၂၁ ရာစုပင္လုံ ျပည္ေထာင္စုၿငိမ္းခ်မ္းေရးညီလာခံ ဒုုတိယအႀကိမ္ စည္းအေဝးတြင္ တိုင္းရင္းသား လက္နက္ကိုင္ အဖြဲ႕အစည္းမ်ား ဘက္မွ အမ်ိဳးသမီး ကိုယ္စားလွယ္ပါ၀င္မွု ယခင္ကထက္ ပိုမ်ားလာနိုင္ေၾကာင္း Myanmar Institule of Gender Studies ျမန္မာနိုင္ငံက်ားမေရးရာ ေလ့ လာေရးသိပၸံ ဒါရိုက္တာ ေဒၚေနာ္မာမာခ်ိဳကေျပာသည္ ။

ျမန္မာ့နိုင္ငံေရးအတြင္ အမ်ိဳးသမီးမ်ားပါ၀င္နိုင္ေရး လွုပ္ရွားမွုပုံရိပ္(Photo: BWU)

" အရင္ကထက္တစ္ျဖည္းျဖည္းေတာ့ နားလည္လာတယ္သေဘာေပါက္လာ တယ္ လက္ခံလာတယ္ ။ အမ်ိဳးသမီးေတြ ၿငိမ္းခ်မ္းေရးေဆြးေႏြးတဲ့ေနရာ မွာပိုၿပီးေတာ့ ညႇိညႇိႏွိုင္းႏွိုင္း ေစ့ေစ့စပ္စပ္ေဆြးေႏြးတတ္ တယ္ ၊ အမ်ိဳးသ မီးေတြက ညႇိႏွိုင္းေစ့စပ္တဲ့ေနရာမွာ ေဆြးေႏြးနိုင္တယ္ဆိုတာ လက္ခံလာၾက တယ္ ။ totally ေတာ့ ေအာင္ျမင္မွုမရေသးေပမဲ့ အေျပာင္းအလဲတစ္ခုေတာ့ရ လာတယ္ဆိုတာျမင္ေနရတယ္ " ဟု၄င္းကဆိုသည္ ။


ပထမအႀကိမ္ ၂၁ ရာစုပင္လုံၿငိမ္းခ်မ္းေရးညီလာခံတြင္ အမ်ိဳးသမီးပါ၀င္မွု ၁၃ ရာခိုင္ႏွုန္းသာရွိသည္။ တိုင္းရင္းသားေခါင္းေဆာင္ (EAO) မ်ားဖက္မွ ယခင္ကထက္ အမ်ိဳးသမီးမ်ားအေပၚပိုမိုလက္ခံ ယုံၾကည္လာသည့္သေဘာ ရွိေသာေၾကာင့္ လာမည့္ အစည္းအေဝးတြင္ (EAO) ဖက္မွအမ်ိဳးသမီး ကိုယ္စားလွယ္ မ်ားလာနိုင္ဖြယ္ရွိသည္ဟု ေဒၚေနာ္မာမာခ်ိဳကသုံးသပ္သည္။


" ၃၀ ရာခိုင္ႏွုန္းကိုပဲေအာ္ေနလို႔မၿပီးဘူး ။ စိန္ေခၚမွုေတြကေတာ့ ဒီၿငိမ္းခ်မ္းေရးျဖစ္စဥ္ ကိုအမ်ိဳးသမီး ေတြ ထဲထဲဝင္ဝင္ ပါ၀င္လာဖို႔ ၊ အျမင္ ဖြင့္ဖို႔လို အပ္သလို ရွိၿပီးသားအရည္အခ်င္း ကိုထပ္ျဖည့္ ေလ့လာသင္ ယူမွုေတြဆက္တိုက္ လုပ္ေနဖို႔လိုအပ္တယ္ " - ဟုမြန္အမ်ိဴးသမီးကြန္ရက္မွ မိဆားယားပြိဳင္း ကေျပာသည္။


အမ်ိဳးသမီးပါ၀င္မွု ၃၀ ရာခိုင္ႏွုန္းေတာင္းဆိုလာသည္ႏွင့္အမၽွ တဖက္တြင္ လည္း အမ်ိဳးသမီးမ်ား၏ စြမ္းေဆာင္ရည္မ်ား ျမင့္တက္လာေစရန္ လုပ္ေဆာင္ေပးေန ရေၾကာင္း၊ အရည္အခ်င္း ျပည့္မွီေသာ အမ်ိဳးသမီး မ်ားပါ၀င္၍အမွန္တကယ္အမ်ိဳးသမီးအေရး ႏွင့္ကေလးသူငယ္အေရး၊ လူမ်ိဳးစု မ်ား၏အေရး စသည့္ အေၾကာင္းအရာမ်ိဳးစုံကိုေဆြးေႏြးေျပာဆိုနိုင္သည့္ အမ်ိဳးသမီးမ်ားျဖစ္လာေစရန္ ေလ့က်င့္ သင္ၾကားေပးေနေၾကာင္း ေနာ္မာ မာခ်ိဳကေျပာသည္။


" အမ်ိဳးသမီးေတြမျဖစ္မေန ပါ၀င္႐ုံပါ၀င္ရတာမ်ိဳးမဟုတ္ပဲ အဓိပၸါယ္ရွိ တဲ့ပါ၀င္မွုမ်ိဳးျဖစ္ေအာင္ က်မတို႔ကဆက္လက္ႀကိဳးစားေနပါတယ္ ။ သက္ဆိုင္ရာ ေခါင္းစဥ္အလိုက္ ကဏ္႑အလိုက္ မွာအမ်ိဳးသမီးေတြ ပါ၀င္လာနိုင္ဖို႔လိုအပ္ပါတယ္ ၊ စိန္ေခၚမွုေတြေတာ့ရွိေနေသးတာေပါ့ " ဟု Women ad Peace Action Network Shan State မွ ေဒၚသႏၲာဦး ကေျပာသည္။


AGIPP(Alliance for Gender Inclusion in Peace Process) ၏ စာရင္းအရ၂၀၁၁-၂၀၁၅ ထိ ၿငိမ္းခ်မ္းေရးလုပ္ငန္းစဥ္တြင္ ပါ၀င္ေဆာင္ ရြက္ေသာ ေကာ္မတီမ်ား၊ အဖြဲ႕မ်ားတြင္ အမ်ိဳးသမီးပါ၀င္မွု အမ်ားဆုံးမွာ အဆင့္ျမင့္ကိုယ္စားလွယ္အဖြဲ႕ (SD)ျဖစ္ၿပီး ထိုအဖြဲ႕တြင္ ၁၃ဒသမ၃ ရာခိုင္ႏွုန္း အထိ ပါ၀င္ခဲ့သည္။ အမ်ိဳးသမီးပါ၀င္မွုႏွုန္း အနည္းဆုံးအဖြဲ႕မ်ားမွာ ျပည္ေထာင္ စုၿငိမ္း ခ်မ္းေရးေဖာ္ေဆာင္ေရး လုပ္ငန္းဗဟိုေကာ္မတီ(UPCC) ၊ ျပည္ေထာင္စု အ ဆင့္ပစ္ခတ္တိုက္ခိုက္မွုရပ္စဲေရး ပူးတြဲေစာင့္ၾကည့္ ေရး ေကာ္မတီ(JMC –U)၊ တို႔ျဖစ္ၿပီး တစ္နိုင္ငံလုံးပစ္ခတ္တိုက္ခိုက္မွုရပ္စဲေရး သေဘာတူစာခ်ဳပ္ အေကာင္အထည္ေဖာ္မွုဆိုင္ရာညႇိႏွိုင္းအစည္းအေဝး(JICM)တို႔တြင္ သုညရာခိုင္ႏွုန္းျဖစ္သည္။


Myanmar Institute of Gender Studied ၏ စာရင္းအရ၂၀၁၆ ခုႏွစ္၏ ၿငိမ္းခ်မ္းေရးလုပ္ငန္းစဥ္တြင္ အမ်ိဳးသမီးအမ်ားဆုံးပါ၀င္မွုသည္ ကူညီပံပိုးသူမ်ားအျဖစ္သာ ၃၀ ရာခိုင္ႏွုန္းအထိပါ၀င္ခဲ့ၿပီး ပါ၀င္မွု အနည္းဆုံးအျဖစ္ ပဲခူးတိုင္းေဒသႀကီး JMC - S တြင္ သုညရာခိုင္ႏွုန္းသာရွိခဲ့ သည္။


တစ္နိုင္ငံလုံးပစ္ခတ္တိုက္ခိုက္မွုရပ္စဲေရးသေဘာတူစာခ်ဳပ္NCAအရ အမ်ိဳး သား အဆင့္ နိုင္ငံေရး ေဆြးေႏြးပြဲ မ်ားတြင္ အမ်ိဳးသမီး သင့္တင့္ေလ်ာက္ပတ္ စြာပါ၀င္ရမည္ဟု ေဖာ္ျပထားသည္။ သမၼတ ဦးသိန္းစိန္လက္ထက္ ပထမ အႀကိမ္ ျပည္ေထာင္စုၿငိမ္းခ်မ္းေရး ညီလာခံတြင္ ျပည္ေထာင္ စုၿငိမ္း ခ်မ္း ေရး ေဆြးေႏြးမွုပူးတြဲေကာ္မတီ(UPDJC) က ဖတ္ၾကားသည့္ လုပ္ငန္းေဆာင္ရြက္ခ်က္စာတမ္းတြင္ ၿငိမ္းခ်မ္းေရးျဖစ္စဥ္တိုင္းတြင္ အမ်ိဳးသမီးျမႇင့္တင္ေရး အဆိုျပဳခ်က္အျဖစ္ က႑အသီးသီးတြင္ ၃၀ ရာခိုင္ႏွုန္းပါ၀င္ရန္ အဆိုျပဳခဲ့ၿပီး နည္းလမ္းေပါင္းစုံျဖင့္ အစုအဖြဲ႕အသီးသီးက ႀကိဳးစားရန္ တိုက္တြန္းခဲ့ သည္။