လူငယ့္ကံၾကမၼာ လူငယ္လက္ထဲမွာရွိ ေအာင္ရည္ရြယ္တဲ့ ျမန္မာနိုင္ငံလုံးဆိုင္ရာ သၽွမ္းလူ ငယ္မ်ား  ဒုတိယအႀကိမ္ ေတြ႕ဆုံ ႏွီးေႏွာဖလွယ္ပြဲ  Tai Youth Conference ကို  ဒီဇင္ဘာလ ေႏွာင္းပိုင္းမွာ  က်င္းပ မယ္ လို႔သိရပါတယ္ ။ ျမန္မာနိုင္ငံ လုံးဆိုင္ရာ သၽွမ္းလူငယ္ကြန္ရက္ ဦးေဆာင္ ေကာ္မတီ Tai Youth Network ကေန ဦးေဆာင္က်င္းပသြား မွာျဖစ္ပါတယ္ ။ အေသးစိတ္သိရေအာင္  ေျပာခြင့္ရ စိုင္းဆိုင္မိန္းကို သၽွမ္းသံေတာ္ဆင့္က ဆက္သြယ္ ေမးျမန္းထားပါတယ္ ။

၂၀၁၃ ခုႏွစ္က ျပဳလုပ္ေသာ Tai Youth Conference

ေမး ။ ။ ဒီလ ေႏွာင္းပိုင္းမွာ  ျမန္မာနိုင္ငံလုံးဆိုင္ရာ လူငယ္ေတြ႕ဆုံပြဲရွိမယ္ဆိုတာ ဟုတ္ပါ သလား ။


ေၿဖ ။ ။ ဟုတ္ပါတယ္ ။ ဒီဇင္ဘာလ ၂၇-၂၈-၂၉ မွာ ျမန္မာနိုင္ငံလုံးဆိုင္ရာ သၽွမ္းလူငယ္မ်ား  ဒုတိယအႀကိမ္ ေတြ႕ဆုံ ႏွီးေႏွာဖလွယ္ပြဲ ျပဳလုပ္မွာျဖစ္ပါတယ္ ။  ၿပီးခဲ့တဲ့ ၂၀၁၃ ကလည္း အခုလိုအခ်ိန္မ်ိဳး မွာလည္း ပထမအႀကိမ္ ေတြ႕ဆုံခဲ့ၿပီးျဖစ္ပါတယ္ ။ အဲဒီတုန္း ကလည္း လူငယ္ေတြ႕ဆုံပြဲ ထပ္ရွိသင့္တယ္ ။ ၂ ႏွစ္ တႀကိမ္ေတြ႕ဆုံႏွီးေႏွာ ဖလွယ္ ပြဲ က်င္းပျပဳလုပ္ သြားမယ္ ။ အမွုေဆာင္ေတြ အႀကီးအကဲေတြ ကိုျပန္လည္  ေရြးခ်ယ္မယ္ လို႔သေဘာတူ ထားတဲ့အတြက္ အခုတခါမွ ျပန္လည္ေတြ႕ဆုံ ၾကမွာျဖစ္ပါတယ္ ။


ေမး ။ ။ အခုတေခါက္လုပ္မယ့္ေတြ႕ဆုံပြဲနဲ႔ အရင္တေခါက္လုပ္ခဲ့တဲ့ေတြ႕ဆုံပြဲ ဘယ္လို ကြာျခား မွုရွိ တယ္လို႔ျမင္ပါသလဲ ။


ေၿဖ ။ ။ပထမတႀကိမ္လုပ္တုန္းကေတာ့ အေျခအေနကိုၾကည့္ၿပီးေတာ့  လူငယ္ ေတြ အေၾကာက္တရားၾကားက ေတြ႕ဆုံမွုေလး လုပ္သြားရတယ္ ။ အေတြ႕အၾကဳံအသစ္ေပါ့ေနာ္။ သၽွမ္းလူငယ္ေတြအတြက္ အထိမ္းအမွတ္တခုေပါ့ ။ ဒါမယ့္ဟိုတခ်ိန္က က်ေနာ္တို႔ လူငယ္ေတြ ႀကံ့ႀကံ့မခံခဲ့ လို႔ရွိရင္ အခုတေခါက္ဆိုတာရွိလာမွာမဟုတ္ဘူး ။ ဆိုေတာ့ အခုလုပ္မယ့္ ဟာက  အရင္တခါ ထက္ ပိုၿပီးေတာ့ လြတ္လပ္မွုရွိလာတယ္လို႔ ေျပာရပါမယ္ ။  အရင္တ ေခါက္က က်ေနာ္တို႔ အလုပ္အမွုေဆာင္ေကာ္မတီ (ယာယီ) နဲ႔ဘဲ အလုပ္လုပ္သြားတယ္ ။ အဲဒီ ၂၀၁၃ ေတြ႕ဆုံမွုကေန  သၽွမ္းလူငယ္ကြန္ရက္ ကို ဖြဲ႕စည္းနိုင္ခဲ့တယ္ ။ ျမန္မာနိုင္ငံ လုံးဆိုင္ရာ သၽွမ္း လူငယ္မ်ားေတြ႕ဆုံပြဲကို သၽွမ္းလူငယ္ကြန္ရက္ကေန ဦးေဆာင္ က်င္းပ ခဲ့တယ္ ။ ပထမအႀကိမ္ ေတြ႕ဆုံပြဲမွာ လူငယ္ေတြ လွုပ္ရွားတက္ႂကြမွု သိပ္မရွိဘူး ။ စိတ္ဝင္စားမွု သိပ္မရွိေသးဘူး ။ ဒုတိယအႀကိမ္က်ေတာ့ လူငယ္ေတြ စိတ္ဝင္စားမွုပိုမ်ားလာတယ္ ။ အခုတေခါက္ ေတြ႕ဆုံ ပြဲလာတက္မယ့္လူငယ္ ၄၀၀ - ၅၀၀ ေလာက္ရွိမယ္လို႔သိရပါတယ္ ။ ပထမတေခါက္က ၃၀၀ ဘဲရွိပါတယ္ ။


ေမး ။ ။ အထူးဧည့္သည္အျဖစ္ ဘယ္သူေတြကို ဖိတ္ၾကားထားပါသလဲ ။


ေၿဖ ။ ။ အထူးဖိတ္တာေတာ့ မရွိေသးပါဘူး ။ ဘာေၾကာင့္လဲဆိုေတာ့ သၽွမ္းလူငယ္ကြန္ ယက္က ဘယ္ အဖြဲ႕အစည္း ၊ ဘယ္သူ႔လက္ေအာက္မွ မဟုတ္ဘူး ။ ကိုယ္ေျခေထာက္ေပၚမွာ ရပ္တည္ၿပီးေတာ့ အမ်ိဳးသား ေရးအတြက္ဆက္ေလၽွာက္သြားမယ္ ။ အဲတာေၾကာင့္ က်ေနာ္ တို႔လူငယ္ေတြကဘဲ ကိုယ္ထူကိုယ္ထ လုပ္ သြားမယ္လို႔စီစဥ္ထားတယ္ ။ ၾကဳံေတြ႕ရတဲ့ ျပသနာေတြကို ေျဖရွင္းသြားၾကည့္မယ္ ။ ရလာတဲ့အေတြ႕ အၾကဳံေတြကို ဖလွယ္သြားမယ္ ။ အဲတာေၾကာင့္ ခုခ်ိန္ထိေတာ့ ဘယ္သူ႔ကိုမွမဖိတ္ရေသးပါဘူး ။


ေမး ။ ။ က်ေနာ္တို႔ဒီ ၂ ႏွစ္တာကာလကိုျပန္ၾကည့္မယ္ဆိုရင္ ၿပီးခဲ့တဲ့ ေဆြးေႏြးပြဲက ဆုံးျဖတ္ခ်က္ကို အျပည့္အဝ အေကာင္ေဖာ္နိုင္ခဲ့တယ္လို႔ ျမင္ပါသလား ။ ဘာေတြက်န္ေသး လဲ ။


ေၿဖ ။ ။ ၂၀၁၃ တုန္းက က်ေနာ္တို႔ တက္ေရာက္လာတဲ့လူငယ္ေတြဆီက အႀကံအဉာဏ္ ေတြ နားေထာင္ တယ္ ။ အေတြ႕အၾကဳံေတြဖလွယ္တယ္ ။ ေဆြးေႏြးတယ္ ။ သေဘာတူညီ ခ်က္ေတြရယူၾကၿပီးေတာ့  ဒီ ျဖတ္သန္းလာခဲ့တဲ့ ၂ ႏွစ္တာကာလအတြင္းကို က်ေနာ္တို႔ ျပန္သုံးသပ္ၾကည့္မယ္ဆိုရင္ က်ေနာ္တို႔ ေမၽွာ္လင့္ထားတာထက္ကို ပိုၿပီးေတာ့ေတာင္ လုပ္ နိုင္ပါေသးတယ္ ။ မူးယစ္ေဆးလား ၊ စစ္ေဘးေရွာင္ကူညီေရးလား ၊ ေရြးေကာက္ပြဲ ေစာင့္ၾကည့္ေရးစသည္တို႔ေတြမွာလုပ္ပါတယ္ ။ လူငယ္ေတြဒီကိစၥမွာ စိတ္ဝင္စားလာ ေအာင္လည္း TYN က ဦးေဆာင္ၿပီးေတာ့ ေတာင္တက္တယ္ ။ ပတ္ဝန္းက်င္ေလ့လာတယ္ ။  စာေပေဟာေျပာပြဲေတြ လုပ္တယ္ ။ ဒါေၾကာင့္ ဒီအခုတေခါက္ ေတြ႕ဆုံပြဲမွာ ျဖတ္သန္းလာ ခဲ့တဲ့ ၂ ႏွစ္ အေတြ႕အၾကဳံေတြကို ျပန္လည္ရွင္းလင္းပြဲ ေလးလုပ္ မယ္ ။ အသစ္ဝင္လာတဲ့ လူငယ္ေတြကိုလည္း လာမယ့္ ႏွစ္မွာ လုပ္မယ့္အလုပ္ေတြအတြက္ ဘယ္လိုျပင္ဆင္ ထားရမယ္စတာေတြ ေပါ့ေနာ္ ။


ေမး ။ ။ လူငယ္က လြတ္လပ္စြာ အလုပ္လုပ္သြားခ်င္တယ္လို႔ ေျပာတယ္ ။ နိုင္ငံေရးမွာ လူငယ္ ပါ၀င္ခြင့္နဲ႔ ပတ္သက္ၿပီးေတာ့ေကာ ဘယ္လို ျမင္ပါသလဲ ။


ေၿဖ ။ ။ လူငယ္ဆိုတာ အနာဂတ္နိုင္ငံေရးရဲ့မ်ိဳးဆက္သစ္ေလ ။ တကယ္လို႔ အခုခ်ိန္မွာ လူငယ္က နိုင္ငံေရးမွာ ၀င္ေရာက္လုပ္ေဆာင္ျခင္းမျပဳရင္ အနာဂတ္နိုင္ငံေရးမွာ  သူမ်ား ေတြကလာၿပီး ဦးေဆာင္ ဦးရြက္ျပဳမွာကိုျမင္ေယာင္ေနမိတယ္ ။ ေနာက္တခု နိုင္ငံေရးနဲ႔ အမ်ိဳးသားေရးဆိုတာ လူငယ္နဲ႔ကင္းကြာ လို႔မရဘူး ။ အရင္က က်ေနာ္တို႔ေတြ နိုင္ငံေရး အမ်ိဳးသားေရးမွာ စိတ္ဝင္စားမွုမရွိခဲ့လို႔ အခုလိုခံစားေန ရတယ္ ။


ဒါေတြကိုသင္ခန္းစာ ယူၿပီးေတာ့ အနာဂတ္နိုင္ငံေရးမွာ လူငယ္ေတြဦးေဆာင္ဦး ရြက္ျပဳနိုင္ ေအာင္အတြက္ က်ေနာ္တို႔ ႀကိဳးစားရပါမယ္ ။ ဒီ ၂ ႏွစ္တာကာလအေတြ႕အၾကဳံအရ နိုင္ငံေရးနဲ႔ အမ်ိဳးသား ေရးအေပၚအေျခခံၿပီးေတာ့မွ က်ေနာ္တို႔လူငယ္ေတြ ဦးေဆာင္ဦးရြက္ျပဳသြားမယ္လို႔ တပ္ အပ္ေျပာနိုင္ပါတယ္ ။ တခါတေလေတာ့လည္း စိုးရိမ္ပူပန္မိပါတယ္ ။ ဒါေၾကာင့္ တက္သစ္ စ လူငယ္ေတြကိုက်ေနာ္တို႔က လက္တြဲေခၚယူသြားပါမယ္ ။


ေမး ။ ။ လူငယ့္ေခါင္းေဆာင္တေယာက္အေနနဲ႔ လာမယ့္နိုင္ငံေရးမွာ ဘယ္က႑ ကေန ဦးေဆာင္ဦးရြက္ျပဳ သြားခ်င္ပါသလဲ ။


ေၿဖ ။ ။ အရင္က အပစ္ရပ္ေရး ၿငိမ္းခ်မ္းေရးလုပ္ငန္းေတြမွာ က်ေနာ္တို႔ လူႀကီးေတြက ဦးေဆာင္ျပဳ သြားတယ္ ။ ဒါေပမယ့္ က်ေနာ္တို႔လူငယ္ေတြက လူႀကီးေတြရဲ့ေဆြးေႏြးမွု ကေနရလာတဲ့ သေဘာတူညီခ်က္ေတြကို မသိလိုက္ရတဲ့အတြက္ အဲဒီမွာ သက္ေသအျဖစ္  ပါဝင္ခြင့္မလိုက္ရပါဘူး ။ ေခါင္းေဆာင္ေတြ လူႀကီးပိုင္းေတြက  လူငယ္ေတြအတြက္ လက္ဆင့္ကမ္းေမြ ေပးမထားရင္ေတာ့ ဒီႏွစ္လႊာၾကား ေဝးသထက္ေဝးသြားမယ္ ။ ဒါေၾကာင့္ အနာဂတ္မွာ ထပ္ရွိလာနိုင္မယ့္ နိုင္ငံေရးေဆြးေႏြးမွု ၿငိမ္းခ်မ္းေရး ေဆြးေႏြး မွုေတြမွာ မ်ိဳးဆက္သစ္ လူငယ္ေတြကိုလည္း တတိယလူ (ေလ့လာသူ) အေနနဲ႔ ၾကားျမင္ သက္ေသအျဖစ္ပါ၀င္ နားေထာင္ခြင့္ေပး ဖို႔လိုတယ္လို႔ ျမင္ပါတယ္ ။ ဒါမွသာ သမိုင္းေပး တာဝန္ကိုက်ေနာ္တို႔ ဆက္လက္ထမ္းေဆာင္သြားမယ္ ။ အမ်ိဳးဘာသာစာေပအတြက္ တိုက္ပြဲဝင္ကာ ကြယ္သြားနိုင္မွာျဖစ္ပါတယ္ ။


ေမး ။ ။ အခုဆိုရင္ သၽွမ္းျပည္တြင္းလူငယ္ေတြ အခုေလာေလာဆယ္မွာ ဘာကို အထူး လိုအပ္ေန ပါသလဲ ။


ေၿဖ ။ ။ လူငယ္အရည္အခ်င္းျမင့္တင္ေရး လူငယ္ေတြ႕ဆုံေဆြးေႏြးေရးလုပ္တုန္းက လူငယ္အမ်ားစု တင္ျပေတာင္းဆိုလာ တာကေတာ့ လူငယ္ေတြၾကားမွာ ပ်ံ႕ပြါးေနတဲ့ မူးယစ္ ေဆးနဲ႔ပတ္သက္တဲ့ ကိစၥျဖစ္ပါတယ္။ မူးယစ္ေဆးကိုလူငယ္ေတြ အထူးတိုက္ဖ်က္ ခ်င္တယ္ ကန႔္ကြက္ခ်င္တယ္ ။ ေနာက္တခုက ပညာေရးေပါ့ေနာ္ ။ ေက်းလက္ေတာရြာမွာ ပညာေရးျမင့္တင္ဖို႔အထူးလိုအပ္ေနပါတယ္ ။ အစိုးရကလည္း ေၾကျငာခ်က္ ထုတ္ျပန္ဖူး ပါတယ္ ။ ျမန္မာနိုင္ငံမွာ သၽွမ္းျပည္ဟာ ပညာေရးအနိမ့္က်ဆုံးျဖစ္တယ္လို႔ ။ ဒါကိုလူငယ္ေတြ အထူးနားလည္ရပါမယ္ ။  ေနာက္တခုက  လယ္ယာေျမအသိမ္းခံရမွု ၊ ေနာက္တခုက တပ္သားသစ္ေကာက္ယူမွု စတာေတြျဖစ္တယ္ ။ ဒီကိစၥေတြကေတာ့ က်ေနာ္တို႔ လူငယ္ေတြခ်ည္း ေျဖရွင္းလို႔မရပါဘူး ။ လူႀကီးေတြ ဦးေဆာင္ၿပီး - ရွဉ့္လည္းေလၽွာက္သာ ပ်ားစြဲသာ ၊ ႏွစ္ဦး ႏွစ္ဘက္ မနာ မသာတဲ့ေျဖရွင္းမွုမ်ိဳးလိုအပ္ပါတယ္ ။


ေမး ။ ။ ႏွစ္သစ္ကူးမွာ သၽွမ္းျပည္တဝွမ္းကလူထုကို ဘယ္လိုမွာခ်င္ပါသလဲ ။


ေၿဖ ။ ။ သၽွမ္းလူငယ္ကြန္ရက္ရဲ့ မူဝါဒကေတာ့ လူငယ့္ကံၾကမၼာ လူငယ္လက္ထဲမွာရွိရမယ္ ။ လူငယ့္လုပ္ပိုင္ခြင့္ လြတ္လပ္စြာလုပ္ခြင့္ရွိရမယ္ ။ က်ေနာ္တို႔ လူငယ္ ရပ္တည္လုပ္ေဆာင္ လာတဲ့ ၂ ႏွစ္တာကာလမွာ ရင္ဆိုင္ယွဥ္ၿပိဳင္မွုေတြ အခက္အခဲေတြအမ်ားႀကီး ေတြ႕ရပါ တယ္ ။ လာမယ့္ ၂ ႏွစ္မွာ လာေရာက္တာဝန္ ထမ္း ေဆာင္မယ့္ လူငယ္ေတြလည္း အခုလို ဘဲ ထိုးေဖာက္ ရင္ဆိုင္သြားရမွာျဖစ္တယ္ ။ ဘာဘဲျဖစ္ျဖစ္ လူငယ္ဟာ လူငယ္ပါဘဲ ။ ရရွိလာ တဲ့အခြင့္အလမ္း ကို အမိအရဆုတ္ကိုင္ၿပီး ေတြ႕ဆုံေဆြးေႏြးအေၿဖ ရွာသြားရင္ေတာ့ တေန႔ ေန႔က်ရင္ က်ေနာ္တို႔ ရည္မွန္းခ်က္ဆီေရာက္မွာေသခ်ာပါတယ္ ။ ေနာက္တခု လူငယ္ ေတြကိုက်ေနာ္ေျပာျပခ်င္တာက လူငယ္ေတြ႕ဆုံေဆြးေႏြးပြဲကိုလာတက္ပါမွ လြတ္လပ္စြာ ေတြးခြင့္ လြတ္လပ္စြာေျပာဆိုခြင့္ကိုက်ေနာ္တို႔ ရရွိမွာျဖစ္တယ္ ။ ဒီမွာက်ေနာ္တို႔လာၿပီး ေတာ့မွ ဗဟုသုတေတြဖလွယ္ မယ္ ။ လက္တြဲေဆာင္ရြက္ရမယ့္ဟာ ေတြကိုေဆြးေႏြးမယ္ ။ ယုံၾကည္မွုေတြတည္ေဆာက္မယ္ ။ အခြင့္အလမ္းေပးလာခ်ိန္မွာ က်ေနာ္တို႔ရေအာင္ အေကာင္အထည္ေဖာ္ၾကမယ္ ။ ဒီတေခါက္ ေဆြးေႏြးပြဲအတြက္ ေျပာေရးဆိုခြင့္ရွိသူ တေယာက္အေနနဲ႔ က်ေနာ္ေတာင္းပန္ခ်င္တာကေတာ့ အေၾကာင္း အမ်ိဳးမ်ိဳး ေၾကာင့္ ျပည္ပေရာက္ေနတဲ့လူငယ္ေတြကို မဖိတ္ၾကားလိုက္ရတဲ့အတြက္ ေတာင္းပန္ပါတယ္ ။ က်ေနာ္တို႔ ဒီေတြ႕ဆုံမွုျဖစ္လာေရးအတြက္ အခက္အခဲေတြအမ်ားႀကီးကို ရင္ဆိုင္ခဲ့ရလို႔ပါ ။ ဒါေပမယ့္ ဆိုရွယ္မီဒီယာေတြမွာ က်ေနာ္တို႔ တတ္နိုင္သေလာက္ ေၾကျငာထားပါတယ္ ။ လူကိုယ္တိုင္လာတက္နိုင္ရင္ပိုေကာင္းပါတယ္ ။ လူမလာနိုင္ေပမယ့္ အသိဉာဏ္ ဗဟုသုတ အျမင္သေဘာထားေတြ အႀကံဉာဏ္ေတြကိုေပးပို႔ပါလို႔လည္း ေတာင္းဆိုခ်င္ပါတယ္ ။


သၽွမ္းလူငယ္ကြန္ရက္ (Tai Youth Network) အဖြဲ႕မွ ဦးေဆာင္ၿပီး သၽွမ္းျပည္ လူငယ္မ်ား အား မူးယစ္ေဆးဝါး ေရွာင္ရွားေရးလွုပ္ရွားမွုအျဖစ္ သမိုင္းဝင္ေတာင္တက္ျခင္းလွုပ္ ရွားမွုေတြ ကိုလည္း ျပဳလုပ္ခဲ့ပါတယ္ ။ ၂၀၁၃ မွ ၂၀၁၅ အထိ ၆ ႀကိမ္တိတိ ေတာင္တက္လွုပ္ရွား မွုျပဳလုပ္ရာမွာ ပထမအႀကိမ္ လြယ္လိန္းေတာင္ ၊ ဒုတိယအႀကိမ္ လြယ္ေခးေတာင္ ၊ တတိယ အႀကိမ္ လြယ္ဆမ္ဆစ္ေတာင္ႏွင့္ စတုတၳအႀကိမ္ မွာ လြယ္ဇန႔္ေတာင္ ၊ ပဥၥမအႀကိမ္မွာ မူဆယ္ၿမိဳ႕နယ္တြင္းရွိ စယ္လန႔္လြယ္ေတးမိုင္းေတာင္ ဆဌမ အႀကိမ္အျဖစ္  ဗန္းေမာ္ၿမိဳ႕ တြင္းရွိ ဝိလာသေတာင္ တို႔ကိုတက္ေရာက္ခဲ့ၾက ပါတယ္ ။