တိုင္းရင္းသားမ်ားႏွင့္ ၿငိမ္းခ်မ္းေရးတည္ေဆာက္မွုမွာ တိုးတက္မွု မရွိ ျဖစ္ေနစဥ္တြင္ အီးယူ ဥေရာပ သမဂၢမွ ပြင့္လင္းျမင္သာမွု မရွိပဲ ျမန္မာအစိုးရႏွင့္ ရင္းႏွီးျမႇုပ္ႏွံမွု အကာကြယ္ေပးေရး စာခ်ဳပ္ခ်ဳပ္ဆိုရန္ ျပင္ဆင္ေနမွုအေပၚ အရပ္ဘက္အဖြဲ႕အစည္းမ်ားမွ စုေပါင္းကန႔္ကြက္ၾကေၾကာင္း သိရသည္။

ဧၿပီလ ၂၈ ရက္ေန႔က ျပဳလုပ္ခဲ့သည့္ အီးယူ ျမန္မာ ရင္းႏွီးျမႇုပ္ႏွံမွု အကာကြယ္ေပးေရး သေဘာတူ စာခ်ဳပ္ႏွင့္ ပတ္သက္ၿပီး အက်ဥ္းခ်ဳပ္ ေျပာၾကားသည့္ အခမ္းအနားကို က်င္းပခဲ့ရာ ပတ္ဝန္းက်င္ ႏွင့္ လူမွုေရးရာ လွုပ္ရွားမွု ကြန္ယက္ ၊ ဒို႔ေျမကြန္ယက္ ၊ ျမန္မာနိုင္ငံ ပြင့္လင္းျမင္သာမွုႏွင့္ တာဝန္ယူ တာဝန္ခံမွုဆိုင္ရာ အရပ္ဘက္ မဟာမိတ္အဖြဲ႕ MATA တို႔သည္ အခမ္းအနား တက္ေရာက္ရန္ ျငင္းဆန္ခဲ့သည္။


“က်ေနာ္တို႔အေနနဲ႔ ယခုလက္ရွိ တိုင္းျပည္ရဲ့ အေျခအေနနဲ႔ ခ်ိန္ထိုးၿပီး စဥ္းစားလိုက္ရင္ ဒီအခ်ိန္က ရင္းႏွီးျမႇုပ္ႏွံမွုကာကြယ္ေပးတဲ့ သေဘာတူညီခ်က္စာခ်ဳပ္ေတြ ခ်ဳပ္ဖို႔သင့္ေလ်ာ္တဲ့ အခ်ိန္မဟုတ္ ဘူးလို႔ ခဏခဏ ေျပာခဲ့ပါတယ္။ ျမန္မာနိုင္ငံက ဒီမိုကေရစီထြန္းကားေအာင္ ေဆာင္ရြက္ေနရဆဲ ျဖစ္တယ္။ ၿပီးေတာ့ ၿငိမ္းခ်မ္းေရး ႀကိဳးစားတည္ေဆာက္ေနရဆဲလည္း ျဖစ္တယ္။ တိုင္းရင္းသားလူမ်ိဳးေတြရဲ့ အခြင့္ အေရးေတြ၊ သေဘာ ဆႏၵေတြကို အာမခံခ်က္ေပးနိုင္တဲ့ ၿငိမ္းခ်မ္းၿပီး ခို္င္ျမဲတည္တံ့တဲ့ နိုင္ငံျဖစ္ ဖို႔ဆိုရင္ မူဝါဒခ်မွတ္တာေတြ ျပင္ဆင္တာေတြ အမ်ားႀကီးလုပ္ရဦးမွာ ျဖစ္တယ္။ ဒီလိုရင္းႏွီးျမႇုပ္ႏွံသူေတြကို အကာ အကြယ္ေပးတဲ့ စာခ်ဳပ္ေတြ လက္မွတ္ေရးထိုးလိုက္ျခင္းအားျဖင့္ လက္ရွိလုပ္ေနတဲ့ျပဳျပင္ေျပာင္းလဲ ေရးျဖစ္ စဥ္ေတြကို အက်ပ္ရိုက္ ေစနိုင္တယ္။ ရပ္တန႔္သြားေစနိုင္ပါတယ္”  ဟု ေပါင္းကူးအဖြဲ႕မွ ေဒါက္တာ ေက်ာ္သူ က ေျပာသည္။


၂၀၁၄ တြင္ European Ombudsman ေခၚ ဥေရာပ သမဂၢေအာက္ရွိ ဌာနမ်ား၊ အဖြဲ႕အစည္းမ်ား ႏွင့္ ပတ္သက္၍ တိုင္ၾကားလၽွင္ စုံစမ္းစစ္ေဆးရန္တာဝန္ရွိသည့္ အရာရွိမွ ဥေရာပသမဂၢ ေကာ္မရွင္ ႏွင့္ ေကာင္စီအား အတၱလန္တိတ္ ဝန္းက်င္နိုင္ငံမ်ား ကုန္သြယ္ေရးႏွင့္ ရင္းႏွီးျမႇုပ္ႏွံမွု မိတ္ဖက္ သေဘာတူညီမွု (TTIP) ညႇိႏွိုင္းေဆြးေႏြးမွုမ်ား ျပဳလုပ္ရာတြင္ ပြင့္လင္းျမင္သာမွု မရွိေသာေၾကာင့္ တရားဝင္စုံစမ္း စစ္ေဆးျခင္း ျပဳလုပ္ခဲ့ၿပီး ကေနဒါ၊ မကၠစီကို၊ ဖိလစ္ပိုင္၊ အင္ဒိုနီးရွားစသည့္ နိုင္ငံ မ်ား ႏွင့္ ညႇိႏွိုင္း ေဆြးေႏြးသည့္ျဖစ္စဥ္မွာ တိုးတက္မွု ရွိခဲ့ေသာ္လည္း ျမန္မာနိုင္ငံႏွင့္ပတ္သက္၍ အလြန္လၽွို႔ဝွက္စြာ လုပ္ေဆာင္သြားသည္ကို ေတြ႕ရပါသည္။ ႏွစ္ဖက္ညႇိႏွိုင္းေဆြးေႏြးမည့္ရက္အား ႀကိဳတင္အသိမေပးျခင္း၊ ဥေရာပသမဂၢ၏ ရပ္တည္ခ်က္ႏွင့္ ပတ္သက္၍ ေဖာ္ျပခ်က္မ်ားကိုလည္း လူထုအားအသိမေပးျခင္း၊ ေနာက္ဆုံးေဆြးေႏြးသည့္ ညႇိႏွိုင္းအစည္းအေဝး၏ ရလဒ္မွ လြဲ၍ ယခင္ ေဆြးေႏြးမွုမ်ား၏ ရလဒ္မ်ားကို ပြင့္လင္းျမင္သာစြာ အစီရင္ခံမွုမရွိျခင္း စသည္တို႔ကို ေတြ႕ရသည္ဟု အရပ္ဘက္အဖြဲ႕အစည္းမ်ား၏ ထုတ္ျပန္ခ်က္တြင္ ေဖာ္ျပထားသည္။


ဖိလစ္ပိုင္နိုင္ငံႏွင့္ ညႇိႏွိုင္းေဆြးေႏြးျခင္းအား လူ႔အခြင့္အေရးခ်ိဳးေဖာက္မွုမ်ား ျဖစ္ေပၚေနေသာ ေၾကာင့္  ရပ္ ထားေသာ္လည္း ျမန္မာနိုင္ငံတြင္ သၽွမ္းျပည္နယ္၊ ကခ်င္ျပည္နယ္တြင္ လက္နက္ ကိုင္ပဋိပကၡမ်ား ျဖစ္ေပၚေနဆဲျဖစ္ၿပီး ရခိုင္ျပည္နယ္အတြင္းရွိ လူ႔အခြင့္အေရးခ်ိဳးေဖာက္မွုမ်ားကို ေျဖရွင္းနိုင္ျခင္း မရွိေသး ေသာ္လည္း ဥေရာပ သမဂၢအေနျဖင့္ ျမန္မာနိုင္ငံႏွင့္ သေဘာတူ လက္မွတ္ထိုးရန္အတြက္မူ ဆက္လက္ သြားေနသည္။


အရပ္ဘက္အဖြဲ႕အစည္းမ်ားအေနျဖင့္ ယခု ၅ ႀကိမ္ေျမာက္ ညႇိႏွိုင္းအစည္းအေဝးျပဳ လုပ္မည့္အစီ အစဥ္ ကို Politico မဂၢဇင္းတြင္ ဥေရာပ သမဂၢ မီဒီယာေျပာေရးဆိုခြင့္ရွိသူမွ အနည္းငယ္ထည့္ ေဆြးေႏြးသြားသည္မွ တစ္ဆင့္သာ ဦးစြာသိခဲ့ရပါသလို အရပ္ဘက္အဖြဲ႕အစည္းမ်ားမွ ဥေရာပသမဂၢေကာ္မရွင္၏ ရင္းႏွီးျမႇုပ္ႏွံမွု မူဝါဒါဆိုင္ရာဌာန၏ ဦးေဆာင္သူ Mr. Carlo Pettinato အား ညႇိႏွိုင္းမွုျဖစ္စဥ္ ပြင့္လင္းျမင္သာမွု မရွိသည္ ကို စိုးရိမ္ေၾကာင္း ေဖာ္ျပထားသည့္စာကို ပို႔ခဲ့ေသာ္လည္း ယေန႔အထိ ျပန္စာမရေသးေၾကာင္းလည္း ထုတ္ျပန္ခ်က္တြင္ ေဖာ္ျပထားသည္။


“က်ေနာ္တို႔ ျမင္တာကေတာ့ အခုလုပ္ေနတဲ့ ရင္းႏွီးျမႇုပ္ႏွံမွု ကာကြယ္ေပးတဲ့ သေဘာတူညီခ်က္ စာခ်ဳပ္ ညႇိႏွိုင္းေဆြးေႏြးပြဲေတြက ပြင့္လင္းျမင္သာမွု၊ တာဝန္ခံမွု၊ တာဝန္ယူမွု မရွိတာကို ေတြ႕ရတယ္။ ဒါေတြ မရွိေတာ့ က်ေနာ္တို႔အေနနဲ႔လည္း အဓိပၸါယ္ရွိတဲ့ ေဆြးေႏြးမွုေတြလုပ္ဖို႔ အတားအဆီးျဖစ္ေစတယ္လို႔ ျမင္တယ္” ဟု ေစာအလဲက္စ္  KESAN အဖြဲ႕ကလည္း ေျပာသည္။


ထို႔အျပင္ ျမန္မာအရပ္ဘက္အဖြဲ႕အစည္းမ်ားအေနျဖင့္ ယခုဖိတ္ၾကားမွုမွာ အလြန္အခ်ိန္ကပ္၍ အေၾကာင္းၾကား သည္ဟုယူဆေၾကာင္းလည္း ေရးသားထားၿပီး ၀င္ေရာက္ေဆြးေႏြးရန္ အခ်ိန္လိုအပ္သျဖင့္ တက္သုတ္ရိုက္ ေဆြးေႏြးမွုမွာ ေမးခြန္းထုတ္စရာျဖစ္ေနသည္ဟု ဆိုၾကသည္။


“ရင္းႏွီးျမႇုပ္ႏွံမွုသေဘာတူညီမွု စာခ်ဳပ္မွာပါတဲ့ စာသား၊ စာပိုဒ္ေတြက နည္းပညာ အလြန္ဆန္တယ္။ ဒါေၾကာင့္ က်ေနာ္တို႔ကို ႀကိဳတင္ေလ့လာနိုင္ၿပီး သက္ဆိုင္ရာပညာရွင္မ်ားနဲ႔ ေဆြးေႏြးလို႔ရေအာင္ မပို႔ထားရင္ က်ေနာ္တို႔အေနနဲ႔ အခုလိုအစည္းအေဝးမွာ အဓိပၸါယ္ရွိရွိ ဝင္ေဆြးေႏြးနိုင္ဖို႔ ခက္ခဲပါတယ္။” ဟု ကိုစည္သူ ဒို႔ေျမကြန္ယက္က ေျပာသည္။


ပဋိပကၡျဖစ္ပြားရာေဒသမ်ားအပါ၀င္ နိုင္ငံတဝွမ္းေျမယာ အသုံးခ်မွု မူဝါဒမ်ား ၊ ေဒသခံ တိုင္းရင္းသားမ်ားအားအ ကာကြယ္ေပးေရွးဥပေဒမ်ား ပီပီျပင္ျပင္မရွိေသးမွီ ရင္းႏွီးျမႇပ္ႏွံမွုမ်ား ကို ပြင့္လင္းျမင္သာမွု မရွိပဲ ျပဳလုပ္ပါက တိုင္းရင္းသားမ်ားအေနျဖင့္ ေျမယာဆုံးရွုံးမွု ၊ ေဒသခံ အခြင့္အေရးဆုံးရွုံးမွု ၊အပါ၀င္ ဆုံးရွုံးမွုမ်ားၾကဳံေတြ႕ရန္  ေသခ်ာသေလာက္ ျဖစ္ေနမည္ဟု သုံးသပ္မွုမ်ားလည္း ရွိသည္။


အရပ္ဘက္အဖြဲ႕အစည္းမ်ားက


၁) ဥေရာပသမဂၢႏွင့္ ျမန္မာနိုင္ငံၾကားညႇိႏွိုင္းထားေသာ ရင္းႏွီးျမႇုပ္ႏွံမွုကာကြယ္ေပးေရး သေဘာတူစာခ်ဳပ္ၾကမ္း အား ျပည္သူမ်ားကိုခ်ျပရန္ႏွင့္ ျမန္မာနိုင္ငံအတြင္းရွိ ျပည္သူမ်ားနားလည္နိုင္ရန္အတြက္ ျမန္မာဘာသာ ျပန္ေပးရန္။

၂) ျပည္သူအားလုံး၏ စိုးရိမ္မွုမ်ားကို နားေထာင္ၿပီး ထည့္သြင္းစဥ္းစားေပးနိုင္သည့္ အဓိပၸါယ္ျပည့္ဝေသာ ေဆြးေႏြးပြဲမ်ား ျပဳလုပ္ရန္။

၃) အစိုးရအေနျဖင့္ ျပည္သူမ်ား၏ အက်ိဳးစီးပြားကာကြယ္နိုင္၍ တာဝန္ခံမွုရွိေစရန္ ယခင္ေတာင္းဆိုခဲ့ေသာ လူ႔အခြင့္အေရးအေပၚ အက်ိဳးသက္ေရာက္မွုဆိုင္ရာ ဆန္းစစ္ခ်က္ျပဳလုပ္ရန္။

၄) ႏွစ္ဘက္ညႇိႏွိုင္းမွုျဖစ္စဥ္အား ပြင့္လင္းျမင္သာစြာႏွင့္ တာဝန္ယူမွု၊ တာဝန္ခံမွုအားေကာင္းစြာျပဳလုပ္ရန္။

၅) ညႇိႏွိုင္းမွုျဖစ္စဥ္အား ဥေရာပ သမဂၢမွ က်ယ္က်ယ္ျပန႔္ျပန႔္ပံ့ပိုးေပးေနသည့္ ၿငိမ္းခ်မ္းေရးႏွင့္ အမ်ိဳးသား ရင္ၾကားေစ့ေရး တည္ေဆာက္သည့္ျဖစ္စဥ္တြင္ သိသာေသာ တိုးတက္မွု မရွိမျခင္း ရပ္တန႔္ထားရန္။

ေတာင္းဆိုေၾကာင္းလည္း ဧၿပီ ၂၇ ရက္ေန႔စြဲျဖင့္ ထုတ္ျပန္သည့္ ေၾကျငာခ်က္တြင္ ေဖာ္ျပထားသည္