အိမ္နီးခ်င္းနိုင္ငံသို႔ေရႊ႕ေျပာင္းအလုပ္သမားဘ၀ျဖင့္ေရာ က္ရွိေနေသာ သၽွမ္းျပည္သားစစ္ေဘးေရွာင္မ်ား မိမိႏွစ္သက္သည့္ ခရိုင္၌ ျပန္လည္ေနရာခ်ေပးမည္ဟု သၽွမ္းျပည္ဝန္ႀကီးခ်ဳပ္က က်ားျဖဴပါတီလႊတ္ေတာ္အမတ္အား ေျပာၾကားလိုက္ေၾကာင္း ၾကားသိရသည္။

“ သၽွမ္းျပည္ဝန္ႀကီးခ်ဳပ္ က  -  ဒီလူေတြ ျပန္လာမယ္ဆိုရင္ သက္ဆိုင္ ရာ သံ႐ုံးမွာ စာရင္းသြားပို႔ေပးထားရမယ္ လို႔ေျပာ တယ္။ တေယာက္စ ႏွစ္ေယာက္စ ျပန္လာမယ္ဆိုရင္ သူတို႔အမ်ိဳးရွိတဲ့ရြာမွာ ႀကိဳက္သလိုျပန္ေနလို႔ရတယ္။ အုပ္စုလိုက္ လာမယ္ဆိုရင္ေတာ့ သူတို႔ေနလိုတဲ့ခရိုင္မွာ ေနရာခ်ေပးမယ္။ အေရးယူတာ ျပစ္ဒဏ္ေပးတာေတြ ဘာမွမလုပ္ဘူးလို႔ေျပာ တယ္။” ဟု လႊတ္ေတာ္ခ်ိန္ျပင္ပ သီးသန႔္သြားေတြ႕ဆုံစဥ္က သၽွမ္းျပည္ဝန္ႀကီးခ်ဳပ္မွ ေျပာေၾကာင္း က်ားျဖဴပါတီ ၏ နမၼတူၿမိဳ႕နယ္ ျပည္နယ္လႊတ္ေတာ္အမတ္ နန္းခမ္းေအးက ေျပာပါသည္။

ၿပီးခဲ့သည့္အပတ္ ေသာၾကာေန႔က ၿပီးဆုံးေသာ ပထမအႀကိမ္ သၽွမ္းျပည္နယ္လႊတ္ေတာ္ ပဥၥမပုံမွန္အစည္းအေဝးအတြင္း က်ားျဖဴပါတီလႊတ္ေတာ္အမတ္ နန္းခမ္းေအးက ျပည္ပေရာက္ေရႊ႕ေျပာင္းအလုပ္သမားမ်ားကိစၥ တင္ျပေဆြးေႏြးျခင္း ျဖစ္သည္။



“က်မ ဒီကိစၥ လႊတ္ေတာ္ထဲမွာတင္ျပတုန္းကေတာ့ နယ္စပ္ေရးရာလုံျခဳံေရးဝန္ႀကီး ဗိုလ္မွူးႀကီး ေအာင္သူကျပန္ေျဖေပး တယ္။ သူေျပာတာက - သူတို႔ေနခဲ့ဖူးတဲ့ရြာေတြမွာ ျပန္လာေနလို႔ရတယ္။ သူတို႔အတြက္ေနရာခ်ေပးစရာမလိုဘူး - လို႔ေျပာ တယ္။ ဒီလူေတြမွာ တခ်ိဳ႕ဆို တရြာလုံးေျပာင္းရတယ္ေလ။ ရြာေပ်ာက္တယ္ေလ။ က်မက အားမရေသးေတာ့ လႊတ္ေတာ္ ခ်ိန္ျပင္ပမွာ ဝန္ႀကီးခ်ဳပ္နဲ႔ထပ္သြားေတြ႕ၿပီး ေမးတယ္။ ေနရပ္ျပန္လိုတဲ့ သၽွမ္းျပည္သားေတြရဲ့စာရင္းကိုပါ ေကာက္ထား ေပးဖို႔ ဝန္ႀကီး ခ်ဳပ္က က်မကိုမွာလိုက္ေသးတယ္” ဟု နန္းခမ္းေအးကေျပာပါသည္။

လႊတ္ေတာ္အတြင္း ၎တင္ျပေသာ ေမးခြန္းမွာ- ေရႊ႕ေျပာင္းအလုပ္သမားအျဖစ္ အိမ္နီးခ်င္းနိုင္ငံသို႔ အိုးမဲ့အိမ္မဲ့ဘ၀ျဖင့္ ေရာက္ေနရၿပီး သၽွမ္းျပည္သို႔ျပန္လည္ဝင္ေရာက္ေနထိုင္မည္ဆိုပါက သၽွမ္းျပည္အစိုးရအေနျဖင့္ ခြင့္ျပဳရန္ရွိမရွိ၊ ရွိမည္ ဆိုပါက ေနရာျပန္လည္ခ် ထားေပးဖို႔ရွိမရွိ၊ ရွိမည္ဆိုပါကမည္သည့္ေနရာတြင္ မည္သည့္ပုံစံျဖင့္ လုပ္ေပးမည္ဆိုတာကို သိခ်င္ပါသည္-  ဟု ဆိုပါသည္။

“၁၉၉၆-၉၇ ခုႏွစ္ေတြတုန္း သၽွမ္းျပည္အလယ္ပိုင္း ေတာင္ပိုင္းေတြမွာ ကူညီေထာက္ပံ့မွု၊ ေလ်ာ္ေၾကးေတြမရွိဘဲနဲ႔ အဓမၼ ေနရာေျပာင္းေရႊ႕ခိုင္းျခင္းခံရတဲ့သူေတြကို က်မက ရည္ညႊန္းတယ္။ သူတို႔ေတြဟာ ေနစရာ စားစရာ အားကိုးစရာမရွိေတာ့ ထိုင္းနိုင္ငံထဲမွာ ေရႊ႕ေျပာင္းအလုပ္သမားဘ၀နဲ႔ေရာက္ေနတာ ၁၆ ႏွစ္ရွိၿပီ။ သူတို႔ေတြကိုအခု ျပန္ေခၚဖို႔၊ သူတို႔ေတြကိုေနရာ ျပန္ခ်ေပးဖို႔ အခ်ိန္တန္ၿပီျဖစ္တဲ့အတြက္ အစိုးရကေန ပြင့္ပြင့္လင္းလင္းေၾကျငာေပးမွသာ သူတို႔ေတြျပန္လာရဲမွာျဖစ္တယ္ လို႔ က်မ လႊတ္ေတာ္ထဲမွာေျပာခဲ့ပါေသးတယ္” - ဟု နန္းခမ္းေအးက သၽွမ္းသံေတာ္ဆင့္ အားေျပာျပသည္။

သို႔ေသာ္ လႊတ္ေတာ္အတြင္းေရာ လႊတ္ေတာ္ျပင္ပ၌ပါ ဝန္ႀကီးႏွင့္ ဝန္ႀကီးခ်ဳပ္တို႔၏အေျဖမွာ  အလုပ္သမားကိုယ္စားလွယ္မွ ေနရပ္ျပန္လိုသည့္အလုပ္သမားမ်ား၏ အမည္ေနရပ္လိပ္စာတို႔ကို သံ႐ုံး၌သြားေရာက္ေပးသြင္းရန္၊ သံ႐ုံးမွစီစစ္၍ မွန္ကန္ ခဲ့ပါက မိမိျပန္လိုေသာေနရပ္သို႔ ျပန္ေနခြင့္ရေအာင္စီမံေပးမည္ျဖစ္ေၾကာင္း ေျဖဆိုပါသည္။

၁၉၉၆ မွ ၁၉၉၈ ဧၿပီလ အထိ ျမန္မာစစ္တပ္သည္ သၽွမ္းျပည္ေတာင္ပိုင္း လြယ္လင္၊ ပင္လုံ၊ လဲခ်ား၊ မိုင္းကိုင္၊ ေက်းသီး၊ နမ့္ဇန္၊ ကြန္ဟိန္း၊ မိုးနဲ၊ လင္းေခး၊ မိုင္းပန္ၿမိဳ႕နယ္အတြင္း ေက်းရြာ ၁၄၇၈ ရြာ လူဦးေရသုံးသိန္း ေက်ာ္အား ေနရပ္မွ အဓမၼ ေျပာင္းေရြ႕ခိုင္းခဲ့ေၾကာင္း၊ ဘုန္းေတာ္ႀကီးေက်ာင္း အခ်ိဳ႕အပါအဝင္ ေက်းရြာအမ်ားအျပားလည္း ျမန္မာစစ္တပ္က မီးရွို႔ ဖ်က္ဆီးခဲ့ေၾကာင္း၊ ထိုစစ္ေဘးေရွာင္သၽွမ္းျပည္သားမ်ားသည္ ထိုင္းနယ္စပ္ ခ်င္းရိုင္းခရိုင္တြင္ မယ္ဆိုင္၊ မယ္ဖလုံ၊ ခ်င္းရိုင္း ၊ ခ်င္းမိုင္ခရိုင္တြင္ ခ်င္းမိုင္၊ ခ်ိဳင္းေဒါဝ္၊ ဖွန္၊ မယ္အိုင္း၊ ခ်ိဳင္းပရကန္း၊  မယ္ေဟာင္ေဆာင္ခရိုင္တြင္မူ မယ္ေဟာင္ေဆာင္ ႏွင့္ မုံးပိုင္းၿမိဳ႕နယ္တို႔၌ ေျပာင္းေရႊ႕ကာ ဘ၀အမ်ိဳးမ်ိဳးျဖင့္ေနထိုင္ရသည္ဟု ၁၉၉၈ ဧၿပီလထုတ္ သၽွမ္းလူ႔အခြင့္အေရးမဏၭိဳင္၏ အစီရင္ခံစာတြင္ေဖၚျပထားပါသည္။

ထို႔အျပင္ နယ္စပ္သၽွမ္းကူညီေရးအဖြဲ႕ စစ္တမ္းေကာက္ယူမွုအရ စစ္ေဘးစစ္ဒဏ္အျပင္ စီးပြားေရးအခက္အခဲေၾကာင့္ ႏွစ္စဥ္ႏွစ္တိုင္းလည္း သၽွမ္းျပည္သားမ်ား ေနရပ္စြန႔္ခြါကာ ထိုင္းနိုင္ငံသို႔ ေရာက္ရွိေနေၾကာင္း၊ ယခုႏွစ္ဆန္းပိုင္း တိုင္းရင္း သား လက္နက္ကိုင္တပ္ဖြဲ႕မ်ား အပစ္ရပ္စဥ္မွစ၍ ယေန႔အထိ ေနရပ္စြန႔္ခြါမွု ရွိေနေသး ေၾကာင္း၊ ဖွန္၊ ခ်ိဳင္းပရကန္း၊ မယ္အိုင္း သုံးၿမိဳ႕နယ္အတြင္း သၽွမ္းျပည္မွဝင္ေရာက္လာသည့္ လူဦးေရ လစဥ္ ပၽွမ္းမၽွ ၂၅၀ ထက္မနည္း ရွိေနဆဲျဖစ္ေၾကာင္း၊ မယ္ေဟာင္ ေဆာင္၊ ခ်င္းမိုင္၊ ခ်င္းရိုင္း ခရိုင္နယ္စပ္တေလၽွာက္ တလလၽွင္ ၁၀၀၀ ထက္မနည္း ရွိေၾကာင္း နယ္စပ္ကူညီေရးအသင္း ဝင္တဦးက သၽွမ္းသံေတာ္ဆင့္သို႔ေျပာပါသည္။