တိုင္းရင္းသားနိုင္ငံေရးပါတီအဖြဲ႕  လွုပ္ရွားမွုမ်ား၌ ပိုမိုပါဝင္နိုင္ရန္ ဒီမိုကေရစီမဟာမိတ္ ၁၀ ပါတီ ၏ လွုပ္ရွားမွုႏွင့္အတူ က်ားျဖဴပါတီ ပါဝင္ေတာ့မည္မဟုတ္ဟု သၽွမ္းတိုင္းရင္းသား ဒီမိုကရက္ တစ္ပါတီ ကေျပာပါသည္။

 
“ ဟုတ္ပါတယ္။ က်ေနာ္တို႔မွာ တိုင္းရင္းသား ၁၃ ပါတီမွာလုပ္စရာေတြက မ်ားလာတယ္။ ေနာက္တခုကလည္း က်ေနာ္တို႔ က ဒီ ၁၀ ပါတီထဲမွာသာ ပါတယ္ေျပာတာ။ တခ်ိဳ႕ထုတ္ျပန္ေၾကျငာခ်က္ေတြမွာ က်ေနာ္တို႔က မွတ္တမ္းလက္မွတ္ဘဲ ထိုးတယ္။ တခ်ိဳ႕ေၾကျငာခ်က္ ေတြမွာလဲ က်ေနာ္တို႔ သေဘာမတူ လက္မခံနိုင္တဲ့အခ်က္အလက္ေတြပါသြားတယ္။ က်ေနာ္တို႔ပါဝင္တယ္ဆိုၿပီးေတာ့။ ဒီလိုေလးေတြရွိတယ္။ ဒါေၾကာင့္ ဒီ ၁၀ ပါတီလွုပ္ရွားမွုမွာ မပါေတာ့ဖို႔ဘဲ” ဟု က်ားျဖဴ ပါတီ၏ လဲခ်ားၿမိဳ႕နယ္ လႊတ္ေတာ္အမတ္ကေျပာပါသည္။

မၾကာေသးခင္က ေနျပည္ေတာ္၌ တင္ျပခဲ့ေသာ ၁၀ ပါတီ၏ တင္ျပေတာင္းဆိုခ်က္တခုျဖစ္သည့္ ၂၀၁၅ ေရြးေကာက္ပြဲကို အခ်ိဳးက်ကိုယ္စားလွယ္စနစ္ PR က်င့္သုံးရန္ ဆိုသည္မွာ  က်ားျဖဴပါတီမွ လက္မခံ၊ သေဘာမတူ  ေၾကာင္း  အဆိုပါလႊတ္ေတာ္အမတ္ကေျပာပါသည္။

“ PR စနစ္ဆိုတာ ေက်းလက္ေဒသ တိုင္းရင္းသား ျပည္သူလူထု ေတြမေျပာနဲ႔ က်ေနာ္တို႔ လႊတ္ေတာ္အမတ္ေတြထဲမွာ ေတာင္ မသိ နားမလည္တာ ရွိေနေသးတယ္။ ဒါေၾကာင့္ ၂၀၁၅ မွာ ဒီစနစ္ကို က်င့္သုံးမယ္ဆိုရင္ေတာ့ လူထုက ဇေဝ ဇဝါျဖစ္ေစမယ္။ အဲဒီတုန္းက က်ေနာ္တို႔ အစည္းအေဝးဘဲသြားတက္တယ္။ ထုတ္ျပန္ေတာ့ က်ေနာ္တို႔ပါ သေဘာတူတယ္  လို႔ ပါထားတယ္။   ၂၀၁၀ ကေတာင္မွ ဘယ္အကြက္ကို ဘယ္လိုျခစ္ရမယ္ ဆိုတာ မသိေသးတဲ့လူေတြအမ်ားႀကီး ရွိပါေသးတယ္” ဟု ဆိုပါသည္။

PR (Proportional Representation) ေခၚ အခ်ိဳးက်ကိုယ္စားလွယ္စနစ္ ဆိုသည္မွာ - ဥပမာ လႊတ္ေတာ္အမတ္ ၁၀ ဦး အလိုရွိၿပီး ယွဥ္ၿပိဳင္ပါတီ ၅ ပါတီ ၊  ပါတီတခုက ၅၀% ၊ က်န္ပါတီ ႏွစ္ခုအနက္ တခုက ၃၀% ၊ ၂၀% ျဖင့္ ေထာက္ခံ မဲမ်ားရရွိလၽွင္ - ၅၀% ျဖင့္ေထာက္ခံမဲရရွိသည့္ပါတီက ကိုယ္စားလွယ္ ၅ ဦး၊ ၃၀% ခိုင္ႏွုန္းရရွိသည့္ ပါတီက ၃ ဦး၊ ၂၀ % ခိုင္ႏွုန္းရရွိ သည့္ပါတီက ၂ ဦး - စသျဖင့္ အမတ္ဦးေရသတ္မွတ္သြားမည္ျဖစ္သည္။

ၿပီးခဲ့သည့္ ေရြးေကာက္ပြဲက သုံးေသာ Winner take all လမ္းစဥ္သည္ ဥပမာ -(က) ၿမိဳ႕၌ယွဥ္ၿပိဳင္သူ ကိုယ္စားလွယ္ ေလာင္း ႏွစ္ေယာက္အနက္ တေယာက္ မွာ ေထာက္ခံမဲ ၅၁ ရာခိုင္ႏွုန္း တေယာက္မွာမူ ေထာက္ခံမဲ ၄၉ ရာခိုင္ႏွုန္း ရရွိပါက ၅၁ ရာခိုင္ႏွုန္း ရရွိ သည့္ပုဂၢိဳလ္က လုံး၀ေအာင္နိုင္ျဖစ္၏။ ၄၉ ရာခိုင္ႏွုန္း ရရွိသူက လႊတ္ေတာ္အတြင္း ေရာက္ရွိလာနိုင္ျခင္း လုံး၀မရွိ ဟုဆိုပါသည္။

ဒီမိုကေရစီမဟာမိတ္ ၁၀ ပါတီမွာ အမ်ိဳးသားဒီမိုကေရစီအင္အားစု(NDF)၊ ရခိုင္တိုင္းရင္းသားမ်ားတိုးတက္ေရးပါတီ (RNDP) ၊ သၽွမ္းတိုင္းရင္းသားမ်ား ဒီမိုကရက္တစ္ပါတီ (SNDP) ၊ မြန္ေဒသလုံးဆိုင္ရာ ဒီမိုကေရစီပါတီ(AMRDP) ၊ ဖလုံ-စေဝၚ ဒီမိုကရက္တစ္ပါတီ (PSDP) ၊ ခ်င္းအမ်ိဳးသားပါတီ (CNP)၊ ဒီမိုကရက္တစ္ပါတီ (ျမန္မာ) (DPM) ၊ ဒီမိုကေရစီ ႏွင့္ ၿငိမ္းခ်မ္းေရးပါတီ (DPP) ၊ ျပည္ေထာင္စု ဒီမိုကေရစီပါတီ UDP ၊ညီညြတ္ေရးႏွင့္ ၿငိမ္းခ်မ္းေရး ပါတီ UPP   တို႔ျဖစ္ပါသည္။

ညီေနာင္တိုင္းရင္းသား ၁၃ ပါတီမွာမူ - ၁။ ရခိုင္ (RNDP)  ၂။ က်ားျဖဴ(သၽွမ္း) SNDP ၃။ မြန္ (AMRDP) ၄။ ကရင္ (ဖလုံ စေဝၚ) PSDP   ၅။ ခ်င္း (CNP)   ၆။ ကယန္း (KNP)၊ ၇။ သၽွမ္းနီ (TNDP)၊ ၈။ ဓႏု (DNDP)  ၉။ အရွိုခ်င္း (ACNP)   ၁၀။  အင္းသား (INDP)၊ ၁၁။ ပအိုဝ္း (PNO) ၁၂။ တအာင္း(ပေလာင္)TNP  ႏွင့္ ၁၃။ ဝ တိုးတက္ေရးပါတီ ( WDP) တို႔ျဖစ္သည္။