ဦးသိန္းစိန္၏ အရပ္သားတစ္ပိုင္းအစိုးရမွ အာဏာကို လႊဲေျပာင္းရယူနိုင္ခဲ့ၿပီးေနာက္ အမ်ိဳးသားဒီမိုကေရစီအဖြဲ႕ခ်ဳပ္အေနျဖင့္ ေရြးေကာက္ ပြဲကာလတြင္ " ေျပာင္းလဲခ်ိန္တန္ၿပီ " ဟု ကတိကဝတ္ျပဳ ေႂကြးေၾကာ္ခဲ့သည့္အတိုင္း အေျပာင္းအလဲကို ေဖာ္ေဆာင္ ေပးနိုင္ပါ မည္လား ဟူသည့္ ေမးခြန္းမွာ ပါတီႏွင့္ ပါတီ၏ အဓိကေခါင္းေဆာင္ ေဒၚေအာင္ဆန္းစုၾကည္တို႔အတြက္ အဓိကအက်ဆုံး ရင္ဆိုင္ရမည့္ ျပႆနာ ျဖစ္သည္ ။


အစိုးရတစ္ရပ္အေနျဖင့္ ေကာင္းမြန္စြာ လည္ပတ္နိုင္ရန္အတြက္ ျပန္လည္ဖြဲ႕စည္းျခင္း ၊ ပုံစံခ်ျခင္းႏွင့္ စီမံကိန္းခ်ျခင္းတို႔ျဖင့္ အမ်ိဳးသား ရင္ၾကားေစ့ေရး အစိုးရတစ္ရပ္ကို ဖြဲ႕စည္းရမည္မွာ ပထမဆုံးလုပ္ရမည့္ လုပ္ငန္းတစ္ရပ္ျဖစ္သလိုပင္ ေဝဝါးေနသည့္ နိုင္ငံ၏ ၿငိမ္းခ်မ္းေရး လုပ္ငန္းစဥ္ကို ကိုင္တြယ္ေရးမွာလည္း NLD ၏ မျဖစ္မေနလုပ္ရမည့္ လုပ္ငန္းမ်ားစာရင္းတြင္ အေရးအႀကီးဆုံးႏွင့္ အလ်င္အျမန္ ကိုင္တြယ္ ရမည့္ စိန္ေခၚမွုျဖစ္လာသည္ ။

ေရွ႕ဆက္မသြားမီ ျမန္မာနိုင္ငံ၏ သမိုင္းေၾကာင္းေနာက္ခံႏွင့္ အဓိက ပါဝင္သည့္ အက်ိဳးသက္ဆိုင္သူမ်ား၏ အယူအဆေရးရာ အကြဲအျပားမ်ားကို ဦးစြာရွင္းလင္းတင္ျပရန္ လိုမည္ျဖစ္သည္ ။ သို႔မွသာ ဆယ္စုႏွစ္မ်ားစြာၾကာ ျဖစ္ပြားေနခဲ့ေသာ တိုင္းရင္းသား ပဋိပကၡမ်ား ကို ပိုမိုရွင္းရွင္းလင္းလင္း နားလည္နိုင္မည္ျဖစ္ပါသည္ ။


ေနာက္ခံသမိုင္းေၾကာင္း


ယေန႔အခ်ိန္တြင္ ဗမာ သို႔မဟုတ္ ၁၉၈၉ ခုႏွစ္တြင္ စစ္အစိုးရက အမည္ေျပာင္းခဲ့သည့္အတိုင္း ျမန္မာဟု သိၾကသည့္နိုင္ငံမွာ ကိုယ္ပိုင္အုပ္ခ်ဳပ္ခြင့္ သို႔မဟုတ္ ကိုယ္ပိုင္လြတ္လပ္ေရး ရွိခဲ့ဖူးသည့္ အနည္းဆုံး နိုင္ငံ သို႔မဟုတ္ နယ္နိမိတ္ သုံးခုျဖင့္ ဖြဲ႕စည္းထားခဲ့သည့္ နိုင္ငံေရး အစုအဖြဲ႕ျဖစ္သည္။ ဘားမားျပည္မႀကီး (အဂၤလိပ္လက္ထက္ တိုက္ရိုက္အုပ္ခ်ဳပ္ခံဘားမား) ၊ ကရင္နီျပည္နယ္မ်ားႏွင့္ ရွမ္းျပည္နယ္ မ်ားပါဝင္သည္ ။ ထိုသမိုင္းေၾကာင္းအရ ရွမ္းႏွင့္ ကရင္နီျပည္နယ္မ်ားမွ ေခါင္းေဆာင္မ်ားသည္ ျပည္မမွ နိုင္ငံေရး ေခါင္းေဆာင္မ်ားႏွင့္ ပူးေပါင္း၍ ကိုလိုနီအုပ္ခ်ဳပ္ေရးမွ ကိုယ္ပိုင္အုပ္ခ်ဳပ္ခြင့္ရေရးႏွင့္ ၁၉၄၈ ခုႏွစ္ ဇန္နဝါရီလ ၄ ရက္ေန႔တြင္ အျခားတိုင္းရင္းသားလူမ်ိဳးမ်ား ေနထိုင္သည့္ နယ္ေျမမ်ားႏွင့္အတူ ပူးတြဲလြတ္လပ္ေရးရရွိေရးအတြက္ ႀကိဳးပမ္းခဲ့ၾကသည္ ။ ကိုယ္ပိုင္အုပ္ခ်ဳပ္ခြင့္ကို အာမခံသည့္ အေနျဖင့္ ၁၉၄၇ ျပည္ေထာင္စုဗမာနိုင္ငံေတာ္ ဖြဲ႕စည္းပုံ အေျခခံ ဉပေဒတြင္ ရွမ္းႏွင့္ ကရင္နီ (ယခု ကယား) ျပည္နယ္မ်ားကို ခြဲထြက္ခြင့္ေပး ထားခဲ့ သည္ ။


ၿဗိတိသၽွထံမွ လြတ္လပ္ေရးမရမီ ၿဗိတိသၽွနယ္ျခားေဒသ အုပ္ခ်ဳပ္ေရး ေအာက္တြင္ရွိေသာ ရွမ္းျပည္နယ္စုမ်ား ၊ ခ်င္းေတာင္တန္းမ်ားႏွင့္ ကခ်င္ေတာင္တန္းမ်ားမွ ေခါင္းေဆာင္မ်ားသည္ ( ေဒၚေအာင္ဆန္းစုၾကည္၏ ကြယ္လြန္သြားၿပီျဖစ္သည့္ ဖခင္ ကြယ္လြန္သြားၿပီျဖစ္သည့္ ဖခင္) ဦးေအာင္ဆန္းေခါင္းေဆာင္ ေသာ ဗမာၾကားျဖတ္အစိုးရႏွင့္ ၁၉၄၇ ခုႏွစ္ ေဖေဖာ္ဝါရီလ ၁၂ ရက္ေန႔တြင္ ပင္လုံ၌ ဗမာမဟုတ္သည့္ တိုင္းရင္းသားအုပ္စုမ်ားအတြက္ အုပ္ခ်ဳပ္ေရးႏွင့္ ဘဏ္႑ာေရးလြတ္လပ္ခြင့္ရွိေသာ ၊ မၽွတေသာ ၊ ဒီမိုကေရစီ ျပည္ေထာင္စု တစ္ခုကို တည္ေထာင္ရန္ သေဘာတူစာခ်ဳပ္ခ်ဳပ္ ဆိုခဲ့ၾကသည္ ။


ၿဗိတိသၽွလက္ေအာက္တြင္ ယခု “ ရွမ္းျပည္နယ္ ” သည္ ကရင္နီျပည္နယ္မ်ားအပါအဝင္ “ ရွမ္းျပည္နယ္စုမ်ား ” အျဖစ္ ရွိခဲ့ေၾကာင္း သတိျပဳ သင့္သည္။ ယေန႔အခ်ိန္တြင္ တိုင္းရင္းသားျပည္နယ္မ်ားျဖစ္လာသည့္ ကရင္ ၊ မြန္ႏွင့္ ရခိုင္ (အာရကန္) ျပည္နယ္မ်ားသည္ ကိုလိုနီစနစ္တြင္ ဗမာျပည္မေအာက္တြင္ ထည့္သြင္းထားၿပီး ပင္လုံစာခ်ဳပ္ လက္မွတ္ေရးထိုးရာတြင္ ပါဝင္ခဲ့ျခင္း မရွိေပ ။ ထို႔ေၾကာင့္ ပင္လုံစာခ်ဳပ္သည္ တိုင္းရင္းသား လူမ်ိဳးတစ္ခုႏွင့္ တစ္ခုအၾကား ညီညြတ္မၽွတေရးကို တရားဝင္ခ်ဳပ္စာခ်ဳပ္တစ္ခုအျဖစ္ ခ်ဳပ္ဆိုထားသည့္ သမိုင္းဝင္ အျဖစ္ အပ်က္ တစ္ခုသာျဖစ္ၿပီး တိုင္းရင္းသားလူမ်ိဳးအားလုံး ၎တြင္ ထည့္သြင္းခံရသည္ ပါဝင္သည္ဟု မခံစားၾကရေပ ။


၁၉၄၈ မွ ၁၉၆၂ ခုႏွစ္အထိ နိုင္ငံကို ပါတီစုံ ပါလီမန္စနစ္ျဖင့္ အုပ္ခ်ဳပ္ခဲ့ၿပီး အသြင္သဏ္႑ာန္အားျဖင့္ ဖက္ဒရယ္ပုံစံျဖစ္ေသာ္လည္း လက္ေတြ႕ တြင္မူ တစ္ျပည္ေထာင္စနစ္သာျဖစ္သည္ ။ ပဋိပကၡမ်ား ေဒသမ်ားစြာကို ပ်ံ႕ႏွံ့သြားသည္အထိ ေက်နပ္ေလာက္သည့္ အေျဖမွာ ေဝးသထက္ ပိုေဝးခဲ့သည္ ။ ထို႔ေၾကာင့္ ဖြဲ႕စည္းပုံ၏ ခ်ိဳ႕ယြင္းခ်က္ကို ျပင္ဆင္ရန္ မတူညီသည့္ တိုင္းရင္းသားအုပ္စုမ်ားမွ ေခါင္းေဆာင္မ်ားသည္ နိုင္ငံေရးစနစ္ကို ပိုမိုရွင္းရွင္းလင္းလင္းရွိသည့္ ဖက္ဒရယ္ပုံစံျဖစ္ေစရန္အတြက္ ၁၉၄၇ ဖြဲ႕စည္းပုံကို ျပင္ဆင္ရန္အတြက္ အဆိုျပဳခ်က္တစ္ခုကို ေရးဆြဲခဲ့ၾကသည္ ။ ရွမ္းျပည္နယ္ အစိုးရအဖြဲ႕၏ ဦးေဆာင္မွုျဖင့္ ေရးဆြဲခဲ့ၿပီး ၁၉၆၁ ခုႏွစ္တြင္ ေတာင္ႀကီး၌ ျပည္နယ္ေပါင္းစုံညီညြတ္ေရး အသင္းႀကီးမွ အတည္ျပဳခဲ့သည့္ ထိုဖက္ဒရယ္မူတြင္ ဗမာျပည္မကို အျခားတိုင္းရင္းသားျပည္နယ္မ်ားနည္းတူ ျပည္နယ္တစ္ခုအသြင္ ေျပာင္းလဲပစ္နိုင္မည့္ ဖြဲ႕စည္းပုံအေျခခံ ဉပေဒျပင္ဆင္ခ်က္ကို အဆိုျပဳခဲ့သည္။ ထိုနည္းျဖင့္ နိုင္ငံ၏ အျခားအစိတ္အပိုင္းမ်ားမွ တိုင္းရင္းသား လူမ်ိဳးမ်ားကို စီးပြားေရး ၊ နိုင္ငံေရးႏွင့္ အုပ္ခ်ဳပ္ေရးအပိုင္းမ်ားတြင္ အင္အားနည္းေစခဲ့သည့္ ျပည္ေထာင္စုအစိုးရ အာဏာမ်ားကို ဗမာ တိုင္းရင္းသား ေခါင္းေဆာင္မ်ား သိမ္းၾကဳံးရယူထားမွုကို အဆုံးသတ္နိုင္မည္ဟု ေမၽွာ္လင့္ခဲ့ၾကသည္ ။


သို႔ေသာ္ ဖြဲ႕စည္းပုံ ျပင္ဆင္ေရးကို လႊတ္ေတာ္တြင္း ေဆြးေႏြးမွု ေကာင္းေကာင္း မစတင္နိုင္မီမွာပင္ ၁၉၆၂ မတ္လတြင္ တပ္မေတာ္ဟု သိၾကသည့္ စစ္တပ္မွ စစ္အာဏာသိမ္းမွု ျဖစ္ပြားခဲ့သည္ ။ ဗိုလ္ခ်ဳပ္ေနဝင္းႏွင့္ အာဏာသိမ္းေခါင္းေဆာင္မ်ားက နိုင္ငံေတာ္ မၿပိဳကြဲေရး အတြက္ အာဏာသိမ္းရသည္ဟု ေျပာဆိုခဲ့ၾကေသာ္လည္း ရလဒ္မ်ားမွာ ဆန႔္က်င္ဘက္ပင္ျဖစ္သည္ ။ စစ္အစိုးရသည္ ကိုလိုနီေခတ္လြန္ နိုင္ငံ၏ ႏုနယ္ေသာ ဖက္ဒရယ္စနစ္ႏွင့္ ဒီမိုကေရစီစနစ္ကို ႐ုတ္ခ်ည္းအဆုံးသတ္ပစ္လိုက္သည္သာမက ဗမာမဟုတ္သည့္ တိုင္းရင္းသား အုပ္စုမ်ား၏ တအုံေႏြးေႏြး မေက်နပ္မွုမ်ားကို နိုင္ငံအႏွံ့ တြန္းလွန္မွုစစ္ပြဲမ်ား အတိအလင္းျဖစ္ပြားသည့္အေျခအေနသို႔ေရာက္ေစခဲ့သည္ ။ ဗမာလူမ်ားစုမ်ားမွလည္း စစ္အုပ္ခ်ဳပ္ေရးကို တြန္းလွန္မွုမ်ား ဆက္တိုက္ရွိေနခဲ့ၿပီး ပဋိပကၡႏွင့္ တိုင္းရင္းသားမ်ား၏ နိုင္ငံေရးလိုလားခ်က္မ်ား ကို ေတာင္းဆိုမွုမ်ားမွာ နယ္စပ္တြင္ အျပင္းထန္ဆုံးျဖစ္ပြားေနခဲ့သည္ ။


ထို႔ေၾကာင့္ ဗိုလ္ခ်ဳပ္ေနဝင္းႏွင့္ တပ္မေတာ္သည္ ဗမာႏွင့္ ဗမာမဟုတ္သည့္ တိုင္းရင္းသားမ်ားအၾကား တိုးပြားလာသည့္ ပဋိပကၡမ်ားကို ေျဖရွင္းနိုင္ရန္အတြက္ ေနာက္ဆုံးဥပေဒေၾကာင္းအရ ႀကိဳးစားမွုျဖစ္သည့္ ၁၉၄၇ ဖြဲ႕စည္းပုံ ျပင္ဆင္ေရးကို ပယ္ခ်လိုက္ၿပီး ၊ ထိုဖြဲ႕စည္းပုံကို တစ္ဖက္သတ္ ႐ုတ္သိမ္းခဲ့သည္။ နိုင္ငံ၏ နိုင္ငံေရး ေဆြးေႏြးပြဲမ်ားတြင္ တပ္မေတာ္ေခါင္းေဆာင္မ်ားက “ ဖက္ဒရယ္ ” ဟူေသာ စကားလုံးကို ထုတ္ေဖာ္ေျပာဆိုခြင့္ျပဳရန္အတြက္ ရာစုႏွစ္တစ္ဝက္ခန႔္ အခ်ိန္ၾကာေညာင္းခဲ့သည္။ ပဋိပကၡမ်ား၊ ဒုကၡသုကၡမ်ားႏွင့္ နိုင္ငံေရးၿဖိဳခြင္းမွုမ်ားစြာ ထိုကာလအတြင္း ျဖစ္ပြားခဲ့ရသည္ ။


နိုင္ငံေရး အစုအဖြဲ႕ ၊ အခ်ဳပ္အျခာအာဏာႏွင့္ အမ်ိဳးသား သ႐ုပ္လကၡဏာဆိုင္ရာ အယူအဆ အကြဲအျပားမ်ား


တပ္မေတာ္ေခါင္းေဆာင္မ်ားႏွင့္ မတူညီသည့္ တိုင္းရင္းသား လူမ်ိဳးစုမ်ားပါဝင္သည့္ ဗမာ့နိုင္ငံေရး အုပ္စုမ်ားအတြင္း အယူအဆပိုင္းဆိုင္ရာ ကြဲျပားမွုမ်ားမွာ “ ဗမာ ” သို႔မဟုတ္ “ ျမန္မာ ” ကို သမိုင္းတြင္ မည္သို႔ ရွုျမင္ခဲ့သည္၊ အဓိပၸာယ္ဖြင့္ဆိုခဲ့သည့္ဟူသည့္အခ်က္ျဖစ္သည္ ။


၁၉၆၂ ခုႏွစ္ကတည္းကပင္ စစ္ဘက္မွ လႊမ္းမိုးထားသည့္ အစိုးရအဆက္ဆက္က ယခုလက္ရွိနိုင္ငံသည္ ႏွစ္ေထာင္ေပါင္းမ်ားစြာခန႔္ က တည္းက ပုဂံေခတ္ အေနာ္ရထာမင္းလက္ထက္ကတည္းကရွိခဲ့သည့္ တစုတစည္းတည္းေသာ နိုင္ငံေတာ္ျဖစ္သည္ဟူသည့္ အယူအဆရွိ ခဲ့ၾကသည္။ ထို႔ေၾကာင့္ ဗမာမဟုတ္သည့္ တိုင္းရင္းသားမ်ားသည္ လူနည္းစုအုပ္စုမ်ားျဖစ္သည့္၎တို႔ နိုင္ငံကို ခြဲျခမ္းမသြားနိုင္ေစရန္ အတြက္ သာတူညီမၽွ အခြင့္အေရး ေတာင္းဆိုမွုမ်ားကို ကန႔္သတ္ရမည္၊ ထိန္းခ်ဳပ္ရမည္ဟူသည့္ အယူအဆရွိခဲ့သည္ ။ ဆန႔္က်င္ဘက္ အေနျဖင့္ ဗမာမဟုတ္သည့္ တိုင္းရင္းသားမ်ား ျပည္ေထာင္စုဗမာနိုင္ငံသည္ ၁၉၄၈ ကိုလိုနီအုပ္ခ်ဳပ္ေရး စြန႔္ခြာခ်ိန္တြင္ တန္းတူညီမၽွ ပူးေပါင္းလိုက္သည့္ ၿဗိတိသၽွကိုလိုနီ အိႏၵိယလက္ေအာက္တြင္ သြတ္သြင္းျခင္းခံခဲ့ရေသာ လြတ္လပ္သည့္ နယ္နိမိတ္မ်ားျဖစ္ၿပီး ပင္လုံစာခ်ဳပ္တြင္ ပါဝင္သည့္ မူမ်ားအရ အသစ္ဖြဲ႕စည္းလိုက္သည့္ နယ္နိမိတ္တစ္ခု၊ နိုင္ငံေရး အစုအဖြဲ႕တစ္ခုအျဖစ္ ယူဆၾကသည္ ။


သီအိုရီအရေျပာရလၽွင္ လက္ရွိနိုင္ငံေရးေျမပုံတြင္ တိုင္းရင္းသားမ်ားအတြက္ အခ်ိဳးခ်ခြဲေဝမွုပုံစံရွိပါသည္ ။ လူမ်ားစု တိုင္းရင္းသား လူမ်ိဳးမ်ား အတြက္ ျပည္နယ္ ရ ခု (ခ်င္း၊ ကခ်င္၊ ကရင္၊ ကယား၊ မြန္၊ ရခိုင္ႏွင့္ ရွမ္း) ႏွင့္ ဗမာအမ်ားစုေနထိုင္သည့္ တိုင္းေဒသႀကီး ရ ခု (ယခင္က တိုင္း) ရွိသည္။ သို႔ေသာ္ စစ္ဘက္လႊမ္းမိုးမွုႏွင့္ ဗဟိုမွ လႊမ္းမိုးမွုမ်ားေသာ နိုင္ငံေရးနယ္ပယ္တြင္ တကယ္တမ္း စစ္မွန္သည့္ ကိုယ္ပိုင္အုပ္ ခ်ဳပ္ခြင့္ႏွင့္ ညီညြတ္ေသာမၽွေၿခ မရွိေပ ။


ယေန႔အခ်ိန္တြင္ ကြဲျပားေနသည့္ အယူအဆမ်ားသည္ ပင္လုံတြင္ ထင္ဟပ္ေနဆဲျဖစ္သည္။ သမိုင္းဝင္စာခ်ဳပ္ကို အထိမ္းအမွတ္ျပဳထား သည့္ ေက်ာက္တိုင္က “ ျပည္မႏွင့္ ေတာင္တန္းမ်ား ေပါင္းစည္းေရး ” ဟု ေႂကြးေၾကာ္ေနသည္။ သို႔တိုင္ “ ျပည္မ ”သည္ ဗမာအမ်ားစု ေနထိုင္ ရာ ဗဟိုခ်က္မဟု ယူဆ၍မရသလို ကိုလိုနီေခတ္မတိုင္မီကပင္ ဗမာဘုရင္မ်ားလက္ေအာက္ ေနထိုင္ခဲ့ဘူးေသာ “ ေတာင္တန္းမ်ား ” သည္လည္း ဗမာမဟုတ္သည့္ တိုင္းရင္းသားမ်ားေနထိုင္ရာ ေတာင္တန္းေဒသမ်ား သို႔မဟုတ္ လက္ေအာက္ခံ နယ္မ်ားဟု ယူဆ၍ မရေပ။ မ်က္ေမွာက္ခတ္ ဗမာနိုင္ငံသည္ လြတ္လပ္ေရးရယူစဥ္က သေဘာတူညီထားခဲ့ၾကသည့္အတိုင္းပင္ တိုင္းရင္းသား လူမ်ိဳးစုအားလုံး၏ နိုင္ငံေရး အခြင့္အေရးမ်ားကို ေလးစားလိုက္နာမည့္ တန္းတူညီမၽွေသာ ျပည္ေထာင္စုသစ္တစ္ခုျဖစ္သည္ ။ ထိုအခ်က္ကိုပင္ ပင္လုံက ထပ္ဟပ္ေဖာ္ေဆာင္လိုပုံေပၚသည္ ။ ထိုကဲ့သို႔ေသာ သေဘာတူညီခ်က္မရွိလၽွင္ ျပည္ေထာင္စုအသစ္သည္ ေပၚေပါက္ေမြးဖြားလာစရာမရွိေပ ။


တိုင္းရင္းသားအုပ္စုတစ္ခုႏွင့္ တစ္ခု ဆက္ဆံေရးကို ေဆြးေႏြးရာတြင္ ဗမာမဟုတ္သည့္ တိုင္းရင္းသား လူမ်ိဳးမ်ားသည္ သူတို႔ကိုယ္သူတို႔ ဗမာႏွင့္ နိုင္ငံတကာ ပညာရွင္မ်ား မၾကာခဏ ေျပာေလ့ရွိသလို “လူနည္းစု” အျဖစ္ သတ္မွတ္ျခင္းမရွိေၾကာင္း ေဖာ္ျပလိုပါသည္။ တကယ္ တမ္းတြင္ လူနည္းစုလည္းမဟုတ္သလို လူမ်ားစုလည္း မဟုတ္ပဲ တန္းတူညီမၽွခြင့္ ရထိုက္သည့္ တိုင္းရင္းသားလူမ်ိဳးစုမ်ားသာျဖစ္ပါသည္။ တိုင္းရင္းသားလူမ်ိဳးစုမ်ား၏ အေရအတြက္ထက္ ဗမာလူဦးေရ ပိုမ်ားသည္ကား မွန္ပါသည္။ သို႔ေသာ္ ထိုအခ်က္တစ္ခုတည္းျဖင့္ တိုင္းရင္း သားျပည္နယ္မ်ားတြင္ ေနထိုင္သူမ်ားကို “လူနည္းစု” ျဖစ္မသြားေစနိုင္ပါ။ တိုင္းရင္းသား အုပ္စုကြဲေပါင္းမ်ားစြာ ပ်ံ႕ႏွံ့ေနထိုင္ေသာ အာရွ နိုင္ငံမ်ားအနက္မွ တစ္ခုျဖစ္ေသာ ဗမာနိုင္ငံတြင္ “လူနည္းစု” ဟူသည့္ အသုံးအႏွုန္းကို တိုင္းရင္းသားျပည္နယ္ ရ ခုတြင္ ေနထိုင္သည့္ ဗမာႏွင့္ အျခားတိုင္းရင္းသားမ်ားကို ရည္ညႊန္းရာတြင္လည္း သုံးနိုင္ပါေသးသည္။ ထိုအေနအထားေၾကာင့္ အက်ိဳးမရွိသည့္ “လူနည္းစု-လူမ်ားစု” အျငင္းပြားမွုမ်ားသာ ႀကီးထြားလာၿပီး ျပည္ေထာင္စု၏ နိုင္ငံေရး အေရးပါမွုကို ေလ်ာ့က်ေစၿပီး ႏွင့္ လူဦးေရပိုနည္းသည့္ တိုင္းရင္း သားလူမ်ိဳးမ်ားကို ဖိႏွိပ္ဆက္ဆံမွုမ်ားသာ ျဖစ္ေပၚေစပါသည္ ။


အႏွစ္သာရအားျဖင့္ “လူနည္းစု” ဟူသည့္ အသုံးအႏွုန္းသည္ ခြဲျခားဆက္ဆံသည့္ အသုံးအႏွုန္းမွားတစ္ခုျဖစ္လာၿပီး “လူနည္းစု” အျဖစ္ အဆက္ဆံခံရျခင္းႏွင့္ တိုင္းရင္းသား အုပ္စုတစ္ခုမွ တိုင္းရင္းသားတစ္ဦးအေနျဖင့္ တန္းတူအခြင့္အေရးရျခင္းအၾကား ကြာဟခ်က္ ႀကီးမား လာပါသည္။ ဗမာ၊ ကခ်င္၊ ရွမ္း၊ ကရင္နီ၊ ခ်င္း အစရွိသည့္ လူမ်ိဳးစုမ်ားသည္ လူနည္းစု၊ လူမ်ားစုဟူ၍ သတ္မွတ္ျခင္းမရွိပဲ ၁၉၄၈ ခုႏွစ္က တည္းက တည္ေထာင္ခဲ့သည့္ ျပည္ေထာင္စုသစ္တြင္ အတူတကြ လက္တြဲပူးေပါင္းေဆာင္ရြက္ၾကသည့္ တန္းတူညီမၽွမွုရွိေသာ မိတ္ဖက္မ်ား အျဖစ္သာ ယူဆသင့္ပါသည္။


ဝမ္းနည္းစရာေကာင္းသည္မွာ တန္းတူညီမၽွမွုႏွင့္သက္ဆိုင္သည့္ ဘုံသေဘာတူညီသည့္ သေဘာထားအျမင္ႏွင့္ အားလုံးလက္ခံနိုင္သည့္ အမ်ိဳးသား သ႐ုပ္လကၡဏာေပၚထြက္ေရးဟူသည့္ အေျခခံက်သည့္ စိန္ေခၚမွုကို လြတ္လပ္ေရးရၿပီးသည္မွ ယခုအထိ မကိုင္တြယ္နိုင္ ၾကေသးျခင္းျဖစ္သည္။ ဗမာမဟုတ္သည့္ တိုင္းရင္းသားမ်ားက လြတ္လပ္ေရး ႀကိဳးပမ္းစဥ္က ေဖာ္ေဆာင္ခဲ့ေသာ မၽွေဝထားသည့္ အခ်ဳပ္အျခာအာဏာပိုင္စိုးမွုႏွင့္ ပူးတြဲလြတ္လပ္ေရးကို ဆက္လက္ယုံၾကည္လက္ခံထားၾကေသာ္လည္း တပ္မေတာ္ေခါင္းေဆာင္မ်ားႏွင့္ ဗမာတိုင္းရင္းသား နိုင္ငံေရးအလႊာအမ်ားစုကမူ သူတို႔သည္ နိုင္ငံေရး အခ်ဳပ္အျခာအာဏာကို ေစာင့္ေရွာက္ရသူမ်ား သို႔မဟုတ္ ပိုင္ဆိုင္သူမ်ားအျဖစ္ ယူဆေနၾကသည္။ အက်ိဳးဆက္အားျဖင့္ ဗိုလ္ခ်ဳပ္ေနဝင္း၏ ဗမာျပည္ဆိုရွယ္လစ္လမ္းစဥ္ပါတီႏွင့္ ေနာက္ပိုင္း နိုင္ငံေတာ္ၿငိမ္ဝပ္ပိျပားေရးႏွင့္ တရား ဉပေဒစိုးမိုးေရးေကာင္စီ (၁၉၉၇ မွစ၍ နိုင္ငံေတာ္ ေအးခ်မ္းသာယာေရးႏွင့္ ဖြံ့ၿဖိဳးတိုးတက္ေရးေကာင္စီ) လက္ထက္မ်ား တပ္မေတာ္အရာရွိမ်ားက ပုံေဖာ္ခဲ့သည့္ ဘုံအမ်ိဳးသား သ႐ုပ္လကၡဏာဆိုသည္မွာ ဗမာမဟုတ္သည့္ တိုင္းရင္းသား လူမ်ိဳး မ်ားအၾကား အျမစ္မတြယ္သလို၊ လက္လည္းမခံၾကေပ။ ထို႔အျပင္ ဗမာမဟုတ္သည့္ တိုင္းရင္းသားလူမ်ိဳးမ်ားက နိုင္ငံေရးအေျပာင္းအလဲႏွင့္ ပတ္သက္လၽွင္ သူတို႔၏ သေဘာတူညီခ်က္ကို ေတာင္းခံရယူျခင္းမရွိပဲ ပဋိပကၡျဖစ္ပြားသည့္ အေနအထားတြင္ စစ္ဘက္က လႊမ္းမိုးထား သည့္ အစိုးရမ်ားက သတ္မွတ္သည့္အတိုင္း အတင္းအၾကပ္ လက္ခံေစသည္ဟု ယူဆၾကသည္။


အက်ိဳးဆက္အားျဖင့္ တိုင္းရင္းသားအခြင့္အေရးႏွင့္ တန္းတူညီမၽွေရးအတြက္ ေတာင္းဆိုတိုက္ပြဲဝင္မွုမ်ား နိုင္ငံအႏွံ့အျပားတြင္ ယေန႔အထိ ဆက္ရွိေနရျခင္းျဖစ္သည္။ ပင္လုံကို ျပန္ၾကည့္လၽွင္ တိုင္းရင္းသားေခါင္းေဆာင္မ်ားသည္ ၿငိမ္းခ်မ္းေရး၊ တည္ၿငိမ္ေရးႏွင့္ ဘုံ အမ်ိဳးသား အမွတ္သ႐ုပ္တို႔သည္ ကိုယ့္ၾကမၼာကိုယ္ ဖန္တီးခြင့္၊ ဒီမိုကေရစီ၊ မၽွတသည့္ အရင္းအျမစ္ႏွင့္ နိုင္ငံေရးအာဏာ ခြဲေဝမွုမ်ားမွတစ္ဆင့္ ရရွိနိုင္မည္၊ အာမခံနိုင္မည္ဟု ယုံၾကည္ၾကသည္။ သို႔မွသာ ဗမာမဟုတ္သည့္ တိုင္းရင္းသားလူမ်ိဳးမ်ားအားလုံးက လက္ခံနိုင္မည့္ အမ်ိဳးသား အမွတ္သ႐ုပ္ႏွင့္ နိုင္ငံေရးစနစ္တစ္ခုကို ဖန္တီးနိုင္မည္ျဖစ္သည္။


သို႔ေသာ္ ယခုအခိုက္အတန႔္တြင္ တိုင္းရင္းသားလူမ်ိဳးစု အမ်ားစုသည္ သူတို႔ကိုသူတို႔ ဗမာအုပ္ခ်ဳပ္သူမ်ား၏ ကိုလိုနီဆန္ဆန္ ပိုင္ဆိုင္ အုပ္ခ်ဳပ္မွုပုံစံတစ္ခုေအာက္တြင္ ပိတ္မိေနသည္ဟု ယူဆေနၾကသည္။ တကယ္တမ္းတြင္ ဗမာျပည္မႏွင့္ ယခင္နယ္ျခားေဒသမ်ားကို ၿဗိတိသၽွတို႔ ခြဲျခားအုပ္ခ်ဳပ္ခဲ့ၾကသည့္ပုံစံမ်ိဳးျဖစ္သည့္ ဒိုင္အာခီပုံစံ အုပ္ခ်ဳပ္ေရးစနစ္အသစ္တစ္ခုသည္ ၂၀၁၁ ခုႏွစ္ သမၼတဦးသိန္းစိန္ လက္ေအာက္တြင္ ေဖာ္ေဆာင္ခဲ့သည့္ နိုင္ငံေရး အေျပာင္းအလဲမ်ားတြင္ ေပၚထြက္လာခဲ့ပုံရသည္။ ပါလီမန္ အုပ္ခ်ဳပ္ေရးစနစ္သည္ နိုင္ငံ၏ ၿမိဳ႕ေတာ္ ေနျပည္ေတာ္မွ နိုင္ငံ၏ “ျပည္မ” ဗဟိုခ်က္တြင္ ပုံေပၚလာခဲ့ေသာ္လည္း တိုင္းရင္းသားျပည္နယ္မ်ားမွာ တပ္မေတာ္အုပ္ခ်ဳပ္ေရးႏွင့္ အာဏာပိုင္မွုေအာက္တြင္ရွိေနသည့္ “ေတာင္တန္း” ပဋိပကၡေဒသမ်ားအျဖစ္ ရွိေနဆဲျဖစ္သည္။


ရလဒ္အားျဖင့္ နိုင္ငံေရးအေျပာင္းအလဲကို ေမၽွာ္လင့္လာနိုင္သည့္ အေျခအေနတြင္ပင္ တိုင္းရင္းသားအမ်ားစုသည္ နိုင္ငံ၏ နိုင္ငံေရးတြင္ ပါဝင္နိုင္မွုမွွ ဖယ္ၾကဥ္ခံထားရသည္ဟု ခံစားေနရသည္။ စစ္တပ္၏ ဖိႏွိပ္မွုမ်ားက တိုင္းရင္းသား တန္းတူညီမၽွမွုကို မည္သည့္အခါမွ ေဖာ္ ေဆာင္ေပးနိုင္မည္မဟုတ္သျဖင့္ နိုင္ငံေရးမတည္ၿငိမ္မွုဆက္ျဖစ္ေနမည့္အက်ိဳးဆက္သာ ဆက္ရွိမည္ျဖစ္သည္။ ၁၉၄၇ ခုႏွစ္ ပင္လုံတြင္ သေဘာတူညီခဲ့သည့္အတိုင္း တိုင္းရင္းသား လူမ်ိဳးစုအားလုံးအတြက္ တန္းတူညီမၽွေသာ ျပည္ေထာင္စုဟူသည့္ ဘုံသ႐ုပ္လကၡဏာဆိုေသာ ေမၽွာ္မွန္းခ်က္ႏွင့္ မူဝါဒမ်ားကို ျပန္သြားနိုင္မွသာ တည္တံ့ေသာ ၿငိမ္းခ်မ္းေရးႏွင့္ တရား ဉပေဒစိုးမိုးမွုကို ရရွိနိုင္မည္ျဖစ္သည္။


ဖက္ဒရယ္ႏွင့္ ပတ္သက္သည့္ မတူညီေသာ အျမင္မ်ား


ေယဘုယ်အားျဖင့္ ထိပ္သီးပါတီမ်ားႏွင့္ သက္ဆိုင္သည့္ပါဝင္သူမ်ားအားလုံးသည္ လြန္ခဲ့သည့္ႏွစ္မ်ားအတြင္း နိုင္ငံ၏ နိုင္ငံေရး က်ဆင္း ေနမွုမ်ားကို ေျဖရွင္းၿပီး ႀကီးမားသည့္ ျပႆနာမ်ားကို မေပၚေပါက္ေစရန္မွာ ဖက္ဒရယ္ ျပည္ေထာင္စုတစ္ခု တည္ေထာင္ေရးျဖစ္သည္ဟု သေဘာတူညီထားၿပီျဖစ္သည္ဟု ထင္ရသည္။ သို႔ေသာ္ တကယ့္လက္ေတြ႕ ေရွ႕ဆက္ေလၽွာက္ရမည့္လမ္းမွာ ပို၍ရွုပ္ေထြးလွသည္။ လက္ရွိအခ်ိန္တြင္ ဘယ္လိုဖက္ဒရယ္မ်ိဳး လိုခ်င္သည္ဟု ေဖာ္ထုတ္ရန္ပင္ မလြယ္ကူလွေပ။


ဥပမာအားျဖင့္ ေဒၚေအာင္ဆန္းစုၾကည္သည္ ပြဲအေတာ္မ်ားမ်ားတြင္ စစ္မွန္သည့္ ဖက္ဒရယ္ျပည္ေထာင္စု ေပၚထြန္းေရးမွာ သူ၏ ရပ္ရြယ္ခ်က္ျဖစ္သည္ဟု ကိုယ္တိုင္ကိုယ္က် ထုတ္ေဖာ္ေျပာဆိုၿပီးျဖစ္ေသာ္လည္း ပါတီအေနျဖင့္ ဤကဲ့သို႔ အေရးႀကီးသည့္ကိစၥတြင္ ဘယ္ေနရာတြင္ ဘယ္လိုရပ္တည္မည္နည္းဟူသည့္ အေသးစိတ္ကို သိရွိရန္ လိုအပ္ပါသည္။ ထို႔အတူ ၂၀၁၅ ေအာက္တိုဘာ ၁၅ ရက္ေန႔တြင္ လက္မွတ္ေရးထိုးခဲ့သည့္ တစ္နိုင္ငံလုံး အပစ္အခတ္ ရပ္စဲေရး သေဘာတူစာခ်ဳပ္ (National Ceasefire Agreement – NCA) ႏွင့္ ၂၀၁၅ ေဖေဖာ္ဝါရီ ၁၂ တြင္ လက္မွတ္ေရးထိုးသည့္ ၿငိမ္းခ်မ္းေရးႏွင့္ အမ်ိဳးသားရင္ၾကားေစ့ေရးဆိုင္ရာ ကတိကဝတ္ (Deed of Commitment on Peace and National Reconciliation) တို႔ပါ တပ္မေတာ္၏ ဖက္ဒရယ္ဖြဲ႕စည္းပုံအေပၚ ရပ္တည္ခ်က္မွာလည္း မရွင္းလင္းေပ။ “နိုင္ငံေရးေဆြးေႏြးခ်က္မ်ားမွ ထြက္ေပၚလာေသာ ရလဒ္မ်ားႏွင့္ အညီ ဒီမိုကေရစီႏွင့္ ဖက္ဒရယ္မူမ်ားကို အေျခခံေသာ ျပည္ေထာင္စုတစ္ခုကို တည္ေထာင္ရန္” ဟူသည့္အခ်က္သာ တစ္ခုတည္းေသာ ကတိကဝတ္ျဖစ္သည္။ သို႔ေသာ္ တိုင္းရင္းသား အုပ္စုမ်ား ေမးခြန္းထုတ္သူမ်ား ေမးျမန္းၾကသည့္အတိုင္းပင္ ထိုကတိကဝတ္သည္ လက္ရွိ တစ္နိုင္ငံ သမၼတစနစ္ႏွင့္ အာဏာကို အနည္းငယ္မၽွသာ ခြဲေဝေပးထားသည့္စနစ္မွသည္ အားေကာင္းသည့္ ျပည္နယ္အစိုးရမ်ားႏွင့္ အားနည္းသည့္ ျပည္ေထာင္စု ဗဟိုအစိုးရတို႔ရွိေသာ အျပည့္အဝ ဖက္ဒရယ္ျပည္ေထာင္စုစနစ္တစ္ခုအထိ အဓိပၸာယ္က်ယ္ျပန႔္ပါသည္။


ထိုအေၾကာင္းျပခ်က္မ်ားေၾကာင့္ တပ္မေတာ္သည္ ဗဟိုခ်ဳပ္ကိုင္မွုအားေကာင္းသည့္ တစ္ျပည္ေထာင္နိုင္ငံေရးစနစ္ကိုသာ အလိုရွိၿပီး ဖက္ဒရယ္ စနစ္ႏွင့္ ဆင္တူေစရန္အတြက္ တိုင္းရင္းသားျပည္နယ္မ်ားကို လုံေလာက္႐ုံ အနည္းငယ္ေသာ အာဏာခြဲေဝေပး႐ုံသာ အလိုရွိသည္ဟူေသာ နိုင္ငံေရး အျမင္က အားေကာင္းေနဆဲျဖစ္သည္။ တပ္မေတာ္၏ ေတြးဆခ်က္ကို သက္ေသျပေနသည့္အခ်က္မွာ လက္ရွိ တပ္မေတာ္ကာကြယ္ေရးဦးစီးခ်ဳပ္ ဗိုလ္ခ်ဳပ္မွူးႀကီး မင္းေအာင္လွိုင္က တပ္မေတာ္သည္ ၎တို႔ကိုယ္တိုင္ေရးဆြဲထားေသာ ၂၀၀၈ ဖြဲ႕စည္းပုံ အေျခခံ ဉပေဒကို အသက္ႏွင့္ထပ္တူ ကာကြယ္မည္ဟု မၾကာခဏ ထုတ္ေဖာ္ေျပာဆိုေနၿပီး၊ ၎၏ အခန္းကဏ္႑ကို ေလ်ာ့က်ေစ မည့္ အဓိပၸာယ္ရွိသည့္ မည္သည့္ ဖြဲ႕စည္းပုံ ျပင္ဆင္ေရးကိုမဆို ယခုအခ်ိန္အထိ ျငင္းဆန္ေနဆဲျဖစ္သည္။


တိုင္းရင္းသားလူမ်ိဳးမ်ားအတြက္မူ မၾကာေသးမီႏွစ္မ်ားအတြင္းတြင္ နိုင္ငံေရးအရ “အျပည့္အဝ ဖက္ဒရယ္စနစ္” တစ္ခုျဖစ္မည့္ “မၽွတျခင္း၊ ကိုယ့္ၾကမၼာကိုယ္ ဖန္တီးနိုင္ျခင္းႏွင့္ ဒီမိုကေရစီထြန္းကားသည့္ တိုင္းရင္းသားျပည္နယ္မ်ားကို အေျခခံေသာ ဖက္ဒရယ္ျပည္ေထာင္စုတစ္ခု တည္ေထာင္ေရး” ကို ဘုံသေဘာတူညီမွုရွိေနသည္။ သို႔ေသာ္ ၎တို႔သည့္ ထိုအျမင္မ်ားကို တစ္ဆင့္တက္ပုံေဖာ္နိုင္ေရးႀကိဳးပမ္းရာတြင္ အခက္အခဲမ်ားႏွင့္ ေလဆန္လမ္းကို တက္ေနရၿပီး တိုင္းရင္းသား လွုပ္ရွားမွုမ်ားသည့္ “စစ္မွန္သည့္ ဖက္ဒရယ္စနစ္” ေပၚထြန္းေရး ဟူသည္ ကို ၾကက္တူေရြးႏွုတ္တိုက္ရြတ္ေနသည္မွ လြဲလၽွင္ မည္သည့္ နိုင္ငံေရးစနစ္လိုလားသည္ကို တကယ္တမ္း သိရွိၾကျခင္းမရွိဟူသည့္ ဗမာ တိုင္းရင္းသားမ်ားႏွင့္ နိုင္ငံတကာမွ ေဝဖန္မွုမ်ားကိုလည္း ရင္ဆိုင္ေနရသည္။ သို႔ေသာ္ ၎မွာ သမိုင္းကို ပုံဖ်က္ရန္ႏွင့္ နိုင္ငံေရး ေခါင္း ေဆာင္ မ်ိဳးဆက္တစ္ခုႏွင့္တစ္ခု ေစတနာမွန္ျဖင့္ လက္ဆင့္ကမ္းသယ္ေဆာင္လာခဲ့ေသာ တိုင္းရင္းသားအေရးကို ေမွးမွိန္ေအာင္ ႀကံစည္ၾက ျခင္းသာျဖစ္သည္။


တကဲ့လက္ေတြ႕တြင္ တိုင္းရင္းသားမ်ားဘက္မွ ဖက္ဒရယ္မူတစ္ခု အျမဲတမ္းရွိေနၿပီး ၎မွာ လြတ္လပ္ေရးႀကိဳးပမ္းမွုႏွင့္ ကိုလိုနီေခတ္အလြန္ နိုင္ငံတည္ေဆာင္ေရးႀကိဳးပမ္းမွုမ်ားတြင္ အမ်ားတက္တက္ႂကြႂကြ ပါဝင္ေရးဆြဲခဲ့သည့္ သမိုင္းဝင္အကိုးအကား စာရြက္စာတမ္းသုံးခုမွ ထုတ္ ႏုတ္ေရးဆြဲထားသည့္ ျပည္နယ္အေျချပဳ ဖက္ဒရယ္စနစ္မူျဖစ္သည္။ ထိုအကိုးအကားသုံးခုမွာ ၁၉၄၇ ပင္လုံစာခ်ဳပ္၊ ၁၉၄၇ ျပည္ေထာင္စု ဗမာနိုင္ငံ ဖြဲ႕စည္းပုံ အေျခခံ ဉပေဒႏွင့္ ၁၉၆၁ တိုင္းရင္းသားမ်ား၏ ဖက္ဒရယ္ အဆိုျပဳခ်က္မူ တို႔ျဖစ္သည္။ ေျပာင္းလဲလာသည့္ အခ်ိန္ႏွင့္အမၽွ လိုက္ပါခ်ိန္ညႇိ ေျပာင္းလဲရန္ လိုအပ္သည္ကား မွန္ပါသည္။ သို႔ေသာ္ တိုင္းရင္းသားမ်ားတြင္ သူတို႔လိုလားသည့္ ဖက္ဒရယ္အမ်ိဳးအစားႏွင့္ ပတ္သက္သည့္ စိတ္ကူးစိတ္သန္းမရွိဟူသည့္အခ်က္မွာ လုံးဝမမွန္ကန္ပါ။ ထို႔အျပင္ ၁၉၆၀ ျပည့္နယ္မ်ားတြင္ ဖက္ဒရယ္ ျပဳျပင္ ေျပာင္းလဲ မွုႏွင့္ ဒီမိုကေရစီစနစ္ အဆုံးသတ္ျခင္းေၾကာင့္ နိုင္ငံ က်ဆင္းျခင္းႏွင့္ တိုင္းရင္းသား ပဋိပကၡမ်ား ျဖစ္ပြားပ်ံ႕ႏွံ့ျခင္းကို ၾကဳံေတြ႕ခဲ့ရပါသည္။ ထိုအမွားမ်ိဳး၊ တိုင္းရင္းသား အခြင့္အေရးကို ဖိႏွိပ္မွုမ်ိဳး ထပ္မျဖစ္ရန္ အေရးႀကီးပါသည္။


လာမည့္လႊတ္ေတာ္သက္တမ္းအတြင္း တစ္မ်ိဳးသားလုံး ဘုံသေဘာတူညီခ်က္ ရရွိရန္ လြယ္ကူမည္ဟု ဆိုလိုျခင္းမဟုတ္ပါ။ နိုင္ငံေရး ညႇိႏွိုင္းေဆြးေႏြးမွု မစတင္မီမွာပင္ ထစ္ေနမည့္ ေနရာမ်ား ရွိနိုင္ပါသည္။ ထိုအထဲတြင္ ပိုမိုနည္းပါးသည့္ တိုင္းရင္းသားလူမ်ိဳးမ်ားျဖစ္သည့္ တေအာင္းႏွင့္ ဝ လူမ်ိဳးတို႔တြင္ “ျပည္နယ္” ေတာင္းဆိုမွုမ်ားရွိသည္၊ ရွစ္ျပည္နယ္မူ (လက္ရွိတိုင္းရင္းသားျပည္နယ္ ရ ခုႏွင့္ ဗမာျပည္နယ္ ၁ ခု) ရွိေနသည္၊ လက္ရွိ ရ တိုင္း ရ ျပည္နယ္ကို ဆက္သြားမသြား ျငင္းခုန္မွု ရွိေနသည္။ တိုင္းရင္းသားအုပ္စုမ်ားဘက္တြင္ စစ္မွန္သည့္ ဖက္ဒရယ္စနစ္တြင္ ၁၉၅၀ ျပည့္ႏွစ္မ်ားတြင္ ျဖစ္ပြားခဲ့သလို အာဏာကို ျပည္ေထာင္စုမွ သိမ္းၾကဳံးရယူထားျခင္းႏွင့္ နိုင္ငံ၏ ဗဟိုခ်က္ကိုသာ အာ႐ုံစိုက္ျခင္းတို႔ မျဖစ္ေစရန္အတြက္ မျဖစ္မေန တားဆီးရမည္ဟူသည့္ စိုးရိမ္မွုမ်ားက ရွိေနသည္။


ထိုေနာက္ျပႆနာမွာ ပိုခက္ခဲေကာင္း ခက္ခဲနိုင္သည္။ လြတ္လပ္ေရးရစဥ္ကတည္းကပင္ ကိုလိုနီေခတ္ ဗမာျပည္မသည္ နိုင္ငံအေရးကို သိသိသာသာ လႊမ္းမိုးလာခဲ့သည္။ ပထမပိုင္းတြင္ ဗိုလ္ခ်ဳပ္ေနဝင္း၏ ဗမာျပည္ ဆိုရွယ္လစ္ လမ္းစဥ္ပါတီမွ ေရးဆြဲေသာ ၁၉၇၄ ဖြဲ႕စည္းပုံတြင္ “တိုင္း” ရ တိုင္း အျဖစ္ ေျပာင္းလဲခဲ့ၿပီး၊ ၂၀၀၈ ခုႏွစ္ စစ္တပ္က ေရးဆြဲသည့္ ဖြဲ႕စည္းပုံတြင္ တိုင္းရင္းသားျပည္နယ္မ်ားႏွင့္ တန္းတူ အခြင့္ အေရးရွိသည့္ “တိုင္းေဒသႀကီး” တစ္ခုစီအျဖစ္ တိုးျမႇင့္ခဲ့သည္။ ထို႔ေၾကာင့္ “ဗမာလူမ်ားစု”မ်ား၏ တိုင္းေဒသႀကီး ရ ခုႏွင့္ “ဗမာမဟုတ္သည့္” တိုင္းရင္းသား ျပည္နယ္ ရ ခုအၾကား အာဏာမညီမၽွမွုျဖစ္ပြားေစသည္။ တိုင္းရင္းသားအမ်ားစုသည္ ေရွးဘိုးေဘးဘီဘင္တို႔ ေမၽွာ္မွန္းထား ခဲ့ၾကသည့္အတိုင္း မၽွတေသာ ျပည္နယ္အေျချပဳ ဖက္ဒရယ္စနစ္ကို တည္ေထာင္နိုင္ရန္အတြက္ ဗမာျပည္နယ္တစ္ခု ဖန္တီးရန္ ဆက္လက္ တြန္းအားေပးေနသည္။


နိုင္ငံေရးအယူအဆႏွင့္ ပတ္သက္လၽွင္ ရွင္းလင္းသည့္ ေမးခြန္းတစ္ခုမဟုတ္ေသာ္လည္း ျပည္ေထာင္စု ဗမာနိုင္ငံ မည္သို႔ ေပၚေပါက္လာခဲ့ သည္ဟူသည့္သမိုင္းေၾကာင္းႏွင့္ လူတိုင္းအတြက္ မၽွတမွုႏွင့္ လုံျခဳံမွုျဖင့္ အနာဂတ္တြင္ မည္သို႔ ေအာင္ျမင္စြာ ရပ္တည္နိုင္မည္ဟူသည့္ အျမင္ကို ထင္ဟပ္မွုသာျဖစ္သည္။ နိုင္ငံ၏ မည္သည့္အစိတ္အပိုင္းကမွ တိုင္းရင္းသား တစ္မ်ိဳးတည္းေနထိုင္ေသာ အစိတ္အပိုင္းမဟုတ္ေပ။ နယ္နိမိတ္ပိုင္းျခားမွုသည္ နိုင္ငံေရးႏွင့္ ရပ္တည္ခ်က္ သေဘာထားအျမင္ဆိုင္ရာ ေမးခြန္းမ်ားကို အရင္းစစ္၍ အေျဖထုတ္ေပးနိုင္မည္ကား မဟုတ္ေပ။ ပဋိပကၡမ်ား၏ ခါးသီးေသာ အေတြ႕အၾကဳံမ်ားအရ အသိေပးေနသည္မွာ လြတ္လပ္ေရးယူခဲ့စဥ္က သေဘာတူညီခဲ့သည့္ မၽွတမွု အေျခခံေကာင္းမ်ားကို ျပန္လည္ေဖာ္ထုတ္နိုင္မည့္ အေနအထားေရာက္ရန္အတြက္ တိုင္းရင္းသား နိုင္ငံေရး အေျခအေနကို ျပန္လည္ပုံေဖာ္ ယူေရးမွာ ယေန႔အခ်ိန္တြင္ အေရးႀကီးသည္။


မေအာင္ျမင္သည့္ နိုင္ငံတစ္ဝွမ္း အပစ္အခတ္ရပ္စဲေရး


သမၼတ ဦးသိန္းစိန္၏ နိုင္ငံတစ္ဝွမ္း အပစ္အခတ္ရပ္စဲေရး လုပ္ငန္းစဥ္ ဘာေၾကာင့္ ေနာက္ဆုံးအဆင့္ သေဘာတူညီမွုကို မေရာက္ရသနည္း ဟူသည့္အခ်က္ႏွင့္ ပတ္သက္သည့္ အျမင္ေပါင္းမ်ိဳးစုံကို ၾကားရပါလိမ့္မည္။ သို႔ေသာ္ တိုင္းရင္းသားအုပ္စုမ်ားအတြက္မွု ထိုသို႔မေအာင္ျမင္ ရသည့္ အခ်က္မွာ ဝမ္းနည္းစရာေကာင္းေလာက္ေအာင္ မၾကာခဏ ၾကဳံေတြ႕ရသည့္ အေၾကာင္းအခ်က္တစ္ခုပင္ျဖစ္သည္။ ပဋိပကၡ ေဒသ မ်ားရွိ စစ္ေရးေဆာင္ရြက္ခ်က္မ်ားတြင္ ရရွိသည့္ အာဏာမ်ားျဖင့္ အက်ိဳးအျမတ္မ်ား ရရွိေနၿပီး တိုင္းရင္းသားလက္နက္ကိုင္ အဖြဲ႕အစည္းမ်ား သည္ နိုင္ငံေရး ရည္မွန္းခ်က္တစ္ခုအတြက္ တိုက္ပြဲဝင္ေနသည့္ တိုင္းရင္းသား ေတာ္လွန္ေရး အုပ္စုမ်ားအျဖစ္ မျမင္ပဲ “ဥပေဒခ်ိဳးေဖာက္သူ မ်ား” သို႔မဟုတ္ “ေသာင္းက်န္းသူမ်ား” အျဖစ္ ရွုျမင္ၾကသည့္ တပ္မေတာ္ေခါင္းေဆာင္ပိုင္းမွ သက္ဆိုင္သူမ်ား အားလုံးပါဝင္ေစလိုမွု မရွိျခင္း ႏွင့္ ရိုးေျဖာင့္မွုမရွိျခင္းေၾကာင့္ ျဖစ္သည္။


ထိုအေျခခံေၾကာင့္ပင္ အတားအဆီးမ်ားစြာ ၾကဳံေတြ႕ခဲ့ရသည္မွာ အံ့ဩစရာမရွိေပ။ ဥပမာအားျဖင့္ ကာကြယ္ေရးဦးစီးခ်ဳပ္ ဗိုလ္ခ်ဳပ္မွူးႀကီး မင္းေအာင္လွိုင္သည္ စစ္တပ္ကေရးဆြဲခဲ့သည့္ ၂၀၀၈ ဖြဲ႕စည္းပုံအေျခခံပေဒကို လိုက္နာရမည္ဟု အဆက္မျပတ္ ေျပာဆိုေနခဲ့ၿပီး၊ တိုင္းရင္း သား လက္နက္ကိုင္ အဖြဲ႕အစည္းမ်ားကို “လက္နက္ဖ်က္သိမ္းေရး၊ တပ္ဖ်က္သိမ္းေရးႏွင့္ ျပန္လည္ပူးေပါင္းပါဝင္ေရး (DDR)” လက္ခံရ မည္ဟု ထပ္ခါတလဲလဲ ေျပာဆိုေနခဲ့သည္ကို ၾကည့္နိုင္သည္။ ထိုသို႔ျပဳလုပ္လိုက္ပါက တိုင္းရင္းသား လက္နက္ကိုင္တပ္ဖြဲ႕မ်ားအေနျဖင့္ ဖ်က္သိမ္းလၽွင္ဖ်က္သိမ္း မဖ်က္သိမ္းလၽွင္ တပ္မေတာ္လက္ေအာက္မွ နယ္ျခားေစာင့္တပ္ သို႔မဟုတ္ ျပည္သူ႔စစ္မ်ားအျဖစ္ အသြင္ေျပာင္း လဲရမည္ျဖစ္သည္။ ၿပီးခဲ့သည့္ႏွစ္မ်ားအတြင္း ပဋိပကၡေဒသမ်ားတြင္ ထိုကဲ့သို႔ေသာ တပ္မ်ားစြာ ေပၚထြက္လာခဲ့သည္။ ထိုအျမင္က တိုင္းရင္း သား ေခါင္းေဆာင္မ်ားသည္ နိုင္ငံေရးအရ အေျဖထုတ္မွုကို လိုလားၿပီး၊ လက္နက္ခ်ျခင္းေသာ္လည္းေကာင္း၊ ၎တို႔လူမ်ိဳးမ်ားအတြက္ ပိုမို စစ္ေရးအားေကာင္းလာျခင္းကိုေသာ္လည္းေကာင္း မလိုလားဟူသည့္ အခ်က္ကို မ်က္ကြယ္ျပဳျခင္းျဖစ္သည္။


ေနာက္ထပ္ မေအာင္ျမင္ရသည့္ အခ်က္တစ္ခ်က္မွာ " ႏြားေရွ႕ထြန္ၾကဴးျခင္း " ေၾကာင့္ျဖစ္သည္။ တပ္နယ္နိမိတ္မ်ား ခြဲျခားမွု၊ စစ္ဘက္ က်င့္ဝတ္ႏွင့္ နိုင္ငံအဆင့္ နိုင္ငံေရး ေဆြးေႏြးပြဲအတြက္ အေျခခံေကာင္းမ်ား မရွိေသးပဲ၊ ပူးတြဲ အပစ္ရပ္ ေစာင့္ၾကည့္ေရးႏွင့္ ထိန္းသိမ္းေရး ယႏၲရားမ်ား အဆင္သင့္မရွိေသးပဲ တိုင္းရင္းသား တပ္ဖြဲ႕မ်ားကို တစ္ဖြဲ႕ခ်င္း “နိုင္ငံတစ္ဝွမ္း အပစ္အခတ္ ရပ္စဲေရး သေဘာတူစာခ်ဳပ္” အရင္ လက္မွတ္ထိုးခိုင္းျခင္းျဖစ္သည္။ တိုင္းရင္းသားေခါင္းေဆာင္မ်ားအားလုံး အတူတူ စိုးရိမ္ၾကသည့္အခ်က္မွာ တပ္မေတာ္သည္ ၿငိမ္းခ်မ္းေရး ေဆြးေႏြးပြဲ ျပဳလုပ္ေနစဥ္ကာလအတြင္း ကခ်င္လြတ္လပ္ေရးအဖြဲ႕၊ ရွမ္းျပည္တိုးတက္ေရးပါတီ/ရွမ္းျပည္တပ္မေတာ္၊ တေအာင္း အမ်ိဳးသား လြတ္ေျမာက္ေရး တပ္မေတာ္၊ ျမန္မာ အမ်ိဳးသား ဒီမိုကေရစီ မဟာမိတ္ တပ္ဖြဲ႕ (ကိုးကန႔္)ႏွင့္ ရကၡိဳင္တပ္မေတာ္တို႔အပါအဝင္ တိုင္းရင္းသား လက္နက္ကိုင္တပ္ဖြဲ႕အခ်ိဳ႕ကို ထိုးစစ္ဆင္မွုမ်ား ရွိေနခဲ့သည္။


" လုံျခဳံေရး အဓိက " ဟူသည့္ ရပ္တည္ခ်က္ကို ကိုင္ဆြဲလ်က္ တပ္မေတာ္အရာရွိမ်ားသည္ အေၾကာင္းမ်ိဳးစုံရွာ၍ တိုင္းရင္းသား လက္နက္ကိုင္ တပ္ဖြဲ႕အခ်ိဳ႕ကို ဦးသိန္းစိန္၏ NCA လုပ္ငန္းစဥ္တြင္ ေဆြးေႏြးဘက္အျဖစ္ လက္ခံရန္ ျငင္းပယ္ခဲ့သည္။ သို႔ေသာ္ထိုအေျခအေနသိသိသာသာ အေသအေပ်ာက္မ်ား ရွိေနေသာ၊ ေနရပ္စြန႔္ခြာရသူမ်ား တိုးသထက္တိုးလာေနေသာ ပဋိပကၡေဒသမ်ားကို အက်ိဳးသက္ေရာက္မွုကမေကာင္း မြန္လွပါ။ အမ်ားသိၾကသည့္အတိုင္းပင္ လက္ရွိ ပဋိပကၡေဒသျဖစ္သည့္ နိုင္ငံ၏ အေနာက္ေျမာက္ပိုင္းမွာ နဝတ၊ နအဖ အစိုးရမ်ား လက္ထက္က စံျပအပစ္ရပ္ေဒသမ်ားအျဖစ္ ေဆာင္ရြက္ခဲ့ၾကဖူးသည္။ နိုင္ငံအဆင့္ ၿငိမ္းခ်မ္းေရး ေဆြးေႏြးပြဲမ်ား ေဆာင္ရြက္ေနခ်ိန္တြင္ လက္နက္ကိုင္ ပဋိပကၡမ်ား ပိုမိုဆိုးရြားလာျခင္းမွာ နိုင္ငံေရးအေၾကာင္းျပခ်က္မ်ားအရေရာ၊ စီးပြားေရးအေၾကာင္းျပခ်က္မ်ားအရပါ ျဖစ္သည္။


ထိုအေျခအေနတြင္ ၿပီးခဲ့သည့္ ေအာက္တိုဘာလတြင္ တက္တက္ႂကြႂကြလွုပ္ရွားေနေသာ တိုင္းရင္းသား လက္နက္ကိုင္ တပ္ဖြဲ႕မ်ား၏ တစ္ဝက္ေအာက္တြင္သာ ရွိေသာ အေရအတြက္က NCA ကို လက္မွတ္ေရးထိုးခဲ့ၾကသည္။ နိုဝင္ဘာ ေရြးေကာက္ပြဲႏွင့္ နိုင္ငံတစ္ဝွမ္း ၿငိမ္းခ်မ္းေရး ရရွိေရးတြင္ ပိုမို ဒီမိုကေရစီနည္းက်ၿပီး လူထုကို ကိုယ္စားျပဳနိုင္သည့္ အစိုးရက ေနာက္တစ္ဆင့္ကို လမ္းေၾကာင္း ေဖာ္နိုင္ လိမ့္မည္ဟူသည့္ ေမၽွာ္လင့္ခ်က္ျဖင့္ အဓိကက်သည့္ အဖြဲ႕မ်ားအားလုံးနီးပါး မပါဝင္ခဲ့ၾကေပ။


အေလ်ာ့အတင္းလုပ္၍ ရနိုင္မလား


လက္ရွိနိုင္ငံေရး အခင္းအက်င္းမွာ ေသခ်ာေရရာမွု မရွိေပ။ ယခုအခ်ိန္အထိ NCA သည္ တစ္စိတ္တစ္ပိုင္း အပစ္ရပ္ေရးအျဖစ္သာ အသက္ဝင္ေနေသးၿပီး စုစုေပါင္း ၂၁ ဖြဲ႕မွ ၈ ဖြဲ႕ကသာ နိုင္ငံအဆင့္ အပစ္ရပ္စဲေရး စာခ်ဳပ္ကို လက္မွတ္ေရးထိုးထားေသးသည္။ သို႔ေသာ္ နိုင္ငံ၏ သမိုင္းေၾကာင္းတြင္ အေရးႀကီးဆုံး အကူးအေျပာင္းကာလကို ျဖတ္သန္းေနရဆဲအေျခအေနတြင္ စစ္မွန္သည့္ ၿငိမ္းခ်မ္းေရးႏွင့္ သာမန္အေျခအေနေရာက္ရွိေရးအတြက္ တစ္စိတ္တစ္ပိုင္းေသာ NCA ျဖင့္ ေဖာ္ေဆာင္၍မရနိုင္ပါ။ ကခ်င္ႏွင့္ ရွမ္းျပည္နယ္မ်ားတြင္ ျဖစ္ပြားသည့္ ပဋိပကၡမ်ားႏွင့္ တိုက္ေလယာဥ္မ်ားအပါအဝင္ တပ္မေတာ္၏ စစ္ဘက္အရင္းအျမစ္မ်ားကို အေျမာက္အျမားအသုံးျပဳမွုမ်ားက နိုင္ငံေရးအရ ေက်လည္မွုရေရးႏွင့္ ေရရွည္တည္တံ့ေသာ ၿငိမ္းခ်မ္းေရး အလွမ္းေဝးေနဆဲျဖစ္ေၾကာင္း ေဖာ္ျပေနသည္။


အေျဖမ်ားစြာ ရွာခဲ့ အဆိုျပဳခဲ့ၾကၿပီးျဖစ္ေသာ္လည္း သီအိုရီႏွင့္ အေသးစိတ္ပိုင္းတြင္ ရွုပ္ေထြးေနဆဲျဖစ္သည္။ ကၽြန္ေတာ့္အေနျဖင့္ ပထမ ဦးဆုံး ေဆာင္ရြက္သင့္သည္ဟု ယူဆသည္မွာ အခ်င္းခ်င္း တိုက္ခိုက္ေနေသာ အုပ္စုမ်ားအၾကား “လက္ခံထားသည့္ တန္ဖိုးမ်ား” ဟုပဲဆိုဆို မည္သည့္ အယူအဆ ကြဲျပားမွုမ်ားက မၿပီးျပတ္နိုင္သည့္ ရန္လိုမွုႏွင့္ ပဋိပကၡမ်ားျဖစ္ေစရသည့္ အဓိကအခ်က္ျဖစ္သနည္းဟူသည့္အခ်က္ကို ေဖာ္ထုတ္ရမည္အခ်ိန္ျဖစ္သည္ဟု ယူဆပါသည္။ နိုင္ငံ၏ နိုင္ငံေရးႏွင့္ လူမွုေရးတြင္ အေျခခံက်သည့္ အခ်က္မ်ားကို ရွာေဖြရာတြင္ ကၽြန္ေတာ္တို႔ အခ်င္းခ်င္းအၾကား ရင္ၾကားေစ့သင့္ျမတ္ေရးႏွင့္ နားလည္မွုကို တည္ေထာင္နိုင္မည့္ နည္းလမ္းအား ေဖာ္ထုတ္သင့္ပါသည္။ ယေန႔ ဗမာ/ျမန္မာျဖစ္သာသည့္ နိုင္ငံေရး အစုအဖြဲ႕၏ အခ်ဳပ္အျခာအာဏာပိုင္ဆိုင္မွု သို႔မဟုတ္ ေဝမၽွပါဝင္ေနသည့္ သမိုင္းေၾကာင္းကိုမွ သေဘာမတူညီနိုင္ၾကလၽွင္ အေျဖမွန္ ရွာဖို႔ ခက္ပါလိမ့္မည္။


တိုင္းရင္းသားမ်ား၏ ရွုေထာင့္မွ ၾကည့္လၽွင္ ဗမာအမ်ားစု ပါဝင္ေနသည့္ တပ္မေတာ္၏ အခ်ဳပ္အျခာအာဏာပိုင္ပါသည္ဟု ကိုယ့္ ဘာသာ ကိုယ္ ေႂကြးေၾကာ္ေနျခင္းသည္ ေလ်ာ္ကန္သင့္ျမတ္မွုမရွိပါ။ အဘယ့္ေၾကာင့္ဆိုေသာ္ ၎တို႔ကိုယ္တိုင္လည္း တန္းတူေဝစုတစ္ခုကို ပိုင္ဆိုင္ ေနသည္ဟု ယူဆေနၿပီး၊ တိုင္းရင္းသားေပါင္းစုံ ပါဝင္ေနသည့္ ဤကဲ့သို႔ေသာ နိုင္ငံတစ္နိုင္ငံ၏ အခ်ဳပ္အျခာအာဏာမွာ ပူးေပါင္း ခြဲေဝ ထားရ မည္ဟု ယူဆေသာေၾကာင့္ျဖစ္သည္။ ထို႔အတူ ေနျပည္ေတာ္တြင္ အေနာ္ရထာ၊ ဘုရင့္ေနာင္ႏွင့္ အေလာင္းဘုရား႐ုပ္ထုမ်ား ျမင့္မားစြာ ထုလုပ္ တန္ဆာဆင္ထားသည့္ အေျခအေနမွတစ္ဆင့္ ေတြ႕ျမင္ရသည့္ အေနာ္ရထာေခတ္ကတည္းက တစုတစည္းတည္းေသာ နိုင္ငံေတာ္ အျဖစ္ ရွိခဲ့သည္ဟူသည့္ တပ္မေတာ္၏ ယေန႔ျမန္မာနိုင္ငံကို ပုံေဖာ္မွုမွာလည္း ပိုမို သိျမင္နားလည္မွုရွိၿပီး ဖက္ဒရယ္စနစ္ကို ဦးတည္သည့္ အေျပာင္းအလဲကို ေမၽွာ္မွန္းေနသည့္ မတူညီေသာ တိုင္းရင္းသားအုပ္စုမ်ားအၾကား ေမၽွာ္လင့္ခ်က္မ်ားကိုလည္း အားမေကာင္းေစပါ။


ဆန႔္က်င္ဘက္အားျဖင့္ တိုင္းရင္းသားအုပ္စုမ်ားသည္ ဗမာနိုင္ငံကို သူတို႔ကိုယ္တိုင္ စိတ္လိုလက္ရ ပါဝင္ တည္ေထာင္ခဲ့ေသာ၊ သူတို႔လည္း တန္းတူေျပာေရးဆိုခြင့္ရွိရမည္ျဖစ္ေသာ ေခတ္သစ္ နိုင္ငံေရး အစုအဖြဲ႕ အသစ္တစ္ခုျဖစ္ရမည္ဟူသည့္ အျမင္ရွိၾကသည္။ ေသခ်ာသည္မွာ သူတို႔ကိုယ္သူတို႔ ပေဝသဏီက စစ္ေရးသမိုင္းေၾကာင္းကို အတင္းသြတ္သြင္းေနသည့္ တပ္မေတာ္၏ လက္ေအာက္ခံအျဖစ္ မရွုျမင္ေပ။ ထို႔အတူပင္ ဗမာအမ်ားစု လႊမ္းမိုးထားသည့္ မ်က္ေမွာက္ေခတ္ တပ္မေတာ္သည္ တိုင္းရင္းသားေဒသမ်ားသို႔ ဝင္ေရာက္ၿပီး အခ်ဳပ္အျခာ အာဏာကို ကာကြယ္ရန္ တိုင္းရင္းသားစည္းလုံးညီညြတ္ေရး မၿပိဳကြဲေစရန္ဟူသည့္ အေၾကာင္းျပခ်က္မ်ားျဖင့္ စစ္ဆင္ေရးမ်ား ေဆာင္ရြက္ ေနသည္။ ထိုအေၾကာင္းျပခ်က္မ်ားသည္ ထိုစစ္ဆင္ေရးမ်ားသည္ မိမိတို႔၏ နယ္ေျမမ်ားအား က်ဴးေက်ာ္သိမ္းပိုက္မွုမ်ားႏွင့္ စစ္ျပဳမွုမ်ား သာ ျဖစ္ၿပီး ျပန္လည္ခုခံရမည္ဟု ယူဆေနသည့္ ေဒသခံမ်ားအတြက္ ယုတၱိလည္းမရွိသလို နားကေလာစရာျဖစ္လာေစခဲ့သည္။


သို႔ေသာ္ ထိုအေျခအေနသည္ ေမၽွာ္လင့္ခ်က္ လုံးလုံးမဲ့သည့္ အေျခအေနမ်ိဳးေတာ့ မဟုတ္ေပ။ အေျပာင္းအလဲကို ေမၽွာ္ကိုးသည့္ စိတ္အား ထက္သန္မွုမ်ားမွာ နိုင္ငံအႏွ႕ံအျပားတြင္ သိသိသာသာ ျမင္ေတြ႕ေနရသည္။ လူငယ္မ်ိဳးဆက္သစ္မ်ားတြင္လည္း ေတြ႕ေနရသည္။ “ဒုတိယ ပင္လုံ” ေခၚၿပီး တိုင္းရင္းသား ပဋိပကၡမ်ားကို ေျဖရွင္းရန္အတြက္ ၂၁ ရာစု ပင္လုံစာခ်ဳပ္ကို ခ်ဳပ္ဆိုနိုင္မည္ဆိုလၽွင္ အတူတကြ ညီညီ ညြတ္ ညြတ္ ယွဥ္တြဲ တည္ရွိ ေနထိုင္နိုင္မည့္ လူ႔အဖြဲ႕အစည္းကို ထူေထာင္ရန္ ပထမေျခလွမ္းကို စနိုင္မည္ျဖစ္သည္။ ယခုအခါ ေဒၚေအာင္ဆန္း စုၾကည္ကို လူထု၏ ၿငိမ္းခ်မ္းေရးႏွင့္ ဒီမိုကေရစီကို လိုလားမွုကို ေဖာ္ေဆာင္ရန္အတြက္ လူထုမွ အသိအမွတ္ျပဳ အာဏာအပ္ႏွင္းလိုက္ေပၿပီ။ နိုင္ငံေရး အေျပာင္းအလဲ ပိုမိုထိထိေရာက္ေရာက္ ျဖစ္ပြားနိုင္ရန္အတြက္ အရွိန္အဟုန္ေကာင္း ရလာေနၿပီဟုလည္း နိုင္ငံသားအမ်ားစုက ယုံၾကည္ေနၾကသည္။


လက္ရွိအခ်ိန္တြင္ တပ္မေတာ္၏ တုံ႔ျပန္မွုကို ရွင္းရွင္းလင္းလင္း မသိရေသးေပ။ သို႔ေသာ္ တိုင္းရင္းသား လက္နက္ကိုင္ အဖြဲ႕မ်ား၏ ေခါင္းေဆာင္မ်ားကမူ အနာဂတ္တြင္ ၿငိမ္းခ်မ္းေရး ေဆြးေႏြးပြဲမ်ား ပိုမိုႀကီးမားမ်ားျပားစြာ ျပဳလုပ္နိုင္ေရး ျပင္ဆင္ေနၾကၿပီျဖစ္သည္။ လက္ရွိအခ်ိန္တြင္ အသစ္ဖြဲ႕စည္းလိုက္သည့္ တိုင္းရင္းသားေရးရာ ဝန္ႀကီးဌာနကို ဦးသိန္းစိန္လက္ထက္က ျပဌာန္းခဲ့သည့္ တိုင္းရင္းသား လူမ်ိဳးမ်ား အကာအကြယ္ေပးေရး ဥပေဒက အပ္ႏွင္းထားသည္ထက္ပိုသည့္ အခြင့္အေရးမ်ား လုပ္ပိုင္ခြင့္မ်ား အပ္ႏွင္းၿပီး အားေကာင္း ေမာင္းသန္ျဖစ္ေစရန္အတြက္ ေဆာင္ရြက္နိုင္ပါသည္။ ဥပမာအားျဖင့္ ၿငိမ္းခ်မ္းေရး၊ တည္ၿငိမ္းေရးႏွင့္ အမ်ိဳးသားရင္ၾကားေစ့ေရးကို လက္ရွိ လႊတ္ေတာ္သက္တမ္းအတြင္း ျမန္နိုင္သမၽွ ျမန္ျမန္ ေဖာ္ေဆာင္နိုင္ရန္အတြက္ တပ္မေတာ္က ထိန္းခ်ဳပ္ထားသည့္ ျပည္ထဲေရး၊ ကာကြယ္ ေရးႏွင့္ နယ္စပ္ေရးရာ ဝန္ႀကီးဌာနမ်ားအျပင္ အျခားသက္ဆိုင္ရာ ဝန္ႀကီးဌာနမ်ားကို တြန္းအားေပးျခင္း၊ ညႇိႏွိုင္းျခင္း၊ ပူးေပါင္း ေဆာင္ ရြက္ျခင္းတို႔ ျပဳလုပ္နိုင္သည့္ လုပ္ပိုင္ခြင့္မ်ား အပ္ႏွင္းထားနိုင္သည္။


အက်ဥ္းခ်ဳပ္ဆိုရေသာ္ ဆယ္စုႏွစ္ေပါင္းမ်ားစြာၾကာျမင့္ခဲ့ၿပီ ျဖစ္သည့္ စိတ္ပ်က္ဖြယ္အျဖစ္အပ်က္မ်ားႏွင့္ ဒုကၡမ်ားကို ခံစားခံရၿပီးေနာက္ အဘက္ဘက္မွ ေခါင္းေဆာင္မ်ားႏွင့္ သက္ဆိုင္ရာ အစုအဖြဲ႕မ်ားကသာ တိုင္းရင္းသားမ်ားႏွင့္ ၿငိမ္းခ်မ္းေရး၊ ျပဳျပင္ေျပာင္းလဲေရးကို အမွန္ တကယ္ေဖာ္ေဆာင္ ၾကမည္ဆိုပါက နိုင္ငံသည္ ေကာင္းမြန္ေသာ အေျပာင္းအလဲကို ဦးတည္သြားမည္ျဖစ္ပါသည္။ ဤေနရာတြင္ စိတ္ ေစတနာမွန္မွု၊ နိုင္ငံေရး စိတ္ဆႏၵရွိမွုႏွင့္ ညႇိႏွိုင္းအေျဖရွာရန္ အမွန္တကယ္လိုလားမွု မ်ားသည္ ခက္ခဲၾကမ္းတမ္းေသာ ခရီးလမ္းကို ေက်ာ္ ျဖတ္ရန္အတြက္ မျဖစ္မေနလိုအပ္ေသာ အရာမ်ားျဖစ္ပါသည္။ ထိုအရာမ်ားမရွိပါက ၿပီးခဲ့သည့္ နိုင္ငံေရး အခင္းအက်င္း အဆက္ဆက္တြင္ ၾကဳံေတြ႕ခဲ့ရသလိုပင္ ၿငိမ္းခ်မ္းေရး၊ ညီညြတ္မၽွတေရးႏွင့္ တရားဥပေဒစိုးမိုးေရးဟူသည့္ အစဥ္တစိုက္ေမၽွာ္မွန္းလာခဲ့ၾကသည့္ ေမၽွာ္လင့္ခ်က္ မ်ားကို အနားမသီနိုင္ပဲ တဝဲလည္လည္ ျဖစ္ေနမည္ျဖစ္ပါသည္။ ဤသို႔ေဆာင္ရြက္ရာတြင္ သမိုင္းတေလ်ာက္ ပဋိပကၡမ်ားကို ျဖစ္ပြား ေစခဲ့သည့္ သက္ဆိုးရွည္ေနေစခဲ့သည့္ အယူအဆ မတူကြဲျပားမွုမ်ားကို ေပါင္းကူးနိုင္မည့္ နည္းလမ္းမ်ားကို အစုအဖြဲ႕အားလုံးက ရွာေဖြ ေဖာ္ထုတ္ၾကရန္ အေရးႀကီးပါသည္။ ထိုလုပ္ငန္းကို နိုင္ငံ၏ အာဏာႏွင့္ အရင္းအျမစ္ ခြဲေဝမွု လိုအပ္ခ်က္ႏွင့္ ၎မွ ရရွိမည့္ ႏွစ္ဖက္ အက်ိဳးအျမတ္မ်ားကို လက္ခံအသိအမွတ္ျပဳျခင္းကို အေျခခံသည့္ အျပဳသေဘာ ေဆြးေႏြးမွုျဖင့္ ယွဥ္တြဲေဆာင္ရြက္နိုင္ပါသည္။ ထိုအရာ ကား လက္ေတြ႕က်က် ေဆာင္ရြက္နိုင္သည့္အျပင္ လြတ္လပ္ေရးေခတ္ ေခါင္းေဆာင္မ်ား သေဘာတူခဲ့၊ ေမၽွာ္မွန္းခဲ့ၾကေသာ အရာလည္း ျဖစ္ပါသည္။


စိုင္းဝန္းဆိုင္သည္ ရွမ္းနိုင္ငံေရး ေလ့လာသုံးသပ္သူျဖစ္ၿပီး Shan Democratic Union ၏ အေထြေထြ အတြင္းေရးမွူးေဟာင္း တစ္ဦးလည္းျဖစ္သည္။


ဤသုံးသပ္ခ်က္သည္ ဆြီဒင္မွ ရန္ပုံေငြေထာက္ပံ့ေပးထားသည့္ စီမံကိန္း၏ အစိတ္အပိုင္းတစ္ခုျဖစ္သည္။

https://www.tni.org/en/node/23003