ၿပီးခဲ့တဲ့ေသာၾကာေန႔က သၽွမ္းတိုင္းရင္းသားမ်ားဒီမိုကေရစီအဖြဲ႕ခ်ဳပ္ကေန ေၾကျငာခ်က္ ထုတ္ျပန္ရာမွာ ၁၄ ျပည္နယ္နဲ႔ဖြဲ႕စည္းထားတဲ့ျပည္ေထာင္စု ကို ဆန႔္က်င္တယ္လို႔ဆိုထားပါ တယ္။ ဒီကိစၥဟာ ေလးေလးနက္နက္စဥ္းစားဘို႔ကိစၥျဖစ္တယ္လို႔  ျမင္ပါတယ္။


ဘာလို႔လဲဆိုေတာ့ ပင္လုံစာခ်ဳပ္ဆိုတာ ဗမာ၊ ကခ်င္၊ ခ်င္းနဲ႔သၽွမ္းတို႔ကေနစတင္ေပၚေပါက္ လာတာကိုး။ အဲဒီေနာက္ပိုင္းမွာေတာ့ ရခိုင္၊ မြန္၊ ကရင္၊ ကရင္နီေတြ ပါလာတယ္။

ဒါေပမယ့္ လြတ္လပ္ေရးရၿပီးေနာက္ပိုင္း ျမန္မာနယ္ကို အုပ္ခ်ဳပ္သူဟာ ျပည္ေထာင္စုကိုပါ အုပ္ခ်ဳပ္တဲ့ သူ ျဖစ္လာပါေတာ့တယ္။

ဒါေၾကာင့္ ၁၉၆၁ ဂ်ႏၷဝါရီလ ၈ ရက္ေန႔မွ ၁၆ ရက္ေန႔အထိ ေတာင္ႀကီးမွာက်င္းပတဲ့ညီလာခံႀကီး ကေန အခ်က္ ၅ ခ်က္ကိုေတာင္းဆိုခဲ့ပါတယ္။

၁- ဗမာျပည္နယ္ကို တည္ေထာင္ဖို႔
၂-လူမ်ိဳးစုလႊတ္ေတာ္နဲ႔ ျပည္သူ႔လႊတ္ေတာ္ လႊတ္ေတာ္ ၂ ရပ္လုံး အာဏာအညီအမၽွ ရွိေစဖို႔
၃-လူမ်ိဳးစုလႊတ္ေတာ္မွာ လႊတ္ေတာ္ကိုယ္စားလွယ္ အနည္းအမ်ား ညီတူညီမၽွပါရွိဖို႔
၄-ႂကြင္းက်န္တဲ့အာဏာအားလုံး ျပည္နယ္ေတြလက္ထဲမွာရွိဖို႔ (နိုင္ငံျခားဆက္ဆံေရး၊ ျပည္ေထာင္စုကာကြယ္ေရး၊ ဘ႑ာေရး၊ ေငြဒဂၤါး ေငြေၾကးထုတ္လုပ္ေရး၊ စာတိုက္ႏွင့္ေၾကးနန္း၊ မီးရထား ေရေၾကာင္းႏွင့္ေလေၾကာင္း ဆက္သြယ္ေရး၊ ျပည္ေထာင္စုတရားစီရင္ေရး၊ ပင္လယ္ ဆိပ္ကမ္းအေကာက္ခြန္ စသည္တို႔မွလြဲ၍)
၅- ျပည္ေထာင္စုဝင္ေငြကို အခ်ိဳးက်က် မၽွတစြာခြဲေဝေပးဖို႔

ညီလာခံရဲ့ ဒုတိယေန႔မွာေတာ့ ျပည္ေထာင္စု အစိုးရ္ကို လိုက္ေလ်ာေပးတာက -

၁- ျပည္ေထာင္စုတည္တံ့ခိုင္ျမဲဖို႔
၂- ျပည္နယ္ေတြ ကိုယ္ပိုင္ျပဌာန္းခြင့္ရဖို႔
၃- ျပည္ေထာင္စု တိုင္းရင္းသားေတြ အခ်င္းခ်င္း ေသြးစည္းညီညြတ္မွုျမႇင့္တင္ဖို႔
၄- လူ႔အခြင့္အေရးကာကြယ္ဖို႔
၅- ျပည္နယ္တခုခ်င္းမွာရွိတဲ့ တိုင္းရင္းသား လူနည္းစုေတြ ဖြံ့ၿဖိဳးေစဖို႔
၆- ျပည္နယ္အေရးေတြကို ေျဖရွင္းရာမွာ တက္ညီလက္ညီ ႀကိဳးစားေဆာင္ရြက္ဖို႔ စသျဖင့္ ပါရွိေၾကာင္း စိုင္းေအာင္ထြန္း ေရးသားတဲ့ The History of Shan State စာအုပ္မွာ ေဖာ္ျပထားပါတယ္။

အဆိုပါ ေတာင္းဆိုခ်က္ေတြကို အဲဒီအခ်ိန္က ဗမာနိုင္ငံေရးသမားတခ်ိဳ႕က လက္မခံခ်င္ပါဘူး။ နာမည္ႀကီး နိုင္ငံေရးသမားတေယာက္ကေတာင္ - ဒါ က်ေနာ္တို႔ လူမ်ိဳးႀကီး ဗမာေတြကို တိုင္း ရင္းသား လူနည္းစု ေတြက ၇ မဲ ၁ မဲနဲ႔ အနိုင္က်င့္ဖို႔ ႀကိဳးပမ္းခ်က္ဘဲလို႔ ေျပာဆိုခဲ့ေၾကာင္း သိရပါတယ္။ အဲဒီအခ်က္ေၾကာင့္ဘဲ စစ္တပ္ကေန အာဏာသိမ္းရတာျဖစ္တယ္လို႔ နိုင္ငံေရး အသိုင္းအဝိုင္းက ေျပာပါတယ္။

ဒါေၾကာင့္ Federalism ဆိုတာ ခြဲထြက္ေရးဘဲလို႔ ေျပာလာတာဟာ အေၾကာင္းျပခ်က္တခုဘဲ ျဖစ္တယ္ လို႔ သုံးသပ္တဲ့ တိုင္းရင္းသားေတြ အမ်ားႀကီးရွိပါတယ္။

နိုင္ငံေရးသိပၸံပညာရွင္ တေယာက္ျဖစ္တဲ့ Alfred Stepan က Multi Nationalism, Democracy and Asymmetrical Federalism (တိုင္းရင္းသားလူမ်ိဳးေပါင္းစုံစနစ္၊ဒီမိုကေရ စီစနစ္ႏွင့္ အခ်ိဳးမဲ့ ျပည္ေထာင္စုစနစ္) အမည္ရတဲ့ စာအုပ္ကို ၂၀၀၂ မွာ ထုတ္ေဝခဲ့ပါတယ္။

ဒီစာအုပ္မွာ ၁၄ ျပည္နယ္ ျပည္ေထာင္စု ျဖစ္ေပၚလာဖို႔အတြက္ ဗမာနဲ႔တိုင္းရင္းသားၾကား အေလၽွာ့အတင္းလုပ္ဖို႔နဲ႔ အမွန္တရားကို  ၾကည့္တတ္ျမင္တတ္ဖို႔ (ျမန္မာနိုင္ငံထဲက လူဦးေရနဲ႔ ဗမာအမ်ိဳး သားလူဦးေရက သိပ္ကိုကြာျခားပါတယ္။  ၇၅ : ၂၅ ရွိတယ္လို႔သူကေရးေပးမယ့္ ေယဘုယ်လက္ခံၾကတာကေတာ့   ၆၀ : ၄၀ ေပါ့။)

အခုလို လူဦးေရ ကြာျခားေနသာမက ျမန္မာစစ္တပ္က စစ္တပ္အင္အားျဖည့္ၿပီး တိုင္းရင္းသား ၇ ျပည္နယ္ကို တိုက္ခိုက္ေနတယ္။ နဲနဲေလးမွ အားမေလၽွာ့ေသးဘူး။ ဒီေတာ့ ၈ ျပည္နယ္ျပည္ ေထာင္စု ကိုဘဲ တိုင္းရင္းသားေတြက ေတာင္းေနမယ္ဆိုရင္ ဗမာစစ္တပ္ကဆက္ၿပီးစစ္အင္ အား သုံး အာဏာ ကို ရွင္းရွင္း ဒါမွမဟုတ္ ေနာက္ကြယ္ကေန ဆက္ထိန္းခ်ဳပ္သြားမယ္။

အခ်ိဳးက် ျပည္ေထာင္စုစနစ္ကို က်င့္သုံးေနတာ USA, Australia, Germany, Austria, Brazil နိုင္ငံ ေတြမွာ က်င့္သုံးေနသလို အခ်ိဳးမဲ့ျပည္ေထာင္စုစနစ္ကို  Spain, India, Belgium and Canada  ေတြမွာ က်င့္သုံးေနပါတယ္။ သူတို႔ေတြမွာ ဘာျပႆနာမွ မရွိပါဘူး။

ကေနဒါနိုင္ငံဆိုရင္ လူဦးေရမ်ားတဲ့ အဂၤလိပ္လူမ်ိဳး ၉ ျပည္နယ္ နဲ႔ လူဦးေရနည္းနဲ႔ ျပင္သစ္လူမ်ိဳး ၁ ျပည္နယ္တို႔ စုေပါင္းထားတဲ့ ၁၀ ျပည္နယ္ ျပည္ေထာင္စု ျဖစ္တယ္။ ျပႆနာမရွိဘူး။ အိႏၵိယနိုင္ငံဆိုရင္ ၂၈ ျပည္နယ္ရွိတယ္။  ဟင္ဒီက ၆ ျပည္နယ္ေတာင္ရွိတယ္။ ဒါေပမယ့္ အဲဒီဟင္ဒီ ေတြ ကို တျပည္နယ္ထဲျဖစ္ေအာင္လုပ္ဖို႔ ဘယ္ သူမွမေျပာဘူး။ အဲတာ အခ်ိဳးမဲ့ျပည္ေထာင္စုစနစ္ Asymmetrical Federalism လို႔ေျပာတယ္။

ကြယ္လြန္သူ စဝ္ဇန႔္ေယာင္ေဟြ႕ကလည္း က်ေနာ္တို႔ေခၚေနတဲ့ ျမန္မာနိုင္ငံဆိုတာတိုင္းရင္းသား ေပါင္း စုံ ရွိပါတယ္။ စစ္ကိုင္းတိုင္းမွာ သၽွမ္းေတြသန္းနဲ႔ခ်ီရွိသလို ဧရာ၀တီတိုင္းမွာလဲ ကရင္ လူဦးေရ သန္းနဲ႔ခ်ီရွိတယ္။ ရန္ကုန္မွာဆိုရင္လဲ တိုင္းရင္းသားေပါင္းစုံေနထိုင္တယ္။ သူတို႔ေတြ ကို တျပည္နယ္ ထဲလုပ္ခိုင္းရင္ ဗမာေတြ အားရွိသြားေအာင္လုပ္ေပးသလို ျဖစ္သြားမွာဘဲ။ ၁၄ ျပည္နယ္လုပ္ခြင့္ေပးရင္ သူတို႔ထဲက တိုင္းရင္းသားေတြနဲ႔ ေပါင္းခ်င္တဲ့ျပည္နယ္ေတြေတာင္ ရွိေကာင္းရွိလာလိမ့္မယ္လို႔ ေျပာဖူးပါတယ္။

ဒါေၾကာင့္ ဗမာ ၇ ျပည္နယ္ရွိတာဟာ ဗမာအတြက္ေရာ ဗမာမဟုတ္တဲ့ တိုင္းရင္းသားအတြက္ လည္း အေကာင္းဆုံးေျဖရွင္းခ်က္ျဖစ္မယ္လို႔ သူကဆိုပါတယ္။

ဗမာ ၅ ပါတီ အပါအဝင္ မိတ္ေဆြ ၁၀ ပါတီက ၁၄ ျပည္နယ္ပါတဲ့ ျပည္ေထာင္စုတည္ေဆာက္ ဖို႔ ဒီလ ၉ ရက္ေန႔က ဆုံးျဖတ္ခ်က္ခ် ထုတ္ျပန္ေၾကျငာခဲ့ပါတယ္။

သၽွမ္းျပည္ျပန္လည္ထူေထာင္ေရးေကာင္စီကလည္း ၿငိမ္းခ်မ္းေရးကိုရည္မွန္းၿပီး  ၁၄ျပည္နယ္ ကို လက္ခံဘို႔ အဆင္သင့္ရွိေၾကာင္း ေအာက္တိုဘာလ ၂၂ ရက္ေန႔က ေျပာၾကားခဲ့ပါတယ္။

ဒါေၾကာင့္ ဒီကိစၥဟာ ယတိျပတ္ ဆုံးျဖတ္မထားပါ။ USA, Australia, Germany တို႔နဲ႔
India, Belgium and Canada  တို႔ကိုေလ့လာၾကည့္ၿပီးမွ  အျပန္အလွန္ အက်ိဳးအေၾကာင္း (Season)  နဲ႔ဆီေလ်ာ္ေအာင္ ေဆြးေႏြးၿပီးမွ ဆုံးျဖတ္ဖို႔ အဖက္ဖက္ ပြင့္လင္းေသာ စိတ္ထား (Open Mind) ထားဘို႔လိုတယ္ လို႔တိုက္တြန္းလိုက္ပါတယ္။