိုင္ ေတြနဲ႔ ပါတီေတြ နိုင္ငံေရးအရ တအားသြားမပူးဖို႔လည္းအတန္အသင့္ ထိန္းခ်ဳပ္နိုင္မွာျဖစ္ပါတယ္။ ၿပီးခဲ့တဲ့ မိုင္ဂ်ာယန္ညီလာခံမွာ NLDနဲ႔ အဆင္မေျပတဲ့ တိုင္းရင္းသားပါတီေတြ ညီလာခံ သြားတက္မွုက ဒီဘက္က ပယ္ရွား တစ္ဘက္မွာသြားပူးဆိုတဲ့ သေဘာမ်ိဳးေတာင္ေဆာင္ေနပါတယ္။ ဒါကလည္းသူတို႔ကို အျပစ္ေျပာလို႔ မရနိုင္ပါဘူး။


NLD နဲ႔ လူထုအေျချပဳ အဖြဲ႕အစည္းေတြ ၊အရပ္ဘက္အဖြဲ႕အစည္းေတြနဲ႔ ဆက္ဆံေရးကလည္း မေကာင္း လွပါဘူး။ အထူးသျဖင့္ တိုင္းရင္းသားအရပ္ဘက္အဖြဲ႕အစည္းေတြအေနနဲ႔ အရင္အစိုးရထက္ေတာင္ လက္ရွိ အစိုးရလက္ထက္မွာ ပိုၿပီး လုပ္ရကိုင္ရခက္တဲ့ အပိုင္းေတြေတာင္ ရွိသလို ဆိုင္ရာ လုပ္ငန္းေတြအတြက္ ေငြေၾကးကန႔္သတ္ခံရမွု အစိုးရက ၀င္ထိန္းဖို႔ ရည္ရြယ္တဲ့ ကိစၥေတြအျပင္ ၂၁ ပင္လုံမွာ တိုက္ရိုက္ပါ၀င္ ခြင့္အတြက္လို ကိစၥေတြမွာ ေဘးဖယ္ခံထားရၿပီး သီးသန႔္ ဖိုရမ္တစ္ခုကေနသာ ပါ၀င္ခြင့္ရတဲ့ကိစၥေတြက အလုပ္ျဖစ္တဲ့ နိုင္ငံတကာ ၿငိမ္းခ်မ္းေရး လုပ္ငန္းစဥ္ေတြနဲ႔ ယွာဥ္ၾကည့္ရင္ ဆန႔္က်င္ဘက္လို ျဖစ္ေနပါတယ္။


အရပ္ဘက္ အဖြဲ႕အစည္းေတြနဲ႔ အန္ဂ်ီအိုေတြ အားေကာင္းျခင္းအားျဖင့္ သတင္းအခ်က္အလက္နဲ႔ အသံေတြနဲ႔ ပတ္သက္လို႔လည္း တစ္ျခားမတူတဲ့ရွူေထာင့္ေတြက ရနိုင္သလို ၿငိမ္းခ်မ္းေရးနဲ႔ ပတ္သက္လို႔ အျခား အႀကံျပဳ ခ်က္ေတြအပါ၀င္ က႑အလိုက္ ပညာေပး အစီအစဥ္ေတြ အတြက္လည္း ပိုမိုက်ယ္က်ယ္ျပန႔္ျပန႔္ လုပ္ေဆာင္နိုင္မွာျဖစ္ပါတယ္။


NCA စာခ်ဳပ္အေကာင္ထည္ေဖာ္မွု ကိစၥ


NCA အပစ္ရပ္စာခ်ဳပ္ကို လက္မွတ္ထိုးတာ တစ္ႏွစ္ေက်ာ္ၾကာျမင့္ လာၿပီျဖစ္ေပ မဲ့ ထိုးၿပီးသားအဖြဲ႕ေတြရဲ့ နယ္ေျမမွာေတာင္ စာခ်ဳပ္ဆိုင္ရာ အခ်က္လက္ေတြ ကို အေကာင္ထည္ ေဖာ္နိုင္မွုေတြက ေႏွးေကြးေလးလံတာ ( သို႔မဟုတ္ ) အေကာင္ထည္ေဖာ္နိုင္မွု မရွိတာ အမ်ားႀကီးျဖစ္ေနပါတယ္။ အခုထိ တပ္ေနရာခ်ထားေရးေတြ မလုပ္ရေသးသလို လူေနအိမ္ေျခနဲ႔နီးတဲ့ နယ္ေျမေတြက တပ္စခန္းေတြ ေနရာ ေျပာင္းဖို႔ တစ္ဘက္နဲ႔တစ္ဘက္ နယ္ေျမသတ္မွတ္မွုဆိုင္ရာ ကိစၥေတြ ထိထိေရာက္ေရာက္မ လုပ္နိုင္ေသးပါဘူး။ ေဒသတြင္းဖြံ့ၿဖိဳးေရးနဲ႔ ျပန္လည္ထူေထာင္ေရး လုပ္ငန္းေတြကလည္း အခ်ိန္ယူရဦးမဲ့ ကိစၥေတြျဖစ္ပါတယ္။


သၽွမ္းျပည္နယ္ေတာင္ပိုင္းက အာစီအက္စအက္စ SSA နဲ႔ ဆက္စပ္တဲ့ နယ္ေျမေတြမွာဆိုရင္ NCA တစ္ႏွစ္ေက်ာ္လာၿပီျဖစ္ၿပီး တစ္ဖြဲ႕ခ်င္း အပစ္ရပ္တာ ၅ႏွစ္ေက်ာ္လာေပမဲ့ အခုထိ နိုင္ငံျခားခရီး သြားေတြ သြားလို႔မရတဲ့ ခရီးသြား လုပ္ငန္းအတြက္ ေျခလ်င္ ေတာေတာင္ရွူခင္းျဖတ္ေက်ာ္ ခရီးေတြသြားလို႔မရတဲ့ နယ္ေျမေတြမ်ားေနသလို စစ္မျဖစ္တာကလႊဲလို႔ တျခားဘိန္းအစားထိုး သီးႏွံလို ကိစၥေတြကအစ မူးယစ္ေဆးဝါးတိုက္ ဖ်က္ေရးအဆုံး ႀကီးႀကီးမားမား မလုပ္နိုင္ေသး ပါဘူး။ အပစ္ရပ္နယ္ေျမေတြအတြင္း အိုင္ဒီပီေတြ ျပန္ လည္ေနရာ ခ်ထားေရးနဲ႔ ပတ္သက္တဲ့ ကိစၥေတြမွာလည္း စိန္ေခၚမွု ေျမာက္ျမား စြာ ရွိဆဲျဖစ္ပါတယ္။


လူမွုဘဝဖြံ့ၿဖိဳးမွုနဲ႔အတူ အေရးပါတဲ့ စိုက္ပ်ိဳးေရးကုန္သြယ္မွု လုပ္ငန္းေတြ မေကာင္းတာ ေတြကလည္း ေဒသခံေတြကို အခက္ေတြ႕ေစၿပီး ဘိန္း စိုက္ပ်ိဳးမွုအပါ၀င္ တျခားတရား မဝင္လုပ္ငန္းေတြကို တြန္းအားေပး သေယာင္ရွိေနပါတယ္။ ေနာက္ EITI လို ကိစၥေတြနဲ႔ အမ်ိဳးသား အဆင့္ေဆြးေႏြးပြဲက်င္းပခြင့္ ၊ က်င္းပမွု ၊ ေနရာ ကိစၥေတြနဲ႔ ပတ္သက္လို႔ေတာ့ မေရမရာ အမ်ိဳးမ်ိဳး အျငင္းပြားေနဆဲျဖစ္တာကို ၾကည့္ရင္ NCA မထိုးေသးတဲ့ အဖြဲ႕ေတြကပင္ ေထာက္ျပနိုင္တဲ့ အေနထားပါ။


NCA စာခ်ဳပ္အရ ဖြဲ႕ထားတဲ့ UPDJC ျပည္ေထာင္စု ၿငိမ္းခ်မ္းေရးေဆြးေႏြးမွု ပူးတြဲေကာ္မတီ ( UPDJC) က နိုင္ငံေရးေဆြးေႏြးပြဲအတြက္ ရက္သတ္ မွတ္မွုေတြလုပ္ရမွာျဖစ္ေပမဲ့ အစိုးရကပဲ က်င္းပမဲ့ ရက္ေတြကိုအ ဆင္ သင့္ျဖစ္ျဖစ္ မျဖစ္ျဖစ္ ေအာ္ေနတဲ့ ကိစၥမ်ိဳးေတြကလည္း သတိထားစရာ ကိစၥေတြျဖစ္ပါတယ္။ ေနာက္ ေက်ာင္းသားတပ္မေတာ္က ရဲေဘာ္မင္းေဌး အဖမ္းခံရတဲ့ ကိစၥရပ္လို ကိစၥေတြကလည္း NCA စာခ်ဳပ္အရ ျပႆနာ ရွိတဲ့ ကိစၥေတြပါ။


Bilateral meeting ေတြ နဲ႔ Bilateral တစ္ဖြဲ႕ခ်င္းအလိုက္ စာခ်ဳပ္ေတြ အသက္မဝင္သလိုျဖစ္ေန အစိုးရသစ္ လက္ထက္မွာေတာ္ေတာ္ နည္းသြားတဲ့ ကိစၥေတြထဲပါပါတယ္။ အစိုးရနဲ႔ တစ္ဖြဲ႕ခ်င္းေဆြးေႏြးတာက လည္း တစ္ဖြဲ႕ခ်င္းစီအလိုက္ အခက္ခဲအေျခေနေတြကို နားလည္နိုင္သလို ယုံၾကည္မွု တည္ေဆာက္မွုမွာလည္း အေရးပါတဲ့ ကိစၥျဖစ္ပါတယ္။ အခု ၀ ကိစၥဆိုရင္ သီးျခား တာဝန္ေပးသူ ရွိေပမဲ့ အစိုးရရခဲ့တဲ့ အခ်က္လက္ေတြ က မွားယြင္းခဲ့ဟန္တူပါတယ္။ ေျမာက္ပိုင္းအေရးနဲ႔ ၀ ကိစၥကို ေအာက္မွာ ဆက္ေရးပါဦးမယ္။


Informal meeting ေတြ တျခား မီဒီယာေတြနဲ႔ ေဆြးေႏြးသတင္ဖ လွယ္မွုေတြ ကလည္း ဒီခ်ဳပ္အစိုးရလက္ထက္ မွာ ေပ်ာက္ေနတဲ့ လုပ္ငန္းစဥ္ေတြျဖစ္ပါ တယ္။ ေနာက္ NCA ထိုးထားတဲ့ အဖြဲ႕ေတြအျပင္ မထိုးထားတဲ့ အဖြဲ႕အခ်ိဳ႕နဲ႔ လည္း တစ္ဖြဲ႕ခ်င္းအလိုက္ အပစ္ရပ္စာခ်ဳပ္ေတြ ပစ္ခိုက္တိုက္ ခိုက္မွု ေလၽွာ့ ခ်ေရး စာခ်ဳပ္ ယႏၲရားတည္ေဆာက္မွုဆိုင္ရာ သေဘာတူညီခ်က္ေတြ ယခင္က ရွိခဲ့ပါတယ္။ အဲဒါေတြ ယခု မရွိေတာ့ပါ။ လြန္ခဲ့တဲ့ ဂိဒြန္တိုက္ပြဲေတြဟာ ယခင္ အစိုးရလက္ထက္ကဆိုရင္ ႏွစ္ဘက္ပူူးတြဲဖြဲ႕စည္းထားတဲ့ ပဋိပကၡေျဖရွင္းေရး ယႏၲယားအဖြဲ႕အစည္းေတြက ရွင္းနိုင္တဲ့ ကိစၥရပ္ေတြျဖစ္ပါတယ္။


NCA စာခ်ဳပ္မွာလည္းး တစ္ဖြဲ႕ခ်င္းစီအလိုက္ ခ်ဳပ္ဆိုထားတဲ့ စာခ်ဳပ္ေတြကို ဆက္လက္ေဆာင္ရြက္ဖို႔ ေဖာ္ျပထားပါတယ္။ ပဋိပကၡျဖစ္လိုက္ရင္ ထိန္းရခက္ၿပီး ဆပြားတတ္တာေတြ ျဖစ္တတ္တာေၾကာင့္လည္း သတိထားသင့္တဲ့အရာေတြပါ ၊ ဂိဒြန္တိုက္ပြဲေနာက္ဆက္တြဲ မူဆယ္တိုက္ပြဲနဲ႔ လက္ရွိ ပန္ဆန္းညီလာခံ မဟာမိတ္ဖြဲ႕မွုေတြက မယုံၾကည္မွုေတြအျပင္ ပဋိပကၡတိုက္ပြဲေတြနဲ႔ ပါ ပတ္သက္ေနတယ္ဆိုတာ နိုင္ငံေရး ေလ့ လာသူတိုင္းသိတဲ့အရာေတြပါ။ အားႀကီးတဲ့ရန္သူကို အားလုံးအားနဲ႔ ပါ၀ါတည္ေဆာက္ၿပိဳင္မဲ့ သေဘာပါ။


Voluntary Process သေဘာဆႏၵအေလ်ာက္ ပူးေပါင္းခိုဝင္နိုင္မွု ျဖစ္စဥ္


ေအာင္ျမင္တဲ့ အမ်ိဳးသားျပန္လည္သင့္ျမတ္ေရးနဲ႔ ၿငိမ္းခ်မ္းေရးျဖစ္စဥ္ေတြမွာ တစ္ဘက္နဲ႔ တစ္ဘက္ ဖိအားမေပး မတင္စီးပဲ သေဘာဆႏၵအေလ်ာက္ ပူးေပါင္းမွုနဲ႔ ေဆြးေႏြးတဲ့ Voluntary Process ေတြက သာ ေအာင္ျမင္သာမ်ားပါတယ္။


ေဆြးေႏြးပြဲေတြျဖစ္ျဖစ္ တျခား ေတြ႕ဆုံ ဆက္ဆံမွုေတြမွာျဖစ္ျဖစ္ တစ္ဘက္နဲ႔ တစ္ဘက္ ဂုဏ္သိကၡာကို အေလးထားဆက္ဆံဖို႔ ေျပာဆိုဖို႔က အေရးႀကီးပါတယ္။ အထူးသျဖင့္ ၾကားေန သမာသမတ္က်က်ရပ္တည္ရမဲ့ အစိုးရရဲ့ က႑က ပိုမို အေရးႀကီးပါတယ္။ဗီုလ္ခ်ဳပ္ေအာင္ဆန္းက တိုင္းရင္းသား စည္းလုံးညီညြတ္ေရး လုပ္ခဲ့တာဟာ ဗမာေတြရဲ့ ဂုဏ္သိကၡာ Honors of Pride ကို အာမခံၿပီး ဖိအားမေပး မတင္စီးတဲ့ ေလသံနဲ႔ Voluntary အရ စည္း႐ုံးခဲ့တာျဖစ္ပါတယ္။ အခုလို ယုံၾကည္မွု ပ်က္လာတဲ့ အခ်ိန္မွာ အစိုးရနဲ႔ တိုင္းရင္းသားအဖြဲ႕အစည္းအၾကား ယုံၾကည္မွု ပ်က္တာ မဟုတ္ပဲ ဗမာလူမ်ိဳးစုက အမ်ားစုျဖစ္တဲ့အတြက္ ဗမာ နဲ႔ က်န္တဲ့ တိုင္းရင္းသားၾအၾကား စိတ္ဝမ္းကြဲမွု အသြင္ေဆာင္လာတာဟာ ယုံၾကည္မွု ယိုယြင္းလာတာဟာ ေကာင္းတဲ့ လကၡဏာ မဟုတ္ပါဘူး။


လက္ရွိျဖစ္ေနတဲ့ အခင္းအက်င္းကို အစိုးရနဲ႔ တိုင္းရင္းသားအဖြဲ႕ အစည္းေတြရဲ့ အေရးလို႔ မျမင္ပဲ တပ္မေတာ္အင္အားစုေတြ ရွိလင့္ကစား ဗမာလူမ်ားစုနဲ႔ တိုင္းရင္းသား မ်ိဳးႏြယ္စုေတြရဲ့ ဆက္ဆံံေရးအျဖစ္ပါ ရွုျမင္ဖို႔ လိုပါတယ္။ ဥပမာ ဗိုလ္ခ်ဳပ္ေအာင္ဆန္း တံတား အမည္ မသတ္မွတ္ဖို႔ ရဟန္း သံဃာေတာ္ေတြအပါ၀င္ ေဒသခံ ေထာင္ခ်ီ ဆႏၵျပခဲ့တာ ျမစ္ႀကီးနားၿမိဳ႕က စစ္ရပ္စဲေရး ဆႏၵျပပြဲေတြမွာ ေဒသခံ ေသာင္းခ်ီ ပါ၀င္ဆင္ႏႊဲၿပီးေဒၚေအာင္ ဆန္းစုၾကည္ကိုပါ ေမးခြန္းထုတ္ၾကတာ ၊ တစ္ဘက္မွာလည္း မခံခ်င္သူေတြက လူမ်ိဳးနာမည္တပ္ဆဲၾကတာေတြက တိုင္းျပည္ရဲ့ စိတ္ဝမ္းကြဲမွု ျမင့္လာတဲ့ ညႊန္းကိန္းကို ျပသတဲ့ အရာေတြျဖစ္တယ္။


ဥပမာအားျဖင့္ ရန္ကုန္မွာေမြးရန္ကုန္မွာ ႀကီးတဲ့သူတစ္ေယာက္က ငါက ကရင္ေသြးပါတယ္ဆိုၿပီး လူမ်ိဳးစြဲေတြ ထားမေနပါနဲ႔ ဆိုတဲ့ ကိစၥက ကရင္ျပည္နယ္ ေဒါနေတာင္ေျခက ကရင္ေတြရဲ့ ခံစားခ်က္နဲ႔ ထပ္တူ မက်နိုင္ပါဘူး။ တရားဥပေဒစိုးမိုးေရး စိန္ေခၚမွုရွိေပမဲ့ ရန္ကုန္ဟာ တျခား တိုင္းရင္းသားေဒသေတြ ထက္မ်ားစြာလုံျခဳံၿပီး အေျခေနေကာင္းတယ္ သက္ေသာင့္သက္သာရွိတဲ့ နယ္ေျမျဖစ္တယ္ဆိုတာ ေသခ်ာပါတယ္။ သမၼတက မြန္ေသြးပါေပမဲ့ ဘုရားသုံးဆူ ေရးေခ်ာင္းဖ်ားက မြန္ေတြနဲ႔ ႐ုန္းကန္ရမွုနဲ႔ ျဖတ္သန္းမွုခ်င္းမတူတဲ့အတြက္ ေဒသတြင္း အေျခေနအေပၚ ခံစားမွု တူခ်င္မွ တူနိုင္ပါတယ္။


ျပည္သူအားလုံး Identity တစ္ခုေအာက္မွာ အလြယ္တကူ Assimilate လုပ္လို႔ရရင္ ဖက္ဒရာယ္လစ္ဇင္ ၊ Pluralism ၊ စတိတ္ေနးရွင္း ၊ Public Policy on ethnic conflicts resolution ဘာသာရပ္ေတြေတာင္ ေပၚလာမယ္ မထင္ပါ။ ဘုရင့္ေနာင္တည္ခဲ့တဲ့ ဟံသာဝတီ ေနျပည္ေတာ္ကို ေနာက္ဘုရင္ လက္ထက္မွာ လာဖ်က္ခဲ့တာဟာ ထိုင္းေတြႀကီးႀကီးမဟုတ္ပဲ မြန္ ၊ သၽွမ္း ၊ ရခိုင္ေတြပါပါခဲ့တယ္ဆိုတာ ၾကည့္ရင္ သမိုင္းမွာ ျပည္ေထာင္စုအျဖစ္ စုစည္းမွုဆိုတာ ဗိုလ္ခ်ဳပ္ေအာင္ဆန္းလက္ထက္မွ စတင္ႀကံရြယ္ခဲ့တယ္ဆိုတာ သိသာပါတယ္။


Voluntary Process ထဲမွာ တိုင္းရင္းသားေဒသေတြမွာ အလုပ္အကိုင္အခြင့္ အလမ္း ဖန္တီးေပးတာ ၊ ေျမယာ ပိုင္ဆိုင္ခြင့္ေတြ ခိုင္မာေစတာ ၊ ေဒသဌာနဆိုင္ရာ အဖြဲ႕အစည္းေတြမွာ တိုင္းရင္းသားဝန္ထမ္းဦးေရကို ရာခိုင္ႏွုန္း သတ္မွတ္ခန႔္ထားေပးတာ ၊ တိုင္းရင္းသားေဒသက စာသင္ေက်ာင္းေတြ ကို သင္ၾကားမွု စြမ္းရည္ျမင့္တဲ့ ဆရာေတြကို ပို႔ေပးတာ ၊ သက္ဆိုင္ရာ တိုင္းရင္းသား ဘာသာစကားေတြရဲ့ တရားဝင္မွု ၊ သင္ၾကားခြင့္ ၊ က်န္းမာေရးေစာင့္ေရွာက္မွု အဆင့္ျမင့္တင္ေပးမွု ေတြလည္းပါ၀င္ပါတယ္။ ဒါေပမဲ့ တစ္ေလာက ပညာေရးဝန္ႀကီး ေဒါက္တာမ်ိဳးသိမ္းႀကီးေျပာတယ္ဆိုၿပီး မီဒီယာေတြမွာ ေဖာ္ျပတဲ့ စကားကေတာ့စိတ္ပ်က္စရာပါ။


ၿမိဳ႕ႀကီးျပႀကီးေတြက အရည္အခ်င္းမမွီတဲ့ ဆရာေတြကို နယ္စြန္နယ္ဖ်ားေတြကိုပို႔မယ္ဆိုတဲ့ ကိစၥက နယ္စပ္ေဒသက တိုင္းရင္းသားေတြကို ဒုတိယ နိုင္ငံသားေတြအျဖစ္ သေဘာထားသလားဆိုတာ ေမးခြန္းထုတ္စရာျဖစ္ေနပါတယ္။တိုင္းရင္းသားအေရးက တိုင္းရင္းသားဝတ္စုံရြတ္ျပ႐ုံ အခမ္းအနား သဝဏ္လႊာပို႔႐ုံနဲ႔ ရိုးရာကပြဲေတြ က်င္းပ႐ုံသက္သက္ မေျပလည္နိုင္ပါ။


Voluntary ျဖစ္စဥ္ထဲမွာအမ်ိဳးသား ျပန္လည္သင့္ျမတ္ေရးအစိုးရဖြဲ႕စည္းမွုလိုကိစၥမ်ိဳးကလည္း ပါ၀င္ေနပါတယ္။ လူမ်ိဳးေပါင္းစုံေနထိုင္တဲ့ နိုင္ငံကို စုစုစည္း စည္းနဲ႔စိတ္္ဝမ္းမကြဲပဲေနနိုင္တဲ့ ဘယ္လို အေတြးအေခၚနဲ႔ တည္ေဆာက္မ လဲဆိုတဲ့ မူကေပ်ာက္ေနတယ္။ အစိုးရမွာလည္း အခုအထိ အိုင္ဒီယိုလိုဂ်ီအရ ဘယ္လိုသြားမလဲဆိုတာေတာင္ ရွင္းလင္းစြာမေတြ႕ရတဲ့ အျပင္ ျဖစ္ၿပီးသား အလုပ္မျဖစ္ခဲ့တဲ့ စနစ္ေဟာင္းေတြက ပုံစံအတိုင္း ျပန္ေက်ာ့ေနတယ္ဆိုတဲ့ မွတ္ခ်က္ေတြ ( ဥပမာ -လြတ္လပ္ေရးရၿပီး စပါလီမန္ေခတ္က ပုံစံမ်ိဳးျပန္ျပန္ျဖစ္ေနတယ္ဆိုၿပီး ေကာက္ခ်က္ေတြလည္း ရွိေနပါတယ္။ အမ်ားညီရွိဖို႔ခက္ေပမဲ့ နိုင္ငံသားမ်ား လက္တြဲေနထိုင္ေရးမူ Intra-National Social Contract က ရွိမွ ရမဲ့ အရာျဖစ္တယ္။ State Nationခို္င္မာမွု မရွိခ်ိန္ မေဂ်ာ္ရတီမဲက အေျဖမဟုတ္ဆိုတာလည္း ကမၻာ့နိုင္ငံ အမ်ားျပားမွာ သက္ေသသာဓက ရွိခဲ့သလို ဖဆပလ ပါလီမန္ေခတ္မွာလည္းႀကံဳခဲ့ရဖူးတယ္။


ဒီအဆိုကို အာရင္းလိပတ္ဂ်္ နဲ႔ လာရီဒိုင္းမြန္းတို႔လို႔နိုင္ငံေရးနဲ႔ လူမွု သိပၸံသမားေတြကလည္း လက္ခံခဲ့ပါတယ္။ ျမန္မာမွာေတာ့ လက္ရွိအခ်ိန္ဟာနိုင္ငံေတာ္ျဖစ္တည္မွုအစဥ္နဲ႔ နိုင္ငံသား မ်ားအျဖစ္ စုစည္းဝင္ေရာက္မွု အပါ၀င္နိုင္ငံေရးအရ တည္ၿငိမ္တိုးတက္မွုေတြက ဟန္ခ်က္ ညီညီသြားရမဲ့ အရာေတြျဖစ္ၿပီးကသမ္းကရမ္းျဖစ္ ေနတဲ့ အေနထားမွာ ရွိေနဆဲျဖစ္ေနတယ္။ အစိုးရသစ္လက္ထက္ ဒီမိုကေရစီအဝန္းအဝိုင္း နဲ႔ က်င့္သုံးမွုေတြက က်ယ္လာသလား အားမေကာင္းပဲျပန္ဆုတ္ သြားသလားဆိုတာ ေမးစရာေတာင္ လိုမယ္မထင္ပါဘူး။


ျမန္မာ့အသြင္ကူးေျပာင္းေရးရဲ့ ျပသနာက အေရးႀကီးတဲ့ နိုင္ငံေရး ပဋိဉာဥ္မရွိတဲ့အျပင္ ၊ က႑အလိုက္ အေလ်ာ္အစား ခ်ိန္ညႇိေစ်းဆစ္မွုက NLD အစိုးရလက္ထက္မွာ မရွိသေလာက္ နည္းေနပါတယ္။ခရိုနီေတြ ဆန္ရွင္လြတ္လာေပမဲ့ သူတို႔ကို ျပန္ရင္းႏွီးျမႇပ္ႏွံခိုင္းမဲ့ ကိစၥရပ္ေတြ ၊ လယ္သိမ္းေျမသိမ္းျပႆနာေတြမွာ ပါ၀င္ပတ္သက္ေနရင္ လယ္ယာေၿမ ျပန္လည္စြန႔္လြတ္ခိုင္းမဲ့ ကိစၥေတြလည္း မလုပ္နိုင္ပါဘူး။ တိုင္းရင္းသားေတြနဲ႔ ယုံၾကည္မွုေဆာက္ဖို႔အတြက္ တိုင္းရင္းသား ေဒသေတြက အျငင္းပြားဖြယ္ ေဒသခံေတြကန႔္ကြက္ေနတဲ့ စီမံကိန္းေတာ္ေတာ္မ်ားမ်ားမွာ ခရိုနီေတြကလည္း တစ္နည္းမဟုတ္ တစ္နည္းနဲ႔ ပတ္သက္မွု ရွိၾကတာမ်ားပါတယ္။


စီမံကိန္းနဲ႔ ရင္းႏွီးျမႇပ္ႏွံမွုေတြ ၊ သယံဇာတ တူးေဖာ္မွုေတြေၾကာင့္ ပဋိပကၡျဖစ္ေနခဲ့မွုေတြနဲ႔ အလားတူျဖစ္လာနိုင္မွုအေျခေနေတြမွာ ဘယ္စီမံကိန္းရပ္သင့္မရပ္သင့္ဆိုတဲ့ ကိစၥေတြကို အမ်ားေသာအားျဖင့္ မဆုံးျဖတ္နိုင္ခဲ့ပါ။ တပ္မေတာ္နဲ႔ အစိုးရ အေပးအယူကိစၥေတြကလည္း ထိုနည္း၄င္းပါပဲ။ အေရးႀကီးတဲ့ ေခါင္းေဆာင္ႏွစ္ဦးျဖစ္ တဲ့ ေဒၚေအာင္ဆန္းစုၾကည္နဲ႔ တပ္မေတာ္အၾကား နိုင္ငံေရး ပဋိဉာဥ္မရွိတာေၾကာင့္လည္း ဘယ္ေလာက္ ပမာဏ ရရွိနိုင္တယ္ ၊ ဘယ္ေလာက္ အလုပ္လုပ္လို႔ ရနိုင္တယ္ စိတ္မွန္းသက္ သက္ျဖစ္ဖြယ္ရွိတဲ့အတြက္ တိုင္းရင္းသားလက္နက္ကိုင္ေတြဘက္က မယုံမၾကည္ျဖစ္ေနတာေတြလည္း ရွိေနပါတယ္။ အခုက လက္နက္ကိုင္ သက္သက္ မယုံၾကည္ၾကဘူးဆိုတာ မဟုတ္တာကို ေဒၚေအာင္ဆန္းစုၾကည္ရဲ့ လြန္ခဲ့တဲ့ လ သၽွမ္းျပည္ခရီးစဥ္မွာ လူထုအမ်ားအျပား အရင္ကလည္း အုံးအုံးကၽြတ္ကၽြတ္မႀကိဳဆိုေတာ့တာေတြကလည္း သက္ေသပါပဲ။

( သမၼတ ဦးသိန္းစိန္မွားတဲ့အမွားမ်ိဳး ထပ္မွားဖို႔ ႀကံေနသလား )


ၿငိမ္းခ်မ္းေရးဆိုတာ ျမန္ျမန္ရရင္ေကာင္းပါတယ္။ သို႔ေသာ္ ျပည္သူအေျချပဳၿပီး လူထုေရးရာ မူဝါဒအရ စက္ဝန္းတစ္ပတ္လည္ၿပီး အားလုံးက သင့္ျမတ္ေရးျဖစ္စဥ္မွာ ေျပလည္ဖို႔လိုတာေၾကာင့္ အေျခမခိုင္ ၊ နည္းဗ်ဴဟာမေရမရာနဲ႔ ဇြတ္ေလာရင္လည္း ခနခန ပ်က္ေနတဲ့ ယုံၾကည္မွုက ပိုတည္ေဆာက္ရခက္နိုင္ပါတယ္။ သမၼတ ဦးသိန္းစိန္ရဲ့ အဓိက အားနည္းခ်က္က လူထုေထာက္ခံမွု ၊နိုင္ငံတကာ အသိမွတ္ျပဳမွုအရ ေဒၚေအာင္ဆန္းစုၾကည္ေလာက္ အားမေကာင္းတာပဲျဖစ္ပါတယ္။ ဒါ့အျပင္ တစ္စုံတစ္ရာေသာ ႀကိဳးေတြကလည္း ခ်ည္ေႏွာင္ခံရေလသလား စဥ္းစားစရာရွိပါတယ္။


သူ႔လက္ထက္အမွားကလည္း ေရြးေကာက္ပြဲသက္တမ္းနဲ႔ တြက္ၿပီး နည္းနည္းတြန္းလုပ္ခဲ့တဲ့ လကၡဏာေတြ ရွိခဲ့ပါတယ္။ ဒါေၾကာင့္လည္း အျပည့္အဝ မေအာင္ျမင္ခဲ့ပါ။ မည္သည့္ ၿငိမ္းခ်မ္းေရး ျဖစ္စဥ္မဆို စစ္နက္လက္ျဖဳတ္သိမ္းေရး တပ္ဖြဲ႕ေပါင္းစည္းေရး လုံျခဳံေရးက႑ေျပာင္းလဲေရး DDR/SSR ေလာက္အထိ လုပ္ဖို႔ ဆိုရင္ အနည္းဆုံး ၁၀ ႏွစ္ေလာက္ ၾကာတတ္တာ ဓမၼတာပါပဲ။ ဒါေတာင္အဆင္ေျပမွပါ။ အခုလည္း ေဒၚေအာင္ဆန္းစုၾကည္က ဇြတ္တိုးလုပ္ရင္း မေျပလည္တာေတြ မ်ားေနတာပါ။ မေျပလည္တာမ်ားရတဲ့ အထဲ  NLDပါတီဝင္ေတြနဲ႔ NLD အမွာခံေတြရဲ့ ၂၁ ပင္လုံေထာက္ခံပြဲေတြကလည္း အရင္ေခတ္အမ်ိဳးသား ညီလာခံ ႀကိဳဆိုပြဲေတြကို သတိရစရာပါ။


( ၿငိမ္းခ်မ္းေရး ကိုယ္စားလွယ္ ၊အလုပ္အဖြဲ႕နည္းလြန္းျခင္း )


ယႏၲယားဖြဲ႕စည္းမွု နည္းတာ ၊ အလုပ္အဖြဲ႕ေတြနည္းတာဟာ စားရိတ္ေခၽြတာရာေရာက္ေပမဲ့ တကယ္ေတာ့ အလုပ္မျဖစ္ပါ။ ဥပမာအားျဖင့္အရင္အစိုးရလက္ထက္မွာ လိုင္ဇာ စစ္သင္တန္းေက်ာင္းအပစ္ခံရၿပီး ၄ ရက္အၾကာ ခ်င္းမိုင္မွာ အလြတ္ေဆြးေႏြးမွုေတြ စလုပ္နိုင္ခဲ့ပါတယ္။ အခု အစိုးရသစ္လက္ထက္မွာ ဥပမာအားျဖင့္ တစ္ေလာက ေျမာက္ပိုင္းမဟာမိတ္အဖြဲ႕က အဖြဲ႕ေတြကို ၿငိမ္းခ်မ္းေရးေဆြးေႏြးမွုတြင္ ပါ၀င္ခြင့္ျပဳရန္ တပ္ခ်ဳပ္သေဘာတူဆိုၿပီး တ႐ုတ္သံတမန္နဲ႔ ေတြ႕ဆုံမွုအေပၚ သတင္းထုတ္ျပန္ခဲ့တာေတြ ရွိေပမဲ့ အဲဒီအဖြဲ႕ေတြနဲ႔ သီးသန႔္ေဆြးေႏြးမွုကို အခုစာေရးေနတဲ့ ေဖေဖာ္ဝါရီ ၂၆ ရက္ေန႔အထိ မလုပ္နိုင္ေသးတာကို ေတြ႕ရပါတယ္။ ေနာက္ခန႔္ထားတဲ့ လူေတြရဲ့ လူမွန္ေနရာမွန္ျဖစ္မွုေတြအေပၚမွာလည္း ေမးခြန္းထုတ္ေနတဲ့ ေလ့လာသူေတြ ရွိေနပါတယ္။


အစိုးရ သတင္းမွန္မွရရဲ့လား ေဘးကလူေတြက အမွန္ေျပာသူေတြလားဆိုတာက အခု ၀ နဲ႔ ပန္ဆန္းညီလာခံအၿပီး အစိုးရ အၾကပ္ရိုက္ေနတာ ၾကည့္ရင္ သိသာပါတယ္။ တိုက္ပြဲျဖစ္လို႔ တခုခုအေၾကာင္းၾကားလည္း အင္းမလုပ္အဲမလုပ္ ကိစၥေတြလည္း ရွိေနပါတယ္။ ေနာက္ၿပီး အလုပ္အဖြဲ႕မ်ားရင္ ကုန္က်စားရိတ္မ်ားနိုင္ေပမဲ့ ကၽြမ္းက်င္ဝန္ထမ္းေတြေၾကာင့္ တိုင္းရင္းသားလက္နက္ကိုင္ေတြနဲ႔ ဆက္သြယ္ေရးလို ကိစၥေတြကအစ အလုပ္အဖြဲ႕အလိုက္ တာဝန္ခြဲေဝမွုေတြေပးထားရင္ ( သို႔မဟုတ္ ) ရာထူးအလိုက္လုပ္ပိုင္ခြင့္ေပးထားရင္ တုံ႔ျပန္ေဆာင္ရြက္မွုေတြအဆုံး ပိုမိုျမန္ဆန္ေစမွာျဖစ္ပါတယ္။


( ၿငိမ္းျဖစ္စဥ္ အီျခင္းအဆိုးေၾကာ့ျပန္နိုင္ေခ်။ )


ဘာပဲေျပာေျပာ ၿငိမ္းခ်မ္းေရးျဖစ္စဥ္က ရွည္ၾကာတတ္တယ္ဆိုေပမဲ့ ပုံမွန္တိုးတက္မွုျပသဖို႔ လိုပါတယ္။ အီလာရင္ အပစ္ရပ္ၿပီးသားအဖြဲ႕ေတြမွာပါ အီၿပီး စိတ္မရွည္တာေတြျဖစ္လာနို္င္ပါတယ္။ တခ်ိန္တည္းမွာလည္း တစ္ဖြဲ႕ခ်င္းစီအလိုက္ အပစ္ရပ္ ၿပီးရင္ နယ္ေၿမ ေဒသလိုက္ဘယ္လို ညႇိႏွိုင္းၿပီး တိုင္းရင္းသားအခြင့္ေရးေပးေရး ၊ မရပ္ရင္ ဘယ္လိုညႇိႏွိုင္းဆိုတဲ့ မူနဲ႔ သြားတာလည္း မဟုတ္ေသးတဲ့အတြက္ ေျပာရခက္ပါတယ္။


အိႏၵိယမွာေတ့ာရွင္းပါတယ္။ တစ္ဖြဲ႕ခ်င္းလုပ္ၿပီးရင္ လုပ္တဲ့ နယ္ေျမအလိုက္ ဖက္ဒရယ္ျပည္နယ္ သတ္မွတ္ေပးတာ တျခားအခြင့္ေရးနဲ႔ ဥပေဒေၾကာင္းအရ လုပ္ပိုင္ခြင့္ေတြ ျပဌာန္းေပးတာေတြလုပ္တာပါ။ ဒီမွာက အခုအေနထားမွာ ထိုးၿပီးအဖြဲ႕ေတြက မထိုးသူေတြကို ဘယ္ေလာက္ေစာင့္ရမလဲ ထိုးၿပီးအဖြဲ႕တြင္းေတြရဲ့ တပ္ဖြဲ႕အတြင္းမွာေကာ လက္ရွိအေျခေနကို ေက်လည္မွု ရွိပါ့မလားဆိုတဲ့ ကိစၥေတြက စဥ္းစားစရာေတြပါ။ အခုက NCAကိုလက္ခံသူ ၊ လက္မခံသူ ပိုမိုေကာင္းမြန္တဲ့ အခ်က္ေတြ ထပ္ျဖည့္လိုသူေတြ ရွိေနၿပီး အစိုးရနဲ႔ တပ္မေတာ္ကေတာ့ NCAကို ကိုင္ကစားေနတာျဖစ္ပါတယ္။ နိုင္ငံေရးအရအေျဖမထြက္ပဲ တစ္ဖြဲ႕ ခ်င္းစီအလိုက္စီးပြားေရးလုပ္ပိုင္ခြင့္ေတြပဲေပး စည္း႐ုံးတဲ့အတြက္ မေအာင္ျမင္ခဲ့ပဲ အဲဒီ တပ္ဖြဲ႕ အတြင္းမွာပဲ တိုင္းရင္းသားရပိုင္ခြင့္ကို ပိုမိုလိုလားတဲ့ အမာဂိုဏ္း ေနာက္မ်ိဳးဆက္ တစ္ဆက္ သို႔မဟုတ္ အုပ္စုတစ္စုက ေနရာဝင္ယူတာ ၀င္သိမ္း အပစ္ရပ္စဲေရးက်ိဳးပ်က္ဆိုတဲ့ ကိစၥေတြက အရင္စစ္အစိုးရလက္ထက္က လုပ္ခဲ့တဲ့ အပစ္ခတ္ရပ္စဲေရးလုပ္ငန္းစဥ္ေတြမွာ ရွိခဲ့ၿပီးျဖစ္ပါတယ္။ အလုပ္ျဖစ္တဲ့ နိုင္ငံေရးေဆြးေႏြးပြဲျဖစ္ဖို႔ ေဆြးေႏြးပြဲဆိုင္ရာ မူေဘာင္ေတြက အေရးပါပါတယ္။


နိုင္ငံေရး ေဆြးေႏြးမွု ဆိုင္ရာ မူေဘာင္ ပုံသ႑ာန္မေျပလည္မွုေၾကာင့္ ေတာင္အာဖရိက ေဆြးေႏြးမွု အေစာပိုင္းကာလမွာ ေဆြးေႏြးပြဲေတြပ်က္ၿပီး Win-Win အေနထား မေဖာ္ေဆာင္နိုင္တဲ့ မူေဘာင္ရဲ့ ဂယက္ေၾကာင့္ပဲ လူေတြ အမ်ားႀကီးေသဆုံးခဲ့တယ္။ ျမန္မာမွာေတာ့ အဲထက္ လက္နက္ကိုင္ပိုမ်ားတယ္။ အားလုံး ေရရွည္အတြက္ အေမၽွာ္အျမင္ရွိဖို႔လို္တယ္။ ဒါေပမဲ့ ေတာင္အာဖရိကမွာက နိုင္ငံေရး ေဆြးေႏြးပြဲျဖစ္တဲ့ CODESA ေဆြးေႏြးမွုေတြျဖစ္ၿပီးမွWin- Win မေဖာ္ေဆာင္နိုင္လို႔ အေစာပိုင္းေဆြးေႏြးပြဲေတြ ပ်က္တာ ျဖစ္တယ္။ ျမန္မာမွာက ၂၁ ပင္လုံ ဒုတိယ အႀကိမ္ က်င္းပမယ္ ေအာ္ေနခ်ိန္အထိ အလုပ္ျဖစ္မဲ့ မူေဘာင္ မထြက္လာေသးပါ။ ေနာက္တႀကိမ္က်င္းပမဲ့ ပင္လုံဟာ အျပန္အလွန္ေဆြးေႏြး ဆုံးျဖတ္မွုက မေရရာေသးပါ။NCA ထိုးၿပီး အဖြဲ႕ေတြနဲ႔ေတာင္ မေက်လည္မွုေတြ ရွိလာတာ စိတ္မေကာင္းစရာ အခ်က္ျဖစ္တယ္။


( တစ္ဖြဲ႕ခ်င္းအက်ိဳးစီးပြားသက္သက္လို႔ အေသမယူဆေစလို )


တကယ္ေတာ့ တိုင္းရင္းသားလက္နက္ကိုင္ေတာ္ေတ္ာမ်ားမ်ားက တစ္ဖြဲ႕ခ်င္းအက်ိဳးစီးပြား လူပုဂၢိဳလ္တစ္ဦးခ်င္း စီးပြားအရ သီးသန႔္ရပ္တည္တယ္လို႔ ေျပာဖို႔ ခက္ပါတယ္။ အဲဒီအဖြဲ႕ေတြမွာ တစ္ဦးခ်င္း ခ်မ္းသာသူေတြ ရွိေနေသာ္လည္း အဲဒီတစ္နည္းထဲနဲ႔ ခ်ဥ္းကပ္မွုေတြက မမွန္နိုင္ပါဘူး။ ေနာက္တစ္ခ်က္က နယ္နိမိတ္မ်ဥ္း တစ္ဘက္ နိုင္ငံကို ဆက္ဆံလိုက္ရင္ ရၿပီဆိုတဲ့ အယူအဆဟာ မမွန္ေၾကာင္း အခု ေျမာက္ပိုင္းမဟာမိတ္ အထူးသျဖင့္ ၀ တပ္ဖြဲ႕ရဲ့ NCA ျငင္းပယ္မွုက သက္ေသပါပဲ။ ဒါကလည္း ထူးျခားခ်က္ေတြ ရွိပါတယ္။


၀ ဟာ တ႐ုတ္ဆိုတဲ့ အျမင္ဟာ တစ္ကယ္ေတာ့ ယူနန္နိုင္ငံေရး ၀ ရဲ့ ထူးျခားတဲ့ တ႐ုတ္နယ္ေျမဝ နဲ႔ျမန္မာနယ္ေၿမ ၀ ထိပ္စပ္မွု ၊ ထိစပ္႐ုံတင္မက ေဒသခံေတြကိုယ္တိုင္ ေဆြမ်ိဳးရင္းခ်ာလို႔ သေဘာထားၿပီး အျပန္အလွန္ကူးလူးဆက္ဆံမွုေတြက နီးကပ္စြာရွိတဲ့ ကိစၥေတြက တ႐ုတ္ဗဟိုအစိုးရ သက္သက္ ထိန္းဖို႔ ခက္တဲ့ ျပႆနာပါ။ ဗကပ လို အဖြဲ႕က တ႐ုတ္နဲ႔ ဦးေနဝင္းဆက္ဆံေတာ့ အားေလ်ာ့သြားေပမဲ့ ၀ က ဗကပ မဟုတ္သလို ဗကပ ထက္လည္းေတာင္းတင္တဲ့ အေနထားမွာ ရွိေနပါတယ္။


၀ နဲ႔ ဆက္စပ္တဲ့ ေျမာက္ပိုင္းမဟာမိတ္က စစ္ေရးနိုင္ငံေရးအရေကာ နယ္ေျမထိစပ္ေနသူေတြ ျဖစ္တဲ့အတြက္ တ႐ုတ္ဖိအားရွိလင့္ ကစား ေက်ာ္လႊားနိုင္တဲ့အ ေျခေနေတြ ရွိေနပါတယ္။ ေျမာက္ပိုင္းအဖြဲ႕ေတြ အားလုံးေပါင္းျခင္း အားျဖင့္ပါ။ယူနန္ရဲ့ အေျခေနကလည္းစိတ္ဝင္စားစရာပါ။


တ႐ုတ္မွာရွိတဲ့ မ်ိဳးႏြယ္စု ၅၆ မ်ိဳးမွာ ၂၆ မ်ိဳးက ယူနန္မွာရွိတဲ့အတြက္ ျမန္မာမွာရွိတဲ့ သၽွမ္း၊ ကခ်င္ ၊ ၀ တို႔လို လူမ်ိဳးေတြကို ယူနန္မွာ ကိုယ္ပိုင္အုပ္ခ်ဳပ္ခြင့္ေဒသ သတ္မွတ္ေပးထားရပါတယ္။ အဲထဲမွာ ဒီဘက္နဲ႔ ေဆြမ်ိဳးလို႔ ပိုသတ္မွတ္ဆက္ဆံမွုႏွုန္းျမင့္တာ ကခ်င္ နဲ႔ ၀ ေတြျဖစ္ပါတယ္။ လိုင္ဇာမွာ ဗုံးက် လူေတြေသတုန္းကဆိုရင္ လိုင္ဇာတစ္ဘက္ျခမ္း တ႐ုတ္ဘက္မွာ တ႐ုတ္ဘက္က တ႐ုတ္နိုင္ငံသား ဂ်င္းေဖာေတြ နယ္စပ္မ်ဥ္းနားအထိ လာေရာက္ဆႏၵျပပြဲေတြ လုပ္ဖူးပါတယ္။ ၀ ကေတာ့ ဟိုဘက္ဒီဘက္ ညီအစ္ရင္းအစ္ကို သတ္မွတ္မွုက တျခားတိုင္းရင္းသားထက္ပိုပါတယ္။ ၀ မွာရွိတဲ့ ေခါင္းေဆာင္အခ်ိဳ႕ဟာ တ႐ုတ္နိုင္ငံဘက္မွာ ေမြးတဲ့ဝ လူမ်ိဳးေတြျဖစ္ၿပီး ငယ္ကတည္းက ျမန္မာနိုင္ငံကို ေရာက္ေနသူေတြျဖစ္ပါတယ္။


ဒါေပမဲ့ ၀ ကို ခြန္ဆာကို ကိုင္တြယ္သလို ကိုင္တြယ္လို႔လည္း မရသလို ဗကပ လိုကိုင္တြယ္လို႔ မရနိုင္တာလည္း အေသခ်ာပါပဲ။မည္သို႔ပင္မူးယစ္ေဆးဝါးနဲ႔ စြပ္စြဲပါေစ သူလည္း သူ႔လူမ်ိဳး အသိုင္းအဝိုင္းၾကားထဲမွာ ေဒသ တည္ေထာင္သူလို ျဖစ္ေနတဲ့အျပင္ အမ်ိဳးသားေရးအလံကို ကို္င္စြဲထားတာေၾကာင့္လည္းျဖစ္ပါတယ္။ နိုင္ငံတကာေၾကာင့္ အဂၤလိပ္ေၾကာင့္ ၊ ထိုင္းေၾကာင့္ဆိုတဲ့ ယူဆ စြပ္စြဲမွုေတြက ေခတ္အဆက္ဆက္ ရွိခဲ့ေပမဲ့ ျပည္တြင္းစည္းလုံးညီညြတ္မွု အက္ေၾကာင္းရွိ တာက အဓိက က်တဲ့ အေၾကာင္းအရာပါ။လက္ရွိ ျမန္မာ အခင္းအက်င္းဟာလြန္ခဲ့တဲ့ ႏွစ္ (၂၀၀ ) ေက်ာ္ေလာက္ကအေမရိကန္နိုုင္ငံေရးကို သတိရစရာျဖစ္ပါတယ္။


ေတာင္ကာရိုလိုင္းနား ၊ ေဂ်ာ္ဂ်ီယာ ၊ ဖေလာ္ရီဒါ နယ္ေျမေတြမွာ ေဒသခံ အင္ဒီယန္းေတြနဲ႔ ေျမာက္ပိုင္း ယန္းကီးေတြရဲ့ ပဋိပကၡပါ။ေဒသခံအင္ဒီးယန္းေတြ ရဲ့ အျမင္မွာဒါဟာ သူတို႔ ေျမျဖစ္တယ္။ယန္ကီးေတြက က်ဴးေက်ာ္သူေတြ ျဖစ္တယ္။ဒါေၾကာင့္ ကိုယ့္ဘာသာ စီမံခန႔္ ခြဲ ပိုုင္ခြင့္ေပးရမယ္ လို႔ယုံၾကည္တယ္။ ယန္ကီးေတြဘက္က ၾကည့္ျပန္ေတာ့လည္းအင္ဒီးယန္း ပုုန္ကန္မွု ဟာ ဖက္ဒရယ္ျပည္ေထာင္စုု တည္ေဆာက္မယ့္အနာဂတ္စီမံကိန္းေတြကိုု ဖ်က္ဆီးေနတယ္။ တည္ၿငိမ္မွု မလိုလားသူ စပိန္ေတြနဲ႔လည္း ေပါင္းတယ္ ဆိုတဲ့ ပုံစံမ်ိဳးေတြပါ။ အဲဒီအယူအဆေတြနဲ႔ တိုက္ခိုက္ခဲ့တဲ့အတြက္ စစ္ပြဲေတြက မရပ္နိုင္ေအာင္ျဖစ္ခဲ့တယ္။ အုပ္စုအလိုက္စဥ္းစားမယ္ဆိုရင္ ပန္ဆန္းဆုံးျဖတ္ခ်က္ဟာ တိုင္းရင္းသား လက္နက္ကိုင္ေတြရဲ့ လက္ရွိ ၾကဳံေနရတဲ့ အေျခေနအရ သူတို႔ ရပ္တည္မွုအတြက္ လက္ေတြ႕က်တဲ့ ရပ္တည္မွု ျဖစ္တယ္။ ကိုယ္ပိုင္အခြင့္အေရး အုပ္စုနဲ႔ မေဂ်ာ္ရတီအုပ္စုကို ဦးေဆာင္ေနသူေတြအၾကား အားၿပိဳင္မွုေတြလို႔ေတာင္ဆိုနိုင္တယ္။


ျမန္မာကို ျပန္ၾကည့္မယ္ဆိုရင္ ေျမာက္ပိုင္းအဖြဲ႕ေတြရဲ့ နယ္ေျမထိစပ္မွုတစ္ဖြဲ႕နဲ႔တစ္ဖြဲ႕မတူညီတဲ့ ကုန္သြယ္ေရး ၊ သတၱဳ သယံဇာတနဲ႔အျခားထြက္ကုန္ေတြ ၊ နယ္ေျမက်ယ္ျပန႔္စြာ လွုပ္ရွားနိုင္ မွုေတြကလည္း သူတို႔ရဲ့ ပါဝါ တည္ေဆာက္မွုေတြအတြက္ အေရးပါသလို ေက်ာက္စိမ္း၊ ပယင္းတို႔လို ထြက္ကုန္ေတြက တ႐ုတ္ကို ေတာင္ ျပန္ကစားလို႔ရနိုင္တဲ့ အေျခအေနပါ။ အခုအေျခေနက တ႐ုတ္နဲ႔ အစိုးရ ေပါင္းတြန္းေသာ္လည္း အစိုးရအေပၚယုံၾကည္မွုနည္းတာ ၊ အစိုးရဘက္က တိက်တဲ့ တာဝန္ယူ ၊ တာဝန္ခံမွုနည္းေနတဲ့ သေဘာေဆာင္ေနတယ္လို႔ ယူဆမွုေတြ ရွိေနမွုေၾကာင့္ ခဲမွန္ဖူးတဲ့ စာသူငယ္ေတြျဖစ္တဲ့အျပင္ ပါဝါအရ တစ္စုံတစ္ရာစုစည္းလာနိုင္တဲ့အေနထားေတြေၾကာင့္ တင္းခံလာရျခင္း ျဖစ္နိုင္ပါတယ္။


ဘယ္လိုပဲျဖစ္ျဖစ္ အစိုးရသက္တမ္း တစ္ႏွစ္ျပည့္လာခ်ိန္မွာ ၿငိမ္းခ်မ္းေရးျဖစ္ဥ္ မေအာင္ျမင္ျဖစ္ေနမွုေတြကို ျပန္သုံးသပ္သင့္တဲ့ အခ်ိန္ ေရာက္ေနပါၿပီ။ဒါကလည္း ေအာင္ျမင္တဲ့ အသြင္ကူးေျပာင္းမွုနဲ႔ ၿငိမ္းခ်မ္းေရးျဖစ္စဥ္တိုင္းမွာ အခ်ိန္ၾကာလာတာနဲ႔ အမၽွ မေအာင္ျမင္ပဲ တစ္ဆို႔ေနရင္နည္းဗ်ဴဟာ ခ်ဥ္းကပ္မွုေတြကို စနစ္တက် ျပန္လည္သုံးသပ္ျပင္ဆင္လိုက္တယ္ဆိုရင္ေအာင္ျမင္သြားတတ္တဲ့ သာဓကေတြ ရွိေနတာေၾကာင့္ျဖစ္ပါတယ္။