နိုင္ငံတကာ အဖြဲ႕အစည္းမ်ားမွ ကူညီ ေထာင္ပံ့ေပးေနသည့္ အေျခခံစားနပ္ရိကၡာမ်ား ျဖတ္ေတာက္ခံ ရမည္ျဖစ္သည့္အတြက္ လာမည့္ ေအာက္တိုဘာလ အတြင္း ထိုင္း - သၽွမ္း နယ္စပ္ရွိ စစ္ေဘးေရွာင္ ဒုကၡသည္ ၆ ေထာင္ေက်ာ္ ဆန္၊ ဆီ၊ ဆား ျပတ္လပ္ဖြယ္ရွိေၾကာင္း ခ်င္းမိုင္တကၠသိုလ္ နိုင္ငံေရးသိပၸံ ေဆာင္တြင္ ယမန္ေန႔ ကေဟာ ေျပာပြဲ ျပဳလုပ္သည္။


ဩဂတ္စ္ ၃၀ ရက္ မြန္းလြဲပိုင္းတြင္ တကၠသိုလ္ ဆရာမ်ား ကမကထ ျပဳ က်င္းပသည့္ အဆိုပါ စီမီနာ သို႔ တကၠသိုလ္ ဆရာ ဆရာမမ်ား၊ ေက်ာင္းသူ ေက်ာင္းသားမ်ား၊ သံတမန္မ်ား စိတ္ဝင္စားသူမ်ား စုစုေပါင္း ၄၀၀ ထက္မနည္း တက္ေရာက္ခဲ့သည္။ အဆိုပါ အခမ္းအနားသို႔ဒုကၡသည္ စခန္းေကာ္မတီမ်ားလည္း တက္ေရာက္ ေဟာေျပာသည္ဟု သိရသည္။


ထို႔အတူ ဩဂတ္စ္လ ၂၆ ရက္ နံနက္ပိုင္းပိုင္းကလည္း သၽွမ္းျပည္အေရွ႕ပိုင္းတာခ်ီလိတ္ခရိုင္ ၊ မိုင္းဆတ္ ခရိုင္ ႏွင့္ လင္းေခးခရိုင္ အတြင္း - ထိုင္းနယ္စပ္ တေၾကာေန လြိဳင္လမ္၊ လြိဳင္ဆမ္ဆစ္၊ လြိဳင္ေကာ္ ဝမ္း၊ လြိဳင္တိုင္းလ်ဲန္း၊ ကုန္းေက်ာ္ ႏွင့္ ေကာင္းမုန႔္မိန္း ဒုကၡသည္စခန္းမ်ားမွ ဒုကၡသည္ ၆၀၀၀ ေက်ာ္က စားနပ္ရိကၡာေထာက္ပံ့မွုဆက္ရရွိေရး၊ ျမန္မာအစိုးရ တပ္မေတာ္ အင္အားျဖည့္တင္းမွုရပ္တန႔္ေရး၊ ထိုးစစ္ဆင္ေနမွုရပ္တန႔္ေရး၊ လူ႔အခြင့္အေရးခ်ိဳး ေဖါက္မွုမ်ား ရပ္တန႔္ ေရး အစရွိအေရးမ်ားေတာင္းဆိုကာ စခန္းအသီးသီးတြင္ ဆႏၵထုတ္ေဖာ္ေတာင္း ဆိုမွုျပဳခဲ့ၾကပါေသးသည္။

“က်ေနာ္တို႔က ေနရပ္ျပန္ေနဖို႔မလြယ္ေသးဘူး၊ ဗမာတပ္က အင္အားျဖည့္ လွုပ္ရွားေနတုန္း၊ အပစ္ရပ္ ထားတဲ့ RCSS နဲ႔လဲ တိုက္ပြဲကရွိေနေသးတယ္။ ရိုက္ႏွက္ ဖမ္းဆီးမွုေတြလဲရွိေနေသးတယ္ဆိုေတာ့ ဒီကိစၥ ရပ္တန္းက ရပ္ေပးပါ။ ေနာက္ တခုက - လက္ရွိ က်ေနာ္တို႔ေနတဲ့ ေနရာက စိုက္ပ်ိဳးေရးလုပ္ငန္း လုံးဝမျဖစ္ ထြန္းဘူး။ က်ေနာ္တို႔ကို ကူညီေပး ေနတဲ့ ဆန္ ဆီ ဆားေတြ ျဖတ္ေတာ့မယ္ေျပာေနတာေလ။ ဒါေၾကာင့္ က်ေနာ္တို႔ ဆႏၵထုတ္ေဖၚ ေတာင္းဆိုရ တာျဖစ္ တယ္” - ဟု ကုန္းေက်ာ္ သၽွမ္းဒုကၡသည္စခန္းေန အသက္ ၄၀ အရြယ္ရွိ စိုင္းျမက ေျပာသည္။


နိုင္ငံတကာအလွူရွင္မ်ားက သၽွမ္းဒုကၡသည္စခန္းမ်ားအား ရိကၡာျဖတ္ေတာက္မွုျပဳလုပ္ပါက စခန္းမွတျခား ေဒသ သို႔သြားေရာက္အလုပ္လုပ္ကိုင္ခြင့္မရွိသည့္ ဒုကၡသည္မ်ားမွာ အခက္အခဲမ်ားႏွင့္ရင္ဆိုင္ရမည္ျဖစ္ေၾကာင္း၊ စခန္း မ်ားမွာ ေတာႀကိဳေတာင္ေၾကာမ်ားတြင္တည္ရွိေနသျဖင့္ စီးပြါးျဖစ္ လယ္ယာေၿမ စိုက္စားလို႔မရေၾကာင္း၊ တဖက္တြင္ ဒုကၡသည္မ်ား၏ ေက်ာင္းေနအရြယ္ကေလးမ်ားအတြက္ အဟာရျဖစ္ေစမည့္အစားအစာမ်ား ၊ သင္ေထာက္ကူ ပစၥည္းမ်ား ျပတ္ေတာက္မည္ျဖစ္ၿပီး စခန္းတြင္း က်န္းမာေရးေဆးေပးခန္းမ်ားလည္း ေဆးဝါးမ်ားအခက္ အခက္ အခဲရွိမည္ျဖစ္ေၾကာင္း စခန္းေကာ္မတီမ်ား ေျပာျပခ်က္အရသိရသည္။


ျပည္ပအလွူရွင္မ်ားသည္ သၽွမ္းဒုကၡသည္စခန္း ၆ ခုအား ယခုႏွစ္ ေအာက္တိုဘာလကစၿပီး ရိကၡာေထာက္ပံ့ေနမွုမ်ား အားလုံးျဖတ္ေတာက္မည္ဟုလည္း အေၾကာင္းၾကားေျပာဆိုထားသည္ဟုသိရသည္။


“က်ေနာ္တို႔ကို အဓိက ကူညီေပးေနတာက TBC ျဖစ္ပါတယ္။ ကူညီေပးတဲ့အတြက္လဲ ေက်းဇူးတင္တယ္။ က်ေနာ္တို႔ စားနပ္ရိကၡေတြ တလနည္းနည္းစီျဖတ္လာေနတာ။ စားဖို႔က ဆန္မေလာက္တဲ့ၾကား လာမည့္ေအာက္တိုဘာက စၿပီး ေထာက္ပံ့မွုအားလုံး ရပ္လိုက္ေတာ့မယ္ ဆိုေတာ့ က်ေနာ္တို႔ေတြ အခက္အခဲ အရမ္းျဖစ္သြာမယ္” - ေကာ္မတီ အႀကီး အကဲ လုံးစိုင္း က ေျပာသည္။


သၽွမ္း - ထိုင္း နယ္စပ္ တြင္ စစ္ေဘးစစ္ဒဏ္ ခိုလွုံေနသည့္ စခန္း ၆ ခုမွ သၽွမ္းျပည္ စစ္ေဘးေရွာင္ဒုကၡသည္ ၆၂၀၀ ေက်ာ္သည္ ၁၉၉၆-၉၇ ခုႏွစ္က အစိုးရတပ္မေတာ္မွ အတင္းအဓမၼေနရာေျပာင္းေရႊ႕ခိုင္းမွု၊ လူ႔အခြင့္အေရးခ်ိဳးေဖာက္မွု၊ ဖမ္းဆီးရိုက္ႏွက္ေပၚတာဆြဲမွု၊ မုဒိန္းက်င့္သတ္ျဖတ္မွုတို႔ေၾကာင့္ ေနရပ္စြန႔္ခြါထြက္ေျပးၾကရသည့္ သၽွမ္းျပည္ အလယ္ပိုင္းေန ေဒသခံ ၃ သိန္းေက်ာ္မွ နယ္စပ္တြင္ ခိုလွုံေနၾကသူမ်ားျဖစ္ပါသည္။ ထိုစဥ္ကာလ ျမန္မာ့တပ္မေတာ္က ရြာမ်ားအား ဖ်က္ဆီးပစ္ျခင္း၊ မီးတင္ရွို႔ျခင္းေၾကာင့္ ရြာေပါင္း ၁၄၀၀ ေက်ာ္ပ်က္သုဥ္းသြားခဲ့ရသည္ဟု ယမန္ေန႔က သၽွမ္းလူ႔အခြင့္အေရးမဏ္႑ိုင္ကထုတ္ျပန္သည့္ အစီရင္ခံစာတြင္ ေဖၚျပထားသည္။


အခက္အခဲ ၾကဳံေတြ႕မွုေၾကာင့္ ဆႏၵထုတ္ေဖၚၾကသည့္ သၽွမ္းဒုကၡသည္မ်ားသည္ UNHCR မွ ၎တို႔အား ဒုကၡသည္အျဖစ္အသိအမွတ္ျပဳျခင္း၊ လူသားစာနာေထာက္ထားမွု ကူညီေစာင့္ေရွာက္မွု အကာအကြယ္ေပးမွု မ်ား လုံးဝ မရွိခဲ့ဟု ဒုကၡသည္စခန္းက ဆရာမ ခမ္းယိင္း က ေျပာသည္။


ခ်င္းမုိင္ခရုိင္ ၀ိန္းဟုိင္ျမိဳ့နယ္ လတ္တုိင္ရြာရွိ ကုန္းေက်ာ္ဒုကၡသည္စခန္းတြင္ ဆႏၵျပထုတ္ေဖာ္ၾကသည့္ စခန္းတြင္းေန သ်ွမ္းျပည္ IDPs မ်ား
Photo by SHRF