အပစ္အခတ္ ရပ္စဲေရး လက္မွတ္ေရးထိုးၿပီးေနာက္ မိုင္းရွင္းလင္းေရးလုပ္ငန္းမ်ား လုပ္ေဆာင္ရန္ အတြက္ အစိုးရႏွင့္တိုင္းရင္းသား လက္နက္ကိုင္တပ္မ်ားက မူအားျဖင့္သေဘာတူညီမွု ရရွိထားေသာ္လည္း ယုံၾကည္မွု အျပည့္အဝ ရရွိၿပီးမွသာ ေျဖရွင္းနိုင္မည့္ နိုင္ငံေရးျပႆနာျဖစ္သည္ဟု အပစ္ အခတ္ရပ္စဲေရး ပူးတြဲေစာင့္ၾကည့္ေရးေကာ္မတီ (JMC)  အမွုေဆာင္ ညႊန္ၾကားေရးမွူး ေဒါက္တာ မင္းေဇာ္ဦး ကေျပာသည္ ။

Photo: သၽွမ္းျပည္ေျမာက္ပိုင္း ကြတ္ခိုင္ၿမိဳ႕နယ္ ၊ သိႏၷီၿမိဳ႕နယ္ နမၼတူၿမိဳ႕နယ္ဘက္တြင္ေတြ႕ရေသာ ေျမျမဳပ္မွိုင္းမ်ားေၾကာင့္ ေဒသခံလူထု လုပ္ငန္းခြင္သြားရန္အခက္ေတြ႕

မူအားျဖင့္ သေဘာတူညီမွု ရၿပီးျဖစ္သည့္ မိုင္းရွင္းလင္းေရး လုပ္ငန္းကို လက္ေတြ႕အေကာင္အထည္ေဖာ္ရန္အတြက္ တိုင္းရင္းသားလက္နက္ကိုင္မ်ားၾကားတြင္ ေဆြးေႏြးညႇိႏွိုင္းမွုမ်ား ျပဳလုပ္ရန္ လိုအပ္ေနသည္ဟုလည္း ၄င္းကဆိုပါသည္။


" မူအရ ေတာ့သေဘာတူၿပီးၿပီ မူကို အေကာင္အထည္ေဖာ္ဖို႔အတြက္ EAO (တိုင္းရင္းသား လက္နက္ကိုင္) ေတြၾကားထဲမွာ နည္းနည္းညႇိႏွိုင္းမွုေလးေတြလုပ္ရမယ္။ အဲ့တာကို က်ေနာ္တို႔ ေစာင့္ေနတယ္ အဲ့ဒါၿပီး ရင္ေတာ့ က်ေနာ္တို႔ရွင္းလို႔ ရပါၿပီ " ဟု ၄င္းကဆိုသည္ ။


ပဋိပကၡလြန္ကာလတြင္ မိုင္းရွင္းလင္းေရးလုပ္ငန္းသည္ ေငြကုန္ေၾကးက်အမ်ားဆုံးလုပ္ငန္းျဖစ္ၿပီး  နည္းပညာ ဆိုင္ရာအားျဖင့္ ကူညီေပးမည့္သူမ်ား၊ ေငြေၾကး ေထာက္ပံ့ေပးမည့္သူမ်ား ရွိေသာ္လည္း လက္ရွိ အေနအထားမွာ နိုင္ငံေရးႏွင့္ ဆက္ႏြယ္ေနေသာနိုင္ငံ ေရးျပႆနာျဖစ္သည္ဟုလည္း ေဒါက္တာမင္းေဇာ္ဦး ကသုံးသပ္သည္ ။


သၽွမ္းျပည္နယ္တြင္ မိုင္းရွင္းလင္းေရးမ်ား မျပဳလုပ္နိုင္ေသးေသာအေၾကာင္းရင္းမွာ သၽွမ္းျပည္နယ္အပစ္ အခတ္ရပ္စဲေရး ပူးတြဲေစာင့္ၾကည့္ေရးေကာ္မတီ JMC-S အေန ႏွင့္တစ္လ တစ္ႀကိမ္အစည္း အေဝးပုံမွန္မျပဳလုပ္နိုင္ေသးပဲလုပ္ငန္း ေကာင္းမြန္စြာ လည္ပတ္နိုင္ျခင္း မရွိေသာေၾကာင့္ဟု သၽွမ္းျပည္နယ္ (JMC-S) တြင္ ပါ၀င္ေသာ တုုိင္းရင္းသား လက္နက္ကိုင္ အဖြဲ႕အစည္း (EAO) အဖြဲ႕မွေျပာေရး ဆိုခြင့္ရွိသူ သၽွမ္းျပည္ ျပန္လည္ထူေထာင္ေရးေကာင္စီမွ ဗိုလ္မွူးစိုင္းဦးက ေျပာသည္ ။


" လုပ္ငန္းလည္ပတ္ဖို႔က ဘတ္ဂ်က္ အခက္အခဲေၾကာင့္ရယ္ ၊ လုပ္ငန္းကိုယ္စီ တာဝန္ကိုယ္စီရွိေနလို႔ရယ္။ အခ်ိန္ေတြညႇိေနတာရယ္ေၾကာင ့္လစဥ္ပုံမွန္အစည္းအေဝးမျဖစ္ ေသးဘူး။ ဒါေၾကာင့္မိုင္းရွင္းလင္းေရး ေတြလည္း မလုပ္နိုင္ေသးဘူး " ဟု ၄င္းကဆိုသည္ ။


မိုင္းရွင္းလင္းေရးလုပ္ငန္းေတြအတြက္  ဘတ္ဂ်က္ကို ၿငိမ္းခ်မ္းေရးလုပ္ငန္းစဥ္ ရန္ပုံေငြဆိုင္ရာေပါင္းစပ္ညႇိႏွိုင္းေရး အဖြဲ႕(JCB)ကို တင္ျပထားၿပီး လာမည့္ ဧၿပီလေလာက္တြင္ ကရင္ျပည္နယ္ကို စမ္းသပ္ဧရိယာအျဖစ္စနိုင္ရန္ စီစဥ္ထား ေၾကာင္း ကိုးႀကိမ္ေျမာက္ ျပည္ေထာင္စုအဆင့္ ပစ္ခတ္ တိုက္ခိုက္မွု ရပ္စဲေရးဆိုင္ရာ ပူးတြဲေစာင့္ၾကည့္ေရးေကာ္မတီ အစည္းအေဝးတြင္ ေျပာၾကားခဲ့သည္ဟု JMC-U အတြင္း ေရးမွူး ဗိုလ္မွူးႀကီး ၀ဏၰေအာင္က ေျပာသည္။


JMC အေနျဖင့္မူ မိုင္းရွင္းလင္းေရးလုပ္ငန္းစဥ္မ်ားကို အေကာင္အထည္ေဖာ္လုပ္ေဆာင္သြားမည္မဟုတ္ဘဲ ေပၚလစီခ်ထား ေပးၿပီး ႏွစ္ဘက္တပ္မ်ားအၾကား ညႇိႏွိုင္းေဆာင္ရြက္ေပးရန္သာျဖစ္သည္ဟုလည္း ေဒါက္တာ မင္းေဇာ္ဦးက ဆိုသည္။


လက္ရွိ သၽွမ္းျပည္နယ္ (ေတာင္ပိုင္း) လြိဳင္လင္ခရိုင္ ၊ မိုင္းရွူးၿမိဳ႕ နယ္၊ ဟိုင္းပါေက်းရြာ ဟိုင္းပါစစ္ေရွာင္စခန္းမွ စစ္ေရွာင္ဒုကၡသည္မ်ားႏွင့္ သၽွမ္းေျမာက္ ေက်ာက္မဲခရိုင္  ၊ ကြတ္ခိုင္ၿမိဳ႕နယ္ ၊ သိႏၷီၿမိဳ႕နယ္ နမၼတူၿမိဳ႕နယ္ စသည့္ေဒသမ်ားရွိ ေဒသခံလူထုမ်ားသည္  ေျမျမဳပ္မိုင္းေၾကာင့္ ေနရပ္မျပန္နိုင္ၾကပဲရွိေနသည္။


တနိုင္ငံလုံးအပစ္အခတ္ရပ္စဲေရးသေဘာတူစာခ်ဳပ္(NCA) တြင္ လက္မွတ္ေရးထိုးထားသည့္ တိုင္းရင္းသား လက္နက္ကိုင္ အဖြဲ႕အစည္းမ်ားအေနနဲ႔ ‘မိုင္းအသုံးျပဳျခင္းကိုရပ္တန႔္ရန္ ’ ႏွင့္ေျမျမႇုပ္မိုင္းအားလုံးရွင္းလင္း ေရးလုပ္ငန္းစဥ္ပူး ေပါင္းပါ၀င္ရန္ု သေဘာတူ ထားၿပီးျဖစ္သည္။  အဆိုပါ စာခ်ဳပ္ကို ၂၀၁၅ ခုႏွစ္ ေအာက္တိုဘာလတြင္ တိုင္းရင္းသား လက္နက္ကိုင္ အဖြဲ႕အစည္း ရွစ္ဖြဲ႕က လက္မွတ္ေရးထိုးခဲ့ျခင္းျဖစ္ၿပီး သၽွမ္းျပည္ ျပန္လည္ထူ ေထာင္ေရးေကာင္စီ (RCSS) ကလည္း လက္မွတ္ေရးထိုးထားသည္။


ျမန္မာနိုင္ငံ၏ ျပည္တြင္းစစ္ျဖစ္ပြားရာ တိုင္းရင္းသားေဒသမ်ားတြင္ အစိုးရတပ္ႏွင့္ တိုင္းရင္းသားလက္နက္ကိုင္တပ္တို႔  အသီးသီး အသုံးျပဳထားၾကေသာေျမျမဳပ္ မိုင္းမ်ားမရွင္း လင္း နိုင္ေသးသ၍ စစ္ေရွာင္ဒုကၡသည္မ်ားေနရပ္ျပန္ရန္ အခက္အခဲရွိေနဦးမည္ျဖစ္ၿပီး  ေျမျမႇုပ္မိုင္းေၾကာင့္ထိခိုက္ဒဏ္ရာရရွိမွုႏွုန္းသည္  ကမၻာေပၚတြင္ အာဖဂန္နစၥ တန္ႏွင့္ ကိုလံဘီယာနိုင္ငံမ်ားအျပင္ ျမန္မာနိုင္ငံသည္ တတိယအဆင့္တြင္ရွိ ေၾကာင္း ေျမျမဳပ္မိုင္း ေလ့လာေ စာင့္ၾကည့္ေရးျမန္မာနိုင္ငံအစီအရင္ခံစာတြင္ေဖာ္ျပထားသည္ ။


ျမန္မာနိုင္ငံတြင္ ၁၉၉၉ ခုႏွစ္မွ၂၀၁၅ခုႏွစ္ အတြင္းေကာက္ယူရရွိထားေသာ စာရင္းမ်ားအရ ေျမျမဳပ္မိုင္းေၾကာင့္ ေသဆုံးသူ၄၁၉ဦး၊ ထိခိုက္ဒဏ္ရာရသူ ၃၁၅၆ဦးရွိေၾကာင္း ၂၀၁၆ခုႏွစ္တြင္ ထုတ္ေဝေသာေျမျမဳပ္မိုင္းေလ့လာ ေစာင့္ၾကည့္ ေရးျမန္မာနိုင္ငံအစီအရင္ခံစာတြင္ေဖာ္ျပထားသည္။