၁၉၉၄ ခုႏွစ္က တ႐ုတ္တရား႐ုံးေတာ္၌ ေသဒဏ္ေပးခံရသည့္ ျမန္မာနိုင္ငံသား ရွိခဲ့ဖူးပါသည္။ ယခုလည္းဘဲ ယူနန္ ျပည္နယ္ ကူမင္း(ခြန္းမင္) တရား႐ုံး၌ စိုင္းေနာ္ခမ္း တေယာက္ ေသဒဏ္စီရင္ခ်က္ခ် ခံရမည္ေလာ ဆိုသည့္ အခ်က္က  ႀတိဂံ ေဒသ တ႐ုတ္ ၁၃ ဦးသတ္ခံရမွုသတင္းဖတ္ပရိသတ္မ်ား စိတ္ဝင္စားၾကမည္ ျဖစ္သည္။

 
မူးယစ္ရာဇာ အမည္ရ စိုင္းေနာ္ခမ္း သည္ တ႐ုတ္နိုင္ငံ တရား႐ုံး၌ ပထမဦးဆုံး အမွုရင္ဆိုင္ရသည့္  ျမန္မာနိုင္ငံသားမဟုတ္ပါ။

၁၉၈၉ ဗမာျပည္ကြန္ျမဴနစ္ အစိပ္စိပ္အမႊာမႊာကြဲၿပီးေနာက္၊ ဝ တပ္၊ ကိုးကန႔္တပ္၊ မိုင္းလားတပ္ တို႔မွာ ျမန္မာ အစိုးရႏွင့္ အပစ္ရပ္ခဲ့ၾက၏။ ထိုတပ္ဖြဲ႕မ်ား၏ စားဝတ္ေနေရးအတြက္ ျမန္မာစစ္အစိုးရက လြတ္လြတ္ လပ္လပ္ သြားလာ လုပ္ကိုင္စားေသာက္ခြင့္ျပဳ၏။ ၎တပ္ဖြဲ႕နယ္ေျမမွ ဘိန္းျဖဴ ႏွင့္ မူးယစ္ ေဆးဝါး မ်ား နယ္စပ္မွတဆင့္ တ႐ုတ္ျပည္သို႔ နည္းမ်ိဳးစုံျဖင့္ ဝင္ေရာက္ခဲ့သည္။

၁၉၉၄ ေမ ၉ ရက္ေန႔တြင္ တ႐ုတ္မူးယစ္ႏွိမ္ႏွင္းေရးတပ္ဖြဲ႕က ကိုးကန႔္ေဒသ ေန ယန္မူရွန္ (ယန္ညီအစ္ကို - ယန္မူလ်ံ၊ ယန္မူအန္၊ ယန္မူရွန္) ႏွင့္အဖြဲ႕အားဖမ္းဆီးခဲ့ၿပီး ေအာက္တိုဘာ ၇ ရက္ ၁၉၉၄ ၌ ယန္မူရွန္ ႏွင့္အတူ တ႐ုတ္ ရဲ ၂ ေယာက္ အပါအဝင္ လူ ၁၇ ေယာက္အား ေန႔တဝက္ တရားစီရင္ကာ ေသဒဏ္စီရင္ ခ်က္ခ်ခဲ့သည္။

အဆိုပါ ပုဂၢိဳလ္ ၁၇ ေယာက္အား ‘မူးယစ္ေဆးဝါးႏွင့္ ပတ္သက္ေသာေၾကာင့္ က်ေနာ္၊ က်မတို႔ ယခုကဲ့သို႔ အျပစ္ဒဏ္စီရင္ျခင္း ခံရျခင္းျဖစ္ပါသည္’ ဆိုသည့္ စာသားခ်ိတ္ဆြဲ၍ ကူမင္းၿမိဳ႕တပတ္ ပတ္ေစကာ ေသနတ္ပစ္အဆုံးစီရင္ခဲ့ သည္ဟု မ်က္ျမင္မ်ားက ဆိုသည္။

ထိုစဥ္က တ႐ုတ္အစိုးရသည္  မူးယစ္ေဆးဝါးႏွင့္ပတ္သက္သူတိုင္းအား ေနာက္ေစ့တည့္တည့္၌ ေသနတ္တခ်က္ ပစ္ခတ္ကာ ေသဒဏ္ေပးသည့္ နည္းကို အသုံးျပဳခဲ့သည္။

ဖုန္က်ားရွင္း ဗမာျပည္ကြန္ျမဴႏွစ္မွ ခြဲထြက္စဥ္ အဆိုပါ ယန္မ်ိဳးႏြယ္ညီအစ္ကိုတို႔ပါဝင္ေသာ္လည္း ေနာက္ ပိုင္း ဖုန္က်ားရွင္းအား ပုန္ကန္ခဲ့၏။ ေနာက္ပိုင္း မူးယစ္ေဆးဝါးမွုျဖင့္ တ႐ုတ္တရား႐ုံး၌ ေသဒဏ္ေပးခံရသည့္ ျမန္မာနိုင္ငံသား ကိုးကန႔္တ႐ုတ္အမ်ိဳးသားျဖစ္ပါသည္။ ၎တို႔သည္ တ႐ုတ္ျပည္ အတြင္း သို႔ ဘိန္းျဖဴ    တင္ပို႔ခဲ့သည္ဟုဆိုသည္။

တ႐ုတ္တရား႐ုံးေတာ္ေပၚ ေရာက္ရွိေနသည့္ ေရႊႀတိဂံေဒသ မူးယစ္ရာဇာအမည္ရ စိုင္းေနာ္ခမ္းမွာမူ အထက္ ေဖၚျပသည့္ ယန္ညီအစ္ကိုမ်ား အမွုႏွင့္ မတူညီေပ။ ၎သည္ တ႐ုတ္ျပည္သို႔ ဘိန္းျဖဴ အပါအဝင္ မူးယစ္ ေဆးဝါးမ်ားအား တ႐ုတ္ျပည္သို႔ တင္ပို႔ျခင္းမဟုတ္၊ မိမိေဒသအတြင္း ျဖတ္သန္းသည့္ မူးယစ္ေဆးဝါး အနည္းအမ်ား အေပၚ  အခြန္အခ ေကာက္ယူခဲ့ျခင္းသာျဖစ္သည္။

တ႐ုတ္ ၁၃ ဦးအား သတ္ျဖတ္ပါသည္ ဆိုသည့္ စြပ္ဆြဲခ်က္သည္လည္း ယေန႔တိုင္ ခိုင္လုံသည့္ အေထာက္ အထားကို တ႐ုတ္အစိုးရတို႔ မရရွိေသး ဟု ထိုင္းရဲတပ္ဖြဲ႕အသိုင္းအဝိုင္းက ဆိုသည္။

စိုင္းေနာ္ခမ္းအား လာအို (ေလာဝ္) အစိုးရက ဧၿပီ ၂၄ ရက္ေန႔ ေလာဝ္နိုင္ငံေျမာက္ပိုင္း၌ ဖမ္းမိၿပီး တ႐ုတ္ အစိုးရထံ ေမ ၁၀ ရက္ က လႊဲအပ္ခဲ့၏။ စက္တင္ဘာ ၂၀ ရက္ မွ ပထမဦးဆုံး တရား႐ုံးေပၚ တင္ၿပီး ၂ ရက္တိုင္တိုင္ အမွု စစ္ေဆးခဲ့၏။ ထို႔ေနာက္သီးသန႔္ခုံ႐ုံးဖြဲ႕ၿပီးစစ္ေဆးေနေသာ္လည္း ခိုင္လုံသည့္ အေထာက္အထား မျပည့္စုံမွု ပတ္သက္ဆက္ႏြယ္သူမ်ားအား ထပ္မံသိရွိလိုမွုတို႔ေၾကာင့္ စီရင္ခ်က္မခ်နိုင္ဘဲ ႏွစ္ရက္သာစစ္ေဆးၿပီး ရပ္နားထား ရျခင္းျဖစ္သည္ဟု ေျပာသံမ်ားလည္းထြက္ေပၚေနပါသည္။

ထို႔ေနာက္ပိုင္း စိုင္းေနာ္ခမ္းဘက္မွ ႐ုံးေတာ္အတြင္းခုခံကာကြယ္ေပးရန္ လင္လီအမည္ရွိ ေရွ႕ေနအမ်ိဳးသမီး တဦးကိုလည္းတာဝန္ေပးခဲ့သည္။ 

အကယ္၍ ထိုင္းဥပေဒျဖစ္မည္ဆိုပါက -

တ႐ုတ္ ၁၃ ဦးေသဆုံးမွုတြင္
၁) တရားခံဟု စြပ္စြဲခံထားရသူ၏ နယ္ေျမအတြင္း၌ သတ္ျဖတ္မွုခံရသူတို႔၏ အေလာင္းကိုေတြ႕ရျခင္း။
၂) ႐ုပ္အေလာင္းမ်ား၌ ေသနတ္ဒဏ္ရာမ်ားေတြ႕ရျခင္း။
၃) တရားခံအျဖစ္ စြပ္စြဲခံထားရသူမွာ တရားမဝင္ ေသနတ္အေျမာက္အျမား ရွိျခင္း။
၄) အသတ္ခံရသူ၏ ေမာ္ေတာ္ကားကို တရားခံ၏ နယ္ေျမအတြင္း၌ ေတြ႕ရျခင္း။
၅) သတ္ျဖတ္မွုအတြက္ သက္ေသခံသူ ရွိျခင္း- စသည့္အခ်က္မ်ားကိုက္ညီရမည္။

စိုင္းေနာ္ခမ္း စြပ္စြဲခံရသည့္အမွုမွာ ထိုအခ်က္မ်ားႏွင့္ မကိုက္ညီေသာေၾကာင့္ ထိုင္းတရား႐ုံးျဖစ္မည္ဆိုပါက ကြင္းလုံးကၽြတ္ အမွုမွ လြတ္ကင္းဖြယ္ရွိသည္ဟု ထိုင္းေရွ႕ေနတဦးက သၽွမ္းသံေတာ္ဆင့္သို႔ ဤကဲ့သို႔ ေျပာျပဖူးပါသည္။

“စိုင္းေနာ္ခမ္းနဲ႔အတူ အဖမ္းခံရတဲ့ တပည့္ေတြက သူတို႔ဆရာပါလို႔ သက္ေသထြက္ဆိုမွုဟာ ေလးနက္မွု မရွိဘူး။ သူတို႔ရဲ့လြတ္ေျမာက္ေရး သက္သာရာရေရးအတြက္ ေျပာတယ္လို႔ ယူဆၾကမွာပါ။ အခုလို တ႐ုတ္ ၁၃ ဦး သတ္ျဖတ္ခံရတဲ့ မဲေခါင္ျမစ္ဆိုတာဟာ စိုင္းေနာ္ခမ္း ပိုင္ဆိုင္တဲ့ နယ္ေၿမ မဟုတ္ဘူး။ ထိုင္း၊ ေလာ၊ ျမန္မာ စတဲ့ နိုင္ငံတကာပိုင္နက္ ျဖစ္တယ္။ အခုထက္ထိ တ႐ုတ္ ၁၃ ေယာက္ကို ဒီေသနတ္နဲ႔ သတ္ခဲ့တယ္လို႔ ျပနိုင္တာလည္း မေတြ႕ရေသးဘူး။ သက္ေသအေထာက္ အထား အရမ္းနည္းတယ္။ ဒါေၾကာင့္ ထိုင္းတရား႐ုံး မွာ အမွုရင္ဆိုင္ရရင္ေတာ့ ဒီအမွုဟာ လြတ္ေျမာက္ဖို႔ မ်ားတယ္” ဟု အဆိုပါ ေရွ႕ေနက သၽွမ္းသံေတာ္ဆင့္အား ေျပာျပသည္။

တဖက္မွာလည္း စိုင္းေနာ္ခမ္း၏ မိသားစုဘက္မွ အထူးေရွ႕ေနတဦးကို ေဟာင္ေကာင္မွ ငွားရမ္းၿပီး ၎၏ အျပစ္ဒဏ္ေလၽွာ့ေပါ့ေရး၊ လြတ္ေျမာက္ေရးအတြက္ ႀကိဳးပမ္းလၽွက္ရွိသည္ဟု မိသားစုႏွင့္ရင္းႏွီးသည့္ သတင္းအရင္းအျမစ္တဦးကဆိုပါသည္။


၁၉၉၄ ယန္အဖြဲ႕ ေသဒဏ္ခ်ရသည့္နည္း ျဖစ္ေသာ  ေသနတ္ျဖင့္ ေနာက္ေစ့ပစ္ခတ္ သတ္ျဖတ္ သည့္ ပစ္ဒဏ္ေပးသည့္စနစ္ ယခုေခတ္တြင္ မရွိေတာ့ပါ။ ၂၀၀၉ မွစ၍ ေဆးထိုးနည္းျဖင့္ ေသဒဏ္ေပးျခင္းသာ ရွိေတာ့သည္ဟုသတင္းမ်ားကဆိုပါသည္။